Ликвидноста на пазарот е една од причините за ограничување на перформансите на берзите. Регионалните пазари се помалку ликвидни во споредба со многу други пазари во поширокиот регион на Источна Европа, а да не зборуваме за најголемите пазари на глобално ниво, укажуваат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во новата анализа објавена на „Блумберг Адрија Инсајт“.
„Навистина, набљудувајќи ги пазарните податоци во последните десет години, просечниот дневен обрт на акциите вклучени во одредниците за акционерски капитал на соодветните пазари се движи во областа од 0,01-0-06 проценти од пазарната капитализација на слободните акции расположиви за тргување“, велат аналитичарите.
Според нив, еден елемент што го ограничува обемот на тргување со акции на регионалните пазари е понудата на хартии од вредност.
„Процентот на слободните акции во пазарната капитализација во последните десет години беше од 60 проценти за референтните акции во Словенија до 20 проценти на другите места во регионот“, велат аналитичарите.
Тие нагласуваат дека тоа е многу помалку од случајот со Германија, каде 85 проценти од акциите од германскиот DAX се во слободен промет или од унгарскиот и полскиот пазар каде се тргува со 70 проценти од акциите.
„Ниската понуда на акции е лош сигнал за инвеститорите бидејќи дури и со посилен ангажман тие би биле во слаба позиција од која не би можеле да ги контролираат одлуките во компаниите“, велат аналитичарите.
Во анализата се додава дека најликвидните акционерски друштва во регионот Адрија носат помалку атрактивни дивидендни приноси во споредба со компаниите од Централна и Источна Европа. Исклучок се словенечките компании со дивиденден принос од шест проценти, што е блиску до романските компании (принос од осум проценти) и речиси на исто ниво како и унгарските компании.
„Настрана од одлуките специфични за компаниите, секогаш постои макроекономско толкување за намалување на приносите на дивиденди. Во поголемиот дел од 2010-тите, земјите од регионот Адрија се фокусираа на поправање на нивните (странски) економски нерамнотежи, што доведе до помала профитабилност на целата економија“, велат аналитичарите.
Тие посочуваат дека од друга страна, компаниите од ЦИЕ се фокусираа на подобрување на продуктивноста и на тој начин генерираа подобар профит.
Нашите аналитичари гледаат добар потенцијал за зголемување на тековите на пазарот на капитал на регионалните пазари во наредните години, како одраз на следните елементи: членството во еврозоната и процесот на пристапување во ЕУ, намалувањето на фундаменталните и пазарните ранливости, имплементацијата на ЕСГ (ESG) и прераспределбата на богатството.
„Ние не повикуваме на распродажба на недвижен имот и јуриш на банкарските депозити, но сепак сметаме дека со структурирана комуникациска стратегија на среден или на долг рок (поддржана од фискални политики, на пр. зголемено оданочување на недвижен имот) за да се зголеми присуството на локалната економија на пазарот на капитал би била материјален чекор напред во подобрувањето на економскиот потенцијал на регионот“, велат аналитичарите.
Тие сметаат дека со оглед на тоа што соодносот кредити/депозити, кои во поголемиот дел од регионот Адрија се движат помеѓу 75-90 проценти (исклучок е Србија со сооднос од близу 100 проценти), одредена прераспределба на средства кон пазарите на капитал не би преидизвикала штета на стабилноста на финансискиот систем.
Аналитичарите проценуваат дека има простор за реалокација на депозити кон пазарот на капитал при што би се запазиле регулаторните стапки на ликвидност на нивоа доволно високи за да не ѝ наштетат на стабилноста на финансискиот систем и тоа од 7,5 милијарди евра во Хрватска, пет милијарди евра во Словенија, 1,3 милијарди евра во БиХ и 1,2 милијарди евра во Македонија.
Тие сметаат дека во Србија во сегашните услови нема ликвидност која би дозволила прераспределба на депозитите на пазарите на капитал без да се наштети на стабилноста на финансискиот систем.
„Сепак, за српскиот пазар сметаме дека зголеменото присуство на локалниот пазар на капитал би можело да биде поттикнато со синхронизирано и временско намалување на регулаторните барања на банките (на пример, задолжителна резерва), но дури и тогаш тоа ќе треба да дојде со цена на побавно протфолио на кредитен раст со цел да се обезбеди стабилност на финансискиот систем“, велат аналитичарите.
