Македонскиот пазар на работна сила се презасити од правни и економски кадри, но добро е што последните години има еден тренд на помал интерес за тие насоки, бидејќи во следниот период инвеститорите, домашни и странски, ќе бараат висококвалификуван кадар, вели Олимпија Христова Заевска, асистент-професорката на бизнис-школата во Копенхаген, во интервју за „Блумберг Адрија“.
Таа додава дека тоа значи дека ќе ни требаат многу повеќе машински и прехранбени инжeнери, информатичките технологии сè уште се многу важни, меѓутоа и стручни кадри, оператори на машини.
„Ние не сме ја почнале темата за вештините на индустријата 4.0, тоа се вештини да се раководи со технологии што поврзуваат машини на паметен начин, да се управуваат такви машини, да се програмираат истите тие. Спаѓаме во земја што тотално заостанува“, вели Заевска.
Таа смета дека е многу важно преку образованието, средно стручно и високо, да се искористат сите механизми за да се воведат индустриски докторанди, индустриски мастер-студии, каде што студентите ќе може да работат во фирма, да решаваат конкретен проблем и да бидат на факултет. Тоа се вештини на сегашноста и сериозно треба да се позанимаваме со нив.
„Ги гледам студентите во Копенхаген, горди се кога ќе влезат во убава зграда, модерна зграда што ветува дека тука се создава знаење што е релевантно. Да тргнеме од тоа да направиме услови каде што студентите ќе бидат среќни, каде што ќе можат да се пофалат дека таму работат одредени вештини, а од тоа многу брзо ќе ги има и економските ефекти, ќе даде сериозен сигнал. И секој инвеститор што доаѓа во Македонија повеќе да не прашува за субвенции, да не прашува што ќе му дадат, туку да прашува дали имате подготвени луѓе“, вели Заевска.
Иницијативи за здружување на македонските научници што се во странство
„Пред неколку години, 30 реномирани професори од Македонија се собраа на панел на кој зборуваа дека во земјава треба да се негува култура на добредојде од страна на високообразованите институции, со цел да се поврземе, односно Македонија да се поврзе со научниците родум од Македонија што работат во високообразовни институции во странство“, вели Милка Ивановска Хаџиевска, постара предавачка на универзитетот „Лунд“ во Шведска, во интервју за „Блумберг Адрија“.
„Има иницијативи што резултираа со формирање еден институт за интердисциплинарни студии на УКИМ под водство на професор Никола Стиков, кој е професор на Универзитетот во Монтреал. Тој институт здружува 300 научници родум од Македонија што се главно во природните науки и целта е тој институт да биде платформа преку која научниците би можеле да придонесат, научниците од дијаспората да придонесат во научноистражувачката работа во Македонија“, вели Хаџиевска.
Но, иако постојат вакви иницијативи, интересот од државните институции во Македонија е слаб.
„За жал, досега не сме имале интерес од страна на високообразовните институции во Македонија да се поврзат со нас на некој начин и притоа ние да размислуваме позитивно како да придонесеме за развој во образованието во Македонија“, додава Хаџиевска.
Таа посочува дека со задоволство би прифатиле и на волонтерска основа да придонесуваат во иницијативи за подобрување на квалитетот на образованието.
„Тоа би било преку менторирање кандидати и преку вклучување на институциите од Македонија во самите научни истражувања и преку објавување публикации“, смета Хаџиевска.
Таа додава дека тоа би биле многу продуктивни иницијативи, кои би го подобриле рангирањето на македонските универзитети на овие меѓународни листи за кои станува збор.
„Тоа би било еден полесен пристап, особено за јавните високообразовни институции со кои тие би можеле да се искачат на шангајската листа, односно првпат да влезат на таква листа“, вели Хаџиевска.
Доколку ситуацијата не се менува со зголемени инвестиции во образованието, и натаму ќе читаме за лоши резултати на македонските ученици на тестирањето на ПИСА, која ги рангира како најслаби во регионот.