.webp){kind=icon}
Дури 115 од вкупно 120 пратеници биле присутни на најмалку еден социјален медиум во 2022 година. Претседателот Стево Пендаровски во целост бил онлајн, додека Владата ја заврши минатата година со 20 од вкупно 21 министер што биле онлајн на најмалку еден социјален медиум. Бројот на активни градоначалници на социјалните медиуми останува непроменет во однос на 2021 година и изнесува 80 од вкупно 81.
Сепак, политичарите и јавните институции како полека да забораваат дека нивното активно присуство на социјалните медиуми е важен сегмент од транспарентноста и отчетноста, кои се нераскинлив дел од принципот на добро управување. Токму изложувањето на властите и институциите на коментарите, критиките и мислењата на граѓаните преку ваквите дигитални алатки треба сериозно да се земе како уште еден фактор за тоа дали тие се вистински подготвени да се справат со корупцијата, клиентелизмот и одлучувањето само во тесни партиски кругови, покажа редовната годишна анализа на Институтот за добро управување и евроатлантски перспективи (ИДУЕП).
„Властите и политичарите и на централно и на локално ниво веќе втора година зборуваат колку многу се залагаат за дигиталната трансформација на општеството. Меѓутоа, во овој сегмент на можност за дигитална комуникација со граѓаните и медиумите и нудењето квалитетни и брзи онлајн услуги, во голема мера потфрлија. Сведочиме на еднонасочна комуникација, пад на институциите како активни корисници на дигиталните алатки, а за квалитетот на содржините не може да стане збор, бидејќи тие во огромен број се претворени во класични политички гласила каде што речиси целиот фокус е ставен на политичарите и нивните агенди наместо на потребите на граѓаните“, вели Бојан Кордалов, комуниколог и автор на оваа анализа изработена за потребите на ИДУЕП.
Претседател
Кај претседателот на државата, анализата покажува позитивно непроменет резултат. И во 2022 година, како и претходните три, претседателот бил истовремено присутен со своја официјална веб-страница и имал редовни онлајн активности и бил активно присутен на Фејсбук, Твитер и Инстаграм.
Собрание
Статус кво или вкупно 115 од 120 пратеници во Собранието биле активни на Фејсбук во 2022 година. Има пад за шест пратеници што користеле Твитер споредено со 2021 година, односно вкупно 18 биле активни на оваа мрежа лани. Инстаграм меѓу пратениците и пратеничките останува непроменет како во 2021 и 2020 година, односно вкупно 35 ја избрале оваа мрежа за потенцијална комуникација со граѓаните.
Анализата покажува дека само 10 од 120 пратеници истовремено користеле Фејсбук, Твитер и Инстаграм, додека дури четворица народни избраници немале свој профил/страна или канал на кој било од социјалните медиуми во 2022 година.
Влада и министерства
И Владата ја заврши 2022 година со мал пад во користењето на социјалните медиуми. Дури 20 од вкупно 21 министер биле активни на Фејсбук во 2022 година. Твитер бил изборот на 12, додека Инстаграм на 17 министри.
Вкупно 12 министри биле активни на сите наведени платформи, додека еден министер не користел ниту еден социјален медиум.
Четврта година по ред оваа анализа го опфаќа онлајн присуството на министерствата и веб-платформата на Владата. Свои официјални веб-страници имале сите 17 институции, додека исто толку биле активни на Фејсбук. На Твитер свое присуство имале речиси половината, односно осум министерства, Инстаграм бил изборот само на две владини министерства, додека официјално јутјуб-канал користеле четири министерства.
Само Владата и Министерството за политички систем се истовремено активно присутни со веб-платформа, како и со свои кориснички сметки на Фејсбук, Твитер, Инстаграм и Јутјуб. Позитивна вест е што втора година по ред не постои министерство што не нуди барем две опции да биде контактирано од граѓаните и медиумите преку дигиталните алатки.
„Очигледно е дека ковид-пандемијата ја нагласи потребата од забрзано присуство на институциите на дигиталните канали, но, според сите истражувања, кај граѓаните и понатаму постои незадоволство од степенот на јавните услуги што ги даваат тие. Дополнително, најголем дел услуги сè уште се достапни само во хартиена форма или, пак, во најдобар случај, во хибридна форма на електронско поднесување и шалтерско подигање. Потребно е да се прифати дека граѓаните се тие што ги финансираат овие јавни услуги и тие имаат право да добијат брзи, ефикасни и навремени услуги, како на централно, така и на локално ниво. Тоа вклучува и избор за секој човек дали сака да ја изврши услугата онлајн или во хартиена форма, односно да оди на шалтер или да го направи тоа за неколку секунди преку официјална веб-страница или мобилна апликација за е-услуги“, вели Кордалов.
Градоначалници и општини
Статус кво, мал раст, но и пад има и кај користењето на социјалните медиуми кај единиците на локалната самоуправа. Дури 80 од вкупно 81 градоначалник биле активни на Фејсбук во 2022 година. На Твитер биле активни само шест градоначалници, додека, пак, на Инстаграм тој број изнесувал 40, односно половина. Вкупно четворица градоначалници во 2022 година истовремено користеле Фејсбук, Твитер и Инстаграм, додека еден градоначалник немал свое присуство на ниту еден од социјалните медиуми.
Кај општинското онлајн присуство се забележани следните статистики за 2022 година: свои официјални веб-страници имале сите 81 општина, 60 биле присутни на Фејсбук. На Твитер свое присуство имале само две, Инстаграм бил изборот само на девет општини, додека Јутјуб низ годините користеле 39 општини. Истовремено веб-страница и присуство на социјалните медиуми (Фејсбук, Твитер, Инстаграм и Јутјуб) и оваа година, како и неколку претходно, имаат Град Скопје и Општина Карпош, додека, пак, во 2022 година од 21 век, дури на 13 општини граѓаните не можеле да им пристапат преку кој било од овие социјални медиуми.
Бојан Кордалов
„Огромен проблем претставуваат затворените кориснички сметки на јавните функционери. Секако дека и тие имаат свое право на приватност, но тенка е линијата меѓу личноста и функцијата што ја врши. Оттука, ги советуваме или да ги отворат своите профили на социјалните медиуми или, пак, дополнително да отворат свои официјални страници и канали каде што граѓаните и медиумите ќе можат да контактираат со нив, да им ги испраќаат своите мислења, предлози и критики“, посочи Кордалов.
Тој смета дека со недоволното искористување на дигиталните алатки, властите и институциите пропуштаат сериозна шанса да ја намалат општествената апатија кај младите, бидејќи тие се и најголеми корисници на дигиталните алатки.
„Ако ги погледнеме активностите на јавните функционери, јасно ќе видиме кои од нив градат сеопфатна стратегија за комуникација со јавноста, кои целат и кон освојување на симпатиите кај младите луѓе, а кои сè уште се водат според принципите за комуникација од минатиот век. Дополнително, сериозен недостиг претставува што речиси секаде, без исклучок, примат им се дава на личните дигитални платформи на јавните функционери, наместо еднакво и на јавните институции со кои тие во моментот раководат. Со ваквиот пристап, за жал, се пропушта нова шанса да изградиме целосно професионална администрација, да обезбедиме континуитет во функционирањето на институциите, а наместо тоа, и понатаму преовладуваат партизацијата и концентрација на моќта во една личност наместо кон системско јакнење на јавните институции“, посочува Кордалов.
И оваа година, основните препораки до институциите и јавните функционери остануваат непроменети: 1) двонасочна комуникација, односно многу повеќе вклучување, слушање и одговарање на барањата од јавноста, а помалку пиар-памфлети и реклами на дигиталните алатки; 2) градење интерни професионални пиар-тимови што ќе се фокусираат на прашањата и барањата од граѓаните и медиумите, наместо само кон имиџот и сликата за функционерот; 3) поставување на дигиталните канали како дел од задолжителните елементи за двонасочна комуникација со граѓаните и медиумите, бидејќи тие се должни да бидат присутни секаде каде што на јавноста ѝ е наједноставно и најдостапно да стапи во контакт со нив. Само на овој начин може да се поедностават сложените бирократски процедури и да се олеснат начините за остварување на правата на граѓаните, односно преку целосна транспарентност и дигитализација да се покажат видливи и конкретни резултати во борбата со корупцијата и партизацијата и намалување на незадоволството кај граѓаните од начинот на кој функционираат нивните институции.
