Во минатото возниот парк во земјите од регионот Адрија беше доста монотон. Многумина се сеќаваат на времето кога патиштата беа полни со „фиќовци“, „застава 101“, „рено четири“, руски „лади“ и источногермански „варбурзи“. Ако ги прашате луѓето каков автомобил прво им паѓа напамет кога ќе помислат на Југославија, многумина ќе одговорат: „југо 45“. Престижните и спортските автомобили беа ретки. Скапи автомобили од престижни брендови имаше многу малку, а со нив претежно се возеа политичари.
На пример, за време на Југославија, Јосип Броз-Тито, наводно, покажувал кон кој политички блок се приклонува избирајќи автомобил. Денес причините за купување автомобил се значително различни. Најскапите автомобили не ги возат само политичари , туку спортисти, пејачи, лекари, претприемачи... Заедно со статусот и успехот, тие изразуваат стил и љубов кон технологијата. Како што пишувавме на почетокот на годината, некои претприемачи од регионот Адрија поседуваат возни паркови вредни неколку милиони евра.
Ги проверивме најскапите автомобили што се појавија на патиштата во Босна и Херцеговина, Хрватска, Македонија, Словенија и во Србија во првите седум месеци од оваа година.
Најскапите автомобили во регионот во првите седум месеци се возеле во Србија. Списокот покажува дека меѓу најскапите лимени миленичиња годинава доминира „ферари“, бидејќи луѓето сè уште сакаат да бидат дел од еден од најексклузивните клубови во светот - сопственици на убавиците од Маранело. Меѓу брендовите во сите пет земји се издвојува „мерцедес-бенц“, иако не влезе во првите десет најбарани.
1. „Ферари СФ90 спајдер“: 710.000 евра
Најскапиот автомобил што се продава во Србија е „ферари СФ90 спајдер“. „Ферари СФ90“е првиот сериски хибрид од овој бренд, а знакот „спајдер“ открива дека покривот може да се преклопи за 14 секунди. Тоа е најмоќниот кабриолет чие производство не е ограничено. Има белградски регистерски таблички. Возилото е регистрирано првпат во 2022 година, опремено е со тркачкиот пакет „асето фиорано“ (assetto fiorino), кој лесно можете да го препознаете по спојлерот од карбонски влакна. Автомобилот чини најмалку 500 илјади евра. Како што соопштија од српската царинска управа, возилото вреди 590.000 евра, но кога на таа сума ќе се додадат сите даноци, купувачот за овој автомобилот издвоил повеќе од 700.000 евра.
2. „Ферари 488 писта“: 573.400 евра
Второто место го зазеде „ферари 488 писта“. Моделот 488 е произведен помеѓу 2015 и 2019 година, а „писта“ е верзијата од 2018 и 2019 година што е приспособена за трки. А 488 е „ферари“ од средна класа. Тоа е олицетворение на добропознатата формула со погон на задните тркала, средно монтиран мотор со осум цилиндри и романтичен дизајн. На германскиот пазар неговата вредност варира меѓу 400 и 540 илјади евра. „Пистата“, инаку регистрирана во Словенија, е колекционерска и се продавала по многу повисока цена. Во „Аутоброкер“ во Љубљана се нудела на продажба за 573.400 евра.
3. „Ферари 812 ГТС“: околу 530.000 евра
Во „Ферари“ секој автомобил е повод за славење. Со моделот „812 GTS“ го слават враќањето на 12-цилиндричниот мотор во редовната гама на „ферари“ без покрив. Последен пат Италијанците понудија сличен автомобил пред околу 50 години со „дејтона спајдер“. Магичната формула е 12 цилиндри, погон на задните тркала и ветер во вашата коса. Покривот се преклопува за 14 секунди. Го придвижува 6,5-литарски мотор со моќност од 588 киловати (800 коњски сили). „Ферари“ со 12 цилиндри отсекогаш го претставувал врвот во гамата, што значи дека лесно достигнува цена од половина милион евра. Споменатото „ферари 812 ГТС“ најде купувач во Белград. Според податоците на Царинската управа на Србија, возилото вредело речиси 442.000 евра без данок, што значи дека на крајот купувачот го чинело најмалку 530.000 евра.
4. „Ферари СФ90 страдале“: 519.200 евра
Најскапиот автомобил во Хрватска беше хибридниот „СФ90 страдале“ на „Ферари“. Станува збор за купе-верзија на плагин-хибридот со кој Италијанците ја прославија 90-годишнината од тркачкиот тим на „Скудерија Ферари“. Дивиот хибрид е придвижуван од бензински мотор со осум цилиндри и три електромотори. Моторот со осум цилиндри произведува моќност од 574 киловати (780 коњи). Кога работат сите електрични мотори, моќноста на системот е 735 киловати или 1.001 коњ. До 100 км/ч. забрзува за 2,5 секунди, а максималната брзина му е 340 км/ч. Непознат хрватски купувач за него платил речиси 520.000 евра. Мате Римац купи сличен модел во 2021 година.
5. „Ферари 296 ГТБ“: 450.000 евра
Уште едно хибридно „ферари“ ја заокружува листата на петте најскапи. Моделот „296 GTB“ е „ферари“ на иднината и одговор на сè попребирливите еколошки критериуми. Веќе не се придвижува од осумцилиндричен, туку од 2,9-литарски шестцилиндричен електричен мотор. Развива моќност од 610 киловати (830 КС) и овозможува возење до 25 километри во електричен режим. А „296 GTB“ е првото вистинско „ферари“ со шестцилиндричен мотор, додека претходно таков погонски систем се продаваше само во моделите на „дино“. Во Словенија овој хибриден автомобил е регистриран од „Аутоброкер“, кој го продава за 450.000 евра.
6. „Ролс-ројс гоуст“: околу 430.000 евра
„Ролс-ројс гоуст“ не може да биде различен од другите топ десет автомобили. Не му е грижа за забрзувањето и брзината, туку игра на луксуз и удобност. „Гоуст“ е модел за влез во светот на рачно изработените британски седани. Во април еден добил регистерски таблички од Крањ. Истовремено се продаде преку интернет за 448.000 евра. Оттогаш, цените малку паднаа. Доколку денес сакате да регистрирате слично возило во Словенија, тоа би ве чинело околу 430.000 евра. Автомобилот на германскиот портал го продаде словенечката компанија „Фабјангас“ од Шенчур, која е сопственик на една од најголемите естетски клиники во Словенија.
7. „Ферари 458 специјале“: околу 420.000 евра
Меѓу колекционерите високоценето„ферари“ е „458 специјале“, кое е и најстариот автомобил на нашата листа. Тоа е претходник на гореспоменатата „писта“. Може да се пофали со осумцилиндричен атмосферски мотор, кој има до девет илјади вртежи. Знакот „специјале“ значи дека станува збор за приспособена рели-верзија на „ферари 458 италија“. Произведени се во периодот од 2013 до 2015 година, а половната вредност е меѓу 350 и 450 илјади евра. Купувач од Хрватска за него платил околу 420.000 евра.
8. „Порше 911 ГТ2 РС“: околу 420.000 евра
Во текот на изминатата деценија, брендот „Порше“ се трансформира од производител на спортски автомобили во бренд на луксузни автомобили. Најголем дел од нивната работа денес е изработка на теренски возила „фолксваген“, но сепак знаат да направат автомобили што ги насолзуваат очите на љубителите на брзината. Тркачката верзија на „ГТ2 РС“, „Порше“ ретко ја произведува - последен пат во 2018 година, а беа произведени вкупно околу илјада. Поради нивната реткост, тие имаат добра вредност. Цените на половните возила на пазарот се движат од 360.000 до повеќе од половина милион евра. Хрватски клиент за едно од нив платил околу 420.000 евра, покажуваат податоците на локалната царинска управа.
9. „Ферари Ф8 спајдер“: околу 400.000 евра
„Ф8 спајдер“ е верзија без покрив на „ферари Ф8 трибуто“, која се претвора во кабриолет за само 14 секунди. Моделот „Ф8“ на „ферари“ е златната средина во понудата на овој бренд. Го придвижува 3,9-литарски осумцилиндричен мотор, кој развива 530 киловати или 720 коњи. Производството на купето беше прекинато во март, но сè уште се нуди верзијата „спајдер“. Со моделот „Ф8 спајдер“, Италијанците се збогуваат со моторот со осум цилиндри што ги придвижуваше клучните модели на брендот. Цените на новите во моментов се околу 400.000 евра. Жолтиот „Ф8 спајдер“ го најде својот купувач во Марибор.
10. „Ламборгини урус С“: 400.000 евра
Листата не би била целосна без брендот „ламборгини“. Затоа на неа се најде „урус“, доста нетипично „ламборгини“ наменето за купувачите на теренци што сакаат врвни перформанси. Тој беше освежен во 2022 година и е достапен во порелаксирана верзија С и во верзија „перформанте“, надградена за тркачки патеки. И двата се придвижувани од четирилитарски В8 мотор, со моќност од 490 киловати (666 коњски сили). Светлозелениот „урус С“ заврши во една од словенечките гаражи. Бидејќи нема точна цена за споменатиот автомобил, пресметавме дека денес, слично опремен со даноци во Словенија, би чинел околу 400.000 евра.
Иако првите две места за најскапи возила во Србија му припаднаа на „ферари“, во првите десет имаше најмногу возила „бентли“. Меѓу нив беа три купеа „континентал ГТ“, теренецот „бентајга С“ и седанот „флајинг спур“. Најскап од нив беше „континентал ГТ“со 12 цилиндри, за кој купувачот требало да издвои најмалку 370.000 евра. На листата се најдоа уште две „ламборгини урус“ и „ауди А8“, во блиндирана верзија. При пресметувањето на приближните цени претпоставивме дека сите автомобили се од европско потекло, што значи дека царината не се плаќа.
МАКЕДОНИЈА: Се колнат во „мерцедес“
А во Македонија купувањето скап автомобил значително го поскапува данокот за моторни возила, кој изнесува најмногу 20 отсто за возила чија вредност е поголема од 50.000 евра. Најскапото возило во 2023 година е „ламборгини урус“, за кое купувачот морал да издвои околу 350.000 евра. „Мерцедес-бенц“ и „порше“ го поделија остатокот од поредокот. Добри 320.000 евра требало да плати купувачот на „мерцедес АМГ Г63“. На третото место е „порше 911 турбо С“, кое чини речиси 250.000 евра. По него следуваат „мерцедес-мајбах 580“ и „мерцедес АМГ Г63“. Три места му припаднаа на купето на „мерцедес“ со четири врати и на плагин-хибридниот „АМГ ГТ 63 СЕ“. Рангирањето го заокружуваат „порше кајен турбо ГТ“ и „911 тарга ГТС“.
СЛОВЕНИЈА: Лука Дончиќ го купи „брабус“
Словенечката финансиска управа не ги евидентира конкретно најскапите регистрирани автомобили. Податоците се однесуваат само на такса за моторни возила. Конечната вредност на возилото не може да се пресмета од самиот данок бидејќи оданочувањето зависи од емисиите. Затоа моравме да го бараме најскапиот од базата на сите регистрирани возила на Министерството за инфраструктура и да ја пресметаме приближната вредност. Меѓу првите десет е и „мерцедес АМГ Г63“, модифицираниот „брабус 800 вајдстар“, кој му припаѓа на Лука Дончиќ. Не се знае колку платил за тоа. На европскиот пазар ги има малку, а цените се движат меѓу 330 и 430 илјади евра. Другите места ги поделија „мерцедес мајбах С680“, „ламборгини хуракејн ево“, „порше ГТ3 РС“ и „ферари поротфино М“.
БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА: „Мерцедес“ и „порше“ владеат
Првите десет места на листата на најскапи автомобили во Босна и Херцеговина ги поделија „мерцедес-бенц“ и „порше“. Најскап беше врвниот „мерцедес седан С 680“ во верзијата „мајбах“. Тоа е најскапиот автомобил регистриран во Босна и Херцеговина по 2020 година, а купувачот за него платил околу 300.000 евра. На второто место е „порше 911“ во спортската верзија ГТ3, за кое купувачот платил околу 230.000 евра. Следуваа уште де „поршеа 911 турбо С“, секое продадено за приближно 210.000 евра. Најпопуларен автомобил е џипот „мерцедес АМГ Г63“, кој четири пати се јавува меѓу првите десет најскапи. Во првите десет е и „мерцедес АМГ СЛ63“, како и неколку години старото „порше ГТ3 РС“.
ХРВАТСКА ЗАГАТКА
Во 2022 година Хрватска доживеа вистински бум во купувањето престижни автомобили. Државата воведе данок на екстра-добивка од 33 отсто, кој требаше да го платат компаниите со приходи поголеми од 40 милиони евра и 20 отсто поголема добивка од четиригодишниот просек. Како што ни објасни еден од хрватските експерти, многу компании или претприемачи купувале луксузни автомобили за да избегнат да го платат тој данок. И во 2023 година, Хрватите купија доста скапи и интересни автомобили.
Не направивме посебна табела за Хрватска поради недостиг од податоци од хрватската царинска управа. За некои автомобили, верзијата на автомобилот не е јасно видлива. Во првите десет најверојатно ќе се најдат „ферари рома“, „мекларен артур“ и „бентли флајинг спар“. „Мерцедес СЛР мекларен“ со преработката на „Фаб дизајн“ веројатно ќе се најде на листата. Како што неофицијално дознаваме, автомобилот е купен во Дубаи. Поради проблеми со хомологацијата, тој беше увезен како културно богатство. Според гласините на социјалните мрежи, сопственик на возилото е синот на поранешниот градоначалник на Сплит, Жељко Керум.
Статијата е напишана во соработка со Александра Томиќ, Мирела Хаскиќ Суша, Вања Поповиќ и Миро Солдиќ