.webp){kind=icon}
Европската Унија (ЕУ) постигна договор за зајакнување и проширување на својот водечки пазар на јаглерод, поддржувајќи го централниот дел на стратегијата на зелениот договор, кој има цел да ја направи нејзината економија климатски неутрална до средината на векот.
Според привремениот договор што го објавија претставниците на земјите-членки на ЕУ и Европскиот парламент, трговијата со емисии ќе се прошири и на греењето и патниот транспорт, а ќе го опфати и превозот. Блокот од 27 нации, исто така, ќе го забрза темпото со кое компаниите од производители на електрична енергија до производители на челик се обврзани да го намалат загадувањето.
Длабоките реформи се дел од планот на регионот да ги намали емисиите за најмалку 55 проценти од нивото од 1990 година до 2030 година и да достигне нула емисии до 2050 година.
„Тоа е најголемиот закон за климата досега во Европа, а некои велат и во светот. Добиваме многу за климата, заштеда на големо количество CO2 по најниска можна цена“, рече Питер Лиз, главен преговарач за Европскиот парламент.
Инаку, некои одредби за ремонтот се раздвоени или намалени во споредба со првичниот предлог, бидејќи ЕУ се соочува со енергетска криза без преседан по руската инвазија на Украина и блокот е решен да го направи зелениот ремонт основа на својата стратегија за раст и да постави преседан за други народи и региони во борбата против климатските промени.
„Договорот е успех за ЕУ и ќе обезбеди сигурност за компаниите и инвеститорите дури и ако треба да се направат некои компромиси, бидејќи економското опкружување е со големи предизвици“, рече Инго Раминг, раководител за пазарите на јаглерод во компанијата „Банко Билбао“ (Banco Bilbao Vizcaya Argentaria SA) во Мадрид.
Цената за емисија на јаглероден диоксид оваа година собори рекорд / Bloomberg Mercury
Очекувањата за построги правила веќе помогнаа цените на јаглеродот да се вивнат до рекордни 99,22 евра (105 долари) за метрички тон оваа година. Референтните фјучерси на јаглерод со кои се тргуваше во Амстердам се затворија на 83,82 евра во петокот, што е за 10 пати повеќе од нивото забележано пред пет години.
Договорот сè уште треба формално да биде одобрен од земјите-членки и парламентот за да биде обврзувачки. Договорот, исто така, ја дополнува значајната мерка договорена претходно оваа недела за намалување на цената на загадувањето на увозот на одредени стоки во Европа и заштита на сопствените производители од поевтините конкуренти во земјите со помалку строги еколошки правила.
Како дел од реформата на пазарот на емисии, креаторите на политиката поставија правила за постепено воведување механизам за приспособување на границите на јаглеродот од 2026 година и постепено укинување до 2034 година на надоместоците за загадување што ги добиваат секторите опфатени со давачката.
Системот за тргување со емисии наметнува годишно опаѓачки ограничувања на околу 12.000 инсталации во сопственост на производители и комунални претпријатија и го ограничува загадувањето од авиокомпаниите. Компаниите што испуштаат помалку јаглерод можат да ги продадат своите неискористени дозволи, добивајќи поттик побрзо да се зелени.
Ремонтот, кој е најголем од создавањето на пазарот во 2005 година, во периодот од 2024 до 2026 година ќе ја зголеми стапката со која ограничувањето на загадувањето ќе се намалува секоја година. Преговарачите, исто така, се согласија да го одобрат дизајнот на автоматските контроли за снабдување со дозволи како што првично беше предложен од Европската комисија во јули 2021 година. Тоа вклучува и одредба за одредување на прагот за бројот на дозволи што се чуваат во резервата за стабилност на пазарот на 400 милиони заклучно со 2023 година, при што сите горенаведени додатоци ќе бидат поништени.
Според договорот, паралелната програма за тргување со емисии за горива за греење и транспорт ќе започне во 2027 година, со можност за итен прекин доколку цените на гасот и нафтата се високи, во кој случај почетокот на пазарот на јаглерод би бил одложен за една година. За да ја намали загриженоста за трошоците за реформите на глобалниот пазар, кој веќе се бори со енергетската инфлација, ЕУ ќе создаде нов фонд што националните влади би можеле да го искористат за компензација на ранливите граѓани. Климатскиот социјален фонд ќе започне од 2026 година и ќе изнесува околу 87 милијарди евра, а најголемиот дел од парите ќе доаѓа од приходите генерирани од новата програма за тргување со јаглерод.
