.webp){kind=icon}
Без разлика дали станува збор за романтична прослава или здравица за постигнат успех, без сомнение, се отвора шампањ. Затоа на 95-то доделување на „оскарите“ се точеше розовиот пенлив „флер де миравал“ (Fleur de Miraval), во сопственост на Бред Пит. Во денешно време сексапилот на најскапите шишиња шампањ вртоглаво го „истура“ повратот на вложените пари на сметките.
Ова се бројките што дадоа поттик: од јануари до септември 2022 година, кутија од „Салон ле менил шардоне“ (Salon Le Mesnil Chardonnay) од 2012 година скокнала за 232 отсто, од 4.670 долари на 15.485 долари, според лондонски „Лив-екс“ (Liv-Ex). Индексот Liv-Ex Champagne 50, кој ги следи движењата на цените на неодамнешните берби за десетина врвни брендови, беше најсветлата ѕвезда, надминувајќи ги златото, FTSE и индексот S&P 500, како и „Бордо фрст гроутс“ (Bordeaux First Growths), па дури и француското бургунди.
Треба да се има предвид дека пред десет години, најдобриот шампањ на светот сочинуваше само два отсто од тргувањето на секундарниот пазар на „Лив-екс“. Тоа удел порасна и стана третиот најтргуван по бордо (Bordeaux) и бургунди (Burgundy), со раст од 18,7 отсто во однос на ноември 2022 година, и ја задржа третата позиција додека цената на виното во САД не скокна во текот на третата недела во март.
Кога цените почнаа да се смируваат на крајот на ноември минатата година и почнаа да паѓаат на почетокот на 2023 година, прашањето беше дали на силниот подем на шампањот му дојде крајот.
„Не“, инсистира Том Гиринг, извршен директор на „Калт вајнс“ (Cult Wines), британска инвестициска компанија за фино вино. Тој е позитивен, но претпазлив за пазарот на шампањ за 2023 година и наведува континуирана силна глобална побарувачка, како и сериозна моќ на брендот во регионот и широка дистрибуција. Старинските шишиња нудат уникатност, ексклузивност, потенцијал за созревање и добри резултати за време на економски падови. Пониското производство во 2021 и 2022 година ја намали понудата, поради што некои врвни куќи останаа без такви шишиња минатата есен.
Cristal Vintage | Vendor
Чарлс Кертис, основач на советодавната агенција за вино „Вајн алфа“ (WineAlpha) и автор на книгата „Винтиџ шампањ: 1899–2019“ (Vintage Champagne: 1899–2019), за време на ручек со чаша финo вино „домејн де ла романе конти“ (Domaine de la Romanée-Conti), ме потсети дека цените на аукциите на шампањ и натаму се високи. Неколку клиенти на Кертис излегле со високи понуди за каталозите на аукциите, но сепак не успеале да ги реализираат, бидејќи шишињата се продале за многу повисоки суми.
Џејми Ричи, претседател на одделот за вино и алкохолни пијалаци во „Сотбис“ (Sotheby’s), вели дека трката за шампањ ескалирала во изминатата деценија, вклучувајќи и во Хонгконг, Сингапур и Тајван. Тој посочува дека во голем пораст е и количеството на продаден шампањ. Неговата аукција „Етернал селар“ (Ethereal Cellar) во Хонгконг, закажана за 2 април, ќе опфати 82 лотови на ретки берби на „Круг“ (Krug) и 60 на „Дом Перињон“ (Dom Perignon). „Закис“ (Zachys) од Њујорк во март на аукција понуди 156 лотови шампањ.
Шампањската треска не беше секогаш со вакви размери.
Cédric Bouchard Roses de Jeanne Les Ursules | Vendor
Според Роби Стивенс од „Лив-екс“, големиот интерес за инвестирање во шампањ започнал пред неколку години, кога купувачите почнале да сфаќаат колку се потценети одличните примероци споредени со најдобрите бордо и бургунди. „Еден од катализаторите беше лансирањето на извонредната берба од 2008 година“, вели Стивенс, додавајќи: „И потоа следуваа серија одлични берби - 2012, 2013 и 2014 година“. Инвеститорите се возбудија, а потоа погледнаа наназад, обидувајќи се да набават резерви од претходните берби.
Друг двигател на побарувачката може да биде загриженоста за тоа како глобалното затоплување ќе влијае на квалитетот и стилот на идните берби. Со други зборови, подобро да се купи сега, за секој случај.
Гиринг додава уште една причина да веруваме во континуираниот инвестициски потенцијал на шампањот: тој останува икона на луксузот во свет каде што богатството експлодира. И покрај пандемијата на ковид-19, војната во Украина, инфлацијата и најавуваната рецесија, луксузните стоки пораснаа минатата година, а студијата „Бејн енд компани алтагама лакшри“ (Bain & Company-Altagamma Luxury) за 2022 година предвидува растот да продолжи и во 2023-та.
Каде да се инвестира
Повеќето шампањи се мешавина на вина од неколку берби, но за најдобар поврат на инвестицијата треба да се стремите кон шампањи од ограничена берба. Произведени само во најдобрите години, тие отстојуваат подолго пред да бидат пуштени во продажба, а цените постојано се зголемуваат како што минуваат годините. На крајот на краиштата, понудата се намалува додека славениците пијат.
Претходно, само неколку познати големи брендови, како што се „Кристал“ (Louis Roederer Cristal) и „Дом Перињон“ (Dom Perignon), беа марки на инвестициско ниво. Сега колекцијата се прошири и вклучува шампањи од одгледувачи со висока репутација. Тие се направени на мали имоти, кои одгледуваат сопствено грозје. Такво е на пример шишето со култната етикета на „Жак Селос“ (Jacques Selosse). Цената на примерок од 2008 година е повеќе од двојно зголемена откако се појави во продажба пред само неколку години.
Champagne Rare | Vendor
Додека Кертис и натаму ги советува своите клиенти да се фокусираат на големи брендови како „Круг“, „Калт вајнс“, сепак ги вклучува двете категории во своето портфолио. Гиринг смета вели дека цените за суперпремиум-имиња како „Салон“ (Salon) може да се изедначат. Тој забележува зголемен интерес и за големите брендови, како што е „Рер Брут“ (Rare Brut), и за потценетата но, според него, одлична берба од 2006 година, која е од 15 до 40 проценти поевтина од неверојатните цифри од 2008 година. Исто така тој го потенцира и порастот на производителите што имаат квалитет и налет на брендот. Најдобар ефект кај „Калт вајнс“ меѓу селекциите на одгледувачи минатата година имаше „Седрик Бушар Лес Урсуле блан де ноар 2022“ (Cedric Bouchard Les Ursules Blanc de Noir 2012,) со забележан раст од 332 отсто во последните пет години.
Розе шампањот, кој е поредок од белиот, едноставно наметнува врвна ознака. „Лив-екс“ известува дека цените на примероците од најдобрата берба од 2008 година кај шесте најтргувани куќи се во просек за 96 отсто повисоки. Реткоста исто така води до повисоки цени за екстремно големи формати како „Јеровоам“ (Jeroboam) и „Метузала“ (Methuselah).
Не е изненадување што компании како „Артемис“ (Artemis Groupe) на Франсоа Пино, сопственик на „Шато Латур“ во Бордо, почнаа да инвестираат во регионот. „Артемис“ беше купена од „Жаксон“ (Jacquesson) во 2022 година и се очекува да добие поголемо внимание и популарност во иднина.
Врз основа на препораките од „Калт вајнс“, Чарлс Куртис и „Виновест“ (Vinovest), ова се осум шампањи што треба да се земат предвид. Како што можете да видите од белешките за дегустација, ниту еден нема да ве разочара.
Krug | Vendor
Дом Перињон (Dom Perignon) од 2008 година чини 375 долари. Изборот можеби изгледа премногу очигледен, но секогаш постои побарувачка за ултимативен старински од најпознатиот светски луксузен бренд. Ова особено важи за Азија, каде што интересот за шампањ расте. Во Јапонија веќе е тренд. Ова е брилијантно вино, зрело и пикантно.
Круг винтиџ брут (Krug Vintage Brut) од 2006 година чини 400 долари. Суперкласика, сакана од познавачите на богатата елеганција. Во текот на изминатите пет години неговата цена се зголеми за 57 отсто, но сепак чини половина од шампањот од 2008 година со малку подобра оценка.
Луис Родерер кристал (Louis Roederer Cristal) од 2012 година чини 345 долари. Обично брзо поскапува, поради што побарувачката е постојано висока. Цената на оваа берба, првата сертифицирана како биодинамична, се зголеми за 80,1 отсто од април 2021 година до февруари 2023 година.
Винтиџ рер брут милезиме (Vintage Rare Brut Millesime) од 2008 година чини 175 долари. Помалку е познат и со добра цена, има исклучителна уникатност, дебитира во 1976 година, а реализирани се само 12 берби. Цените на постарите берби се во пораст.
Седрик Бушар розес де Жан Лес Урсула блан де ноар (Cédric Bouchard Roses de Jeanne Les Ursules Blanc de Noirs) од 2017 година чини 320 долари. Ѕвезда во светот на одгледувачите, „Бушар“ (Bouchard) произведува шампањи од едно лозје, од една сорта, од една берба, без дозирање во мали количества. Брендот беше еден од најдобрите 10 изведувачи за „Калт вајнс“ минатата година.
Донт Греле Ле Бато виел вин екстра брут (Dhondt-Grellet Le Bateau Vieilles Vignes Extra Brut) од 2016 година чини 250 долари. Овој производител се стекна со популарност поради неговиот феноменален квалитет, вели Гиринг, а неговите пенливи вина сè уште нудат „ѕвездена релативна вредност“.
Егли-Уриет гранд кру милезиме брут (Egly-Ouriet Grand Cru Millesime Brut) од 2013 година од 800 долари е ѕвезда во подем меѓу одгледувачите на шампањ. Неговата вредност во 2009 година се зголеми за 257 отсто во 2022 година.
Egly-Ouriet | Vendor
Жак Селос гран кру екстра брут милезиме (Jacques Selosse Grand Cru Extra Brut Millesime) од 2009 година чини 1.800 долари. Микропроизводството од околу 4.000 сандаци по берба, високиот квалитет и култната репутација го издигнаа овој бренд меѓу елитата. Имаше најдобра просечна цена на „Лив-екс“ минатата година и е рангиран на 11-то место на листата „Пауер 100“ (Power 100).
