Блокчејн-технологијата се смета за едно од најиновативните достигнувања на 21 век и клучна компонента за трансформирање на начинот на кој спроведуваме деловни трансакции, споделуваме податоци и гарантираме интегритет на дигиталните информации. Иако почетокот на оваа технологија е поврзан со криптовалутите, поради неговите карактеристики, примената на блокчејнот се прошири и во многу други сектори и индустрии.
Историја и основни концепти на блокчејн-технологијата
За подобро разбирање на различните примени на блокчејн-технологијата, важно е прво да се прегледаат нејзината историја и основните концепти. Иако како идеја беше создаден во 1991 година, блокчејнот за првпат беше искористен како основа на биткоинот, првата криптовалута, од пронаоѓачот познат по псевдонимот Сатоши Накамото. Биткоинот е смислен како дигитален облик на пари што може безбедно и анонимно да се разменува преку децентрализиран блокчејн-систем. Блокчејн во суштина е книга (англ. ledger) што ги евидентира сите трансакции помеѓу корисниците, создавајќи блокови на податоци поврзани во низа. Овие низи или синџири (оттука и името blockchain) не се наоѓаат на едно централизирано место, туку се дистрибуираат на илјадници компјутери низ светот. Иако податоците и трансакциите се јавно достапни, шифрирањето ги штити од неовластен пристап и какви било промени. Тоа значи дека оваа технологија обезбедува приватност, трајност и можност за проверка на податоците, односно транспарентност.
Прочитај повеќе
Криптонедвижности: каде може да купите во регионот Адрија?
Купувањето недвижен имот со криптовалути го достигна врвот за време на „биковскиот“ тренд во 2021 година.
15.11.2023
Нов начин да се докаже дека часовникот од 38.200 долари е реален
Блокчејн-технологијата е само една од алатките што се користат во долготрајната борба на секторот против фалсификувањето.
12.09.2023
Блокчејн и криптовалути: Што треба да знаете за новата ера на финансии (дел I)
Блокчејн-технологијата и криптовалутите се сметаат за револуционерна иновација во светот на финансиите.
08.11.2023
Блокчејн и криптовалути: Што треба да знаете за новата ера на финансии (дел II)
Блокчејнот и криптовалутите воведоа нов концепт во светот на финансиите и ги разнишаа регулаторните рамки на земјите низ светот.
08.11.2023
Во продолжение ви претставуваме неколку примери за примена на оваа технологија кај компании од регионот.
ГОАГРО (ХРВАТСКА)
Новата хрватска платформа Гоагро (GoAgro) воведе иновации во земјоделството користејќи НФТ (NFT). НФТ значи незаменлив токен, a може да се дефинираaт како криптографски заштитени дигитални средства кои претставуваат уникатни предмети, феномени или уметнички дела. Пиг НФТ (Pig NFT) го претставува првиот проект од ваков вид во Европа и светот, фокусиран на инвестиции во земјоделството и свињарството. Оваа идеја ја поврзува дигиталната економија со земјоделскиот сектор на начин каков што досега не е виден, отворајќи нови можности и потенцијали за инвеститорите и за земјоделците. Како функционира Гоагро? Како што е наведено на нивната официјална веб-страница, со купување на Пиг НФТ добивате дигитален приказ на гоење свиња чија маса се пресметува на сто килограми, поделена на две половини од свињата. Оваа виртуелна свиња станува вистинска по 900 дена од купувањето, за кое време инвестицијата напредува. Масата на дигиталната свиња се зголемува на 107,7 килограми по 900 дена. Пиг НФТ може слободно да се тргува на пазарот Гоагро, при што новиот сопственик ги презема сите права од претходниот. По 900 дена, постои опција да продолжите како фармер или да го продадете токенот на издавачот. Гоагро интегрира блокчејн-технологија за да обезбеди максимална транспарентност и безбедност. Секоја трансакција се евидентира на децентрализирана мрежа, обезбедувајќи јасна трага на инвестициите.
ПЕРУТНИНА ПТУЈ / ОРИЏИНТРЕЈЛ (СЛОВЕНИЈА)
Веќе неколку години еден од најголемите производители на продукти од живина во Југоисточна Европа го користи словенечкиот протокол Ориџинтрејл (OriginTrail), кој им овозможува на клиентите да ги проверат сите податоци за месото на „Перутнина Птуј“ (Perutnina Ptuj) на блокчејн. Секое пакување производи на „Перутнина Птуј“ содржи кју-ар (QR) код, со чие скенирање купувачот има увид во условите на фармите и одгледувачите, како и потеклото на месото. Откако овие податоци ќе се постават на блокчејнот, тие не можат да се променат. Словенечкиот протокол Ориџинтрејл во своето портфолио има и трговски синџири и партнери како што се „Волмарт“ (Walmart), „Таргет“ (Target), „Костко“ (Costco) и „Хоум депо“ (Home Depot).
КАРГОЕКС (СЛОВЕНИЈА)
Каргоекс (CargoX), платформа за пренос на документи преку блокчејн, е решение за токенизација на електронските трговски документи, верификација на сопственоста на документите и нивно пренесување преку блокчејн-технологија. Информациите што ги дава оваа платформа се податоци за извозникот, увозникот, испраќачот, шпедитерот и самата стока пред да се извезе или увезе. Како основна блокчејн-технологија за оваа намена, Каргоекс користи Етериум, кој е јавна и неутрална блокчејн-платформа. Каргоекс има изградено партнерства со водечки регионални и глобални организации и даватели на услуги.
Блокчејн-технологија во регионот: поглед кон иднината
И покрај фактот дека блокчејн-технологијата носи голем број предности во светот, нејзината примена во регионот останува ограничена и постепено се развива. Иако има некои примери што докажуваат дека се препознаваат придобивките од блокчејн-технологијата, тие сепак се малку во споредба со светските трендови. Се смета дека регионот заостанува во усвојувањето на блокчејн-технологијата поради различни фактори, вклучувајќи ги и недостигот од свест за придобивките од технологијата, стравот од промени и ограничените ресурси за истражување и за имплементација.
Но тоа не значи дека одредени проекти не се план. Хрватското министерство за земјоделство објави конкурс за воспоставување информациски систем за следeњe на храната со користење блокчејн-технологија како дел од дигиталната трансформација на земјоделството, што треба да се спроведе до крајот на 2024 година. Тековните трендови покажуваат дека блокчејн-технологијата би можела значително да влијае на различни сектори и да придонесе за модернизација и развој на регионот. Со поддршка на владите, претприемачки иницијативи и образовни програми, се чини дека е можна светла иднина за примена на блокчејн-технологијата во регионот Адрија.
Од криптовалути до паметни договори и токенизација на средства
Криптовалутите се една од најпрепознатливите примени на блокчејн -технологијата. Нивната популарност не е случајна. Криптовалутите донесоа иновативен начин за дигитално складирање на вредноста и извршување финансиски трансакции без потреба од посредници, како што се банки или други финансиски институции. Денес блокчејн-технологијата оди подалеку од светот на криптовалутите и ја наоѓа својата примена во реалниот сектор, благодарение на своите иновативни концепти.
Еден од таквите концепти воведени со појавата на блокчејн-технологијата се паметните договори. Тие можат да се дефинираат како програмски скрипти што автоматски ги спроведуваат и проверуваат договорите, без потреба од посредници. Паметните договори овозможуваат автоматизација на процесите. И како функционираат? Кога ќе се појават одредени услови или настани, паметниот договор автоматски активира одредени дејства или трансакции. На пример, ако продажбата на недвижен имот била договорена преку паметен договор, откако купувачот ќе префрли одредена сума на договорената сметка, сопственоста на недвижноста автоматски се пренесува кај него.
Друг концепт што е одговорен за зголемената примена на оваа технологија е токенизацијата на средствата. Токенизацијата се однесува на процесот на конвертирање вистински средства или права во дигитални токени, кои потоа се складираат на блокчејнот. Овие дигитални токени претставуваат сопственост или пристап до одредени средства, а блокчејнот обезбедува транспарентност, безбедност и непроменливост на тие информации. Тоа ја отвора вратата за различни апликации, вклучувајќи токенизација на уметност, недвижен имот, акции, благородни метали и други вредности.