Македонија е на претпоследно место во Европа, по Албанија, во однос на дигитализацијата на јавните услуги. Иако едно време бевме лидер на Балканот, сега заостануваме, вели Стефан Андоновски, министер за дигитална трансформација.
„Мора да има подобра координација помеѓу институциите, да не се случува преклопување на надлежностите. Она што се случувало во изминатите десетина години е ад хок проект на дигитализирање поединечни услуги во различни институции, но тие не биле поврзани на една иста платформа“, вели Андоновски.
Затоа, според Андоновски, зголемена координација помеѓу институциите ќе биде од голема важност, како и вистинско инвестирање во нови е-услуги.
„Ќе им бидат понудени нови опции на граѓаните и на бизнис-секторот. Мапиравме 20 нови услуги за граѓаните и во првите сто дена ќе бидат понудени за граѓаните и за компаниите. Она што можам да го кажам е дека сме во активна комуникација и соработка и со МВР, УЈП и со други институции за да го забрзаме процесот. А приоритет е што повеќе услуги да бидат достапни на едно место на националниот портал за е-услуги“, вели Андоновски.
Само осум проценти од вкупното население што е на возраст од 18 до 64 години се регистрирани на националниот портал за е-услуги.
Овој портал има помалку од 150 илјади корисници, со тоа што секој корисник искористил 0,5 услуги, што значи помалку од една услуга по корисник. Тоа е вџашувачки податок.
„Проблемот е што таму ги нема оние услуги што вистински им се потреби на граѓаните и на компаниите. Порталот е тежок за навигација. Тешко се стигнува до услугата“, вели Андоновски.
Заостанува и промоцијата на е-услугите
Последната промоција за порталот се случила пред пет години.
„Луѓето едноставно не знаат дека можат да завршат работа преку порталот www.uslugi.gov.mk. Ќе го редизајнираме порталот и заедно со новите услуги мислам дека ќе го зголемиме драматично бројот на корисници“, вели Андоновски.
Важно е и образованието
„Нашите најмлади во основно образование имаат само два часа информатика во само две години од нивното образование, а потоа во средното образование само една година е задолжителен предмет, и тоа во гимназиското образование. Сметам дека не само што се потребни промени на студиските програми туку се потребни и поголем број часови за учениците да поминуваат критички размислувајќи, користејќи дигитални алатки, занимавајќи се со програмирање некое основно ниво преку игри и преку забава, нешто што го прават нивните врсници во цела Европа“, вели Андоновски.
Тој додава дека е добро што министерката за образование и наука Весна Јаневска најави дека ќе има продолжен престој на учениците во основно образование и смета дека тие дополнителни часови поминати во училишта за учениците треба да бидат пополнети со ваков тип програми.
Андоновски најави и дека се подготвува нова национална стратегија за сајбер-безбедност за периодот 2024-2028 година.
Работната група што ќе ја изработи стратегијата денес имаше прв состанок, според кој дигиталната отпорност гарантира вистинска дигитална трансформација. Андоновски смета дека новата стратегија за сајбер-безбедност ќе биде клучен документ што ќе ја трасира патеката за зајакнување на домашните капацитети во оваа област.
„Во ера на рапидна дигитализација, сајбер-безбедноста е клучен аспект на националната безбедност и стабилност“, вели Андоновски.