Во време кога културната сцена кај нас во континуитет се соочува со намалени буџети и системски ограничувања, еден жанр изненадувачки цвета, а тоа е стендап-комедијата. Она што пред десетина години почна да се наметнува како маргинализиран формат кај домашната публика, денес е растечки модел што сериозно ја редефинира забавната понуда во земјава.
Македонските комичари што на почетокот едвај полнеа кафулиња, сега со леснотија распродаваат театри и сали, почнаа да настапуваат и пред дијаспората, а тоа генерира дополнителни приходи.
„Луѓето сфатија дека терапијата е поскапа од смеењето“, вели Душан Петровски, кој на 31 октомври во спортскиот центар „Јане Сандански“ конечно ќе се претстави на голема сцена со проектот „Модернизам и ренесанса“.
На 21 ноември на истата локација ново големо стендап-шоу ќе имаат и актерите Тино Костадиновски и Атанас Атанасовски, откако минатата година трипати ја распродадоа оваа сала со претставата „(Нат)просечен Македонец“ и поставија рекорд по продажба на билети.
Во разговор за „Блумберг Адрија“, Костадиновски вели дека трудот на многу стендап-комичари конечно почнува да дава резултати, како што забележува, особено откако тој и Атанас се вклучиле поактивно во последните пет години и успеале уште толку да помогнат и придонесат за популаризација на стендапот како форма.
„Главната причина за ваквиот успех ја гледам токму во нас, а кога велам нас, не мислам на нас двајца, туку на сите стендап-комичари што изминативе 10-15 години работат овој жанр да стигне до овде каде што е денес“, појаснува тој.
Настапите во живо само дел од колачот
Стендап-комедијата е бизнис-модел заснован на блискост и искреност. Но, и покрај тоа што станува збор за формат што бара директна комуникација со публиката, настапите во живо не се единствениот извор на заработка, иако Петровски смета дека најголемиот приход се остварува токму од нив.
„Сепак, дворски шут во живо е најзабавно отсекогаш“, на шега коментира тој.
„Луѓето сфатија дека терапијата е поскапа од смеењето“, вели Петровски/„Блумберг Адрија“
Во светски рамки се покажа дека еден од клучните фактори за економска исплатливост на стендапот е паметната употреба на социјалните медиуми. Настапите, најчесто снимени и селективно објавувани на Тикток, Јутјуб и Инстаграм, каде што некои снимки достигнуваат и неколку милиони прегледи, дефинитивно засекогаш го променија пазарот. Многу водечки имиња сега создаваат стабилен приход токму од монетизација преку дигитални платформи, но и од годишни договори со стриминг-сервиси, корпоративни настапи, спонзорства и продажба на брендирани производи.
„И кај нас се заработува од сегде по малку. Негде помалку, негде повеќе. Некогаш има пари, некогаш не. Таква е формата, стендап се работи со ќеф и душа, од срце, од порив, од бунтовност, стендап се работи за да бидеш коректор на општеството, не се толку важни парите. Ако работиш искрено и чесно, парите неминовно ќе дојдат“, вели Костадиновски.
Експлозивен раст, ограничен профит
Иако доживува бум, во Македонија сѐ уште не постојат јавни податоци за вкупниот годишен приход во оваа индустрија, ниту пак колку заработуваат просечно стендап-комичарите по шоу. Она што, пак, нашите соговорници не го кријат е впечатокот дека и покрај позитивните бројки, кај нас сѐ уште не може да се живее исклучиво од стендап.
„Во моментов сме далеку од тоа. Затоа и сите стендап-комичари имаат и втора работа или, пак, стендапот им е втора работа“, вели Костадиновски.
Петровски, пак, е за нијанса пооптимистичен.
„Зависи од тоа каков потрошувач си, ама ако си малку пристоен - може, да“, вели тој.
Она за што се едногласни е дека иако сцената расте побрзо од очекувањата, за да продолжи развојот на домашниот стендап се потребни не само нови простори и организатори туку и поголем број комичари подготвени да се соочат со публиката без задршка.
„Дефинитивно фалат храбри луѓе што имаат расчистено со срам и перде за јавни настапи“, вели Петровски.
Костадиновски, пак, заклучува дека за да се развива сцената уште повеќе, неопходен е уште еден елемент - повеќе публика што сака да се насмее и да си помине убаво, а притоа и да научи нешто.
.webp){kind=icon}
