Половина од компаниите што учествувале во процесот на јавни набавки во Македонија се соочиле со корупција, покажуваат последните анкети од Центарот за граѓански комуникации, открива во интервју за „Блумберг Адрија“ Герман Филков, претседателот на здружението.
„Корупцијата во јавните набавки е повеќеслоен проблем. Ја има во сите фази од набавките, почнувајќи од тоа што и колку ќе се набави преку постапката, како тоа се набавува и на крајот преку извршување на договорот за јавните набавки. Во сите фази имаме ризици, коишто и се остваруваат, а во нашето последно истражување од февруари годинава, кое наскоро ќе го објавиме, дури 51 отсто од фирмите што учествуваат во јавните набавки што ги анкетиравме велат дека се соочуваат со корупција во јавните набавки. Значи, проблемот е огромен, а досега немаме видено некој посериозен исчекор околу решавање на овој проблем“, вели тој.
Според Филков, од 1,5 милијарди евра, колку што тежи пазарот на јавни набавки на годишно ниво, намалку 30 отсто одат за корупција.
„Последиците се огромни. Значи, повеќе од 300 милиони евра годишно губиме, а тоа се пари што може да бидат искористени за подобри патишта, поосветлени улици, подобра храна и нови градинки, подобар здравствен систем итн. Наместо тоа, завршуваат во приватни џебови“, вели Филков.
Според Филков, се потфрла и во превенцијата и во санкционирањето на корупцијата.
„Единствено аспектот на детекција е да кажам најприсутен, бидејќи тоа се овозможува преку медиумите што откриваат коруптивни тендери, меѓутоа малку или речиси ништо не се прави на полето на превенцијата, а уште помалку кај санкционирањето. Одговорноста лежи кај сите, затоа што секоја институција во земјава сама спроведува јавни набавки и има и законски обврски да се бори против корупцијата. Меѓутоа изгледа проблемот е долгогодишен и сеприсутен, а некако и се навикнаа луѓето преку корупција да се добиваат тендерите земјава“, вели Филков.
Коментирајќи ги последните оцени од извештајот на „Фридом хаус“, Филков посочува дека проблемот лежи и во неефикасноста на судството.
„За корупцијата е интересно што ни забележуваат дека освен фамозната промена на Кривичниот законик, со кој речиси се ослободија од какво било гонење голем дел поранешни, но и некои сегашни функционери, всушност се поврзува со неефикасноста на судството и тука, да кажам, лежи најголемиот проблем. Во корупцијата ни се забележува дека имаме и сериозни високопрофилирани скандали, така што тоа е сериозен проблем паралелно со ситната корупција што сите ја гледаме секојдневно“, вели Филков.
Од друга страна, Филков додава дека вџашувачки неприсутна е борбата со корупцијата во предизборните кампањи и решенијата што се нудат и смета дека тоа е сигнал дека уште долго нема да има посериозно решавање на овој проблем.
„На последните истражувања на регионалната мрежа СЕЛДИ за корупцијата во земјите од Западен Балкан, дури 63 отсто од Македонците рекле дека корупцијата е најголем проблем со кој се соочува земјата. Ако толкав број граѓани сметаат дека тоа е најголем проблем, а корупцијата не е застапена во решенијата што партиите ги нудат на изборите, тогаш имаме сериозен проблем. Работите може да се решат многу едноставно, во системот имаме многу институции што треба да се борат со корупцијата. Ако секоја институција си ја врши својата работа во тој систем, мислам дека ќе имаме посериозни резултати“, вели Филков.