.webp){kind=icon}
Иако не знаеме што се случува по смртта, живот по смртта сигурно постои - барем кога станува збор за социјалните мрежи. Фејсбук (Facebook), Инстаграм (Instagram) и другите платформи на кои за време на животот поставуваме фотографии, објавуваме мислења и чуваме разговори не умираат со нас, освен ако не се погрижиме за тоа додека сме живи. Па, бизарно или не, во дигиталната доба треба да размислуваме и за дигиталната смрт.
Големите компании што стојат зад најпознатите платформи стануваат сè посвесни за гробиштата на профили и податоци што ги чуваат, па повеќето развиле начин како да го решат прашањето за смртта на интернет.
И тоа не е необично кога ќе се земе предвид дека Фејсбук може да има повеќе мртви отколку живи членови во рок од 50 години, тврдат академици од универзитетот „Оксфорд“.
Смрт на Фејсбук и на Инстаграм
Денес старинските методи како оставање лозинки на блиски луѓе за многумина не се опција, а дури и тоа често не е доволно за тие лица да можат да ги исклучат профилите на некој што починал. Развојот на технологијата и сајбер-безбедноста ја компликуваа работата со двојна автентикација и слични проверки со кои платформите ги штитат своите корисници.
Поради тоа компанијата „Мета“ (Meta) разви начин како да се погрижи за профилите на починатите луѓе и меѓу првите одговорно му пристапи на проблемот.
„Мета“ беше меѓу првите што развија начин на грижа за профилите на починатите луѓе
Depositphotos
Нејзините платформи нудат неколку опции што да се прави со профилите по смртта. Имено, можно е трајно да се исклучат или со нив да продолжат да управуваат блиски лица. Во првиот случај компанијата мора да добие барање за бришење на профилот од пријател или член на семејството, а за тоа е потребно да се испратат документи што ја докажуваат смртта, како посмртница.
Во вториот случај „Мета“ нуди можност за зачувување на меморијален профил, кој така ќе биде и означен, а блиските луѓе на починатото лице ќе можат да објавуваат содржина, да одговараат на барања за пријателство и слично. Сепак, од „Мета“ тврдат дека тие лица нема да ги гледаат пораките, рекламите на кои починатиот кликнал, информациите за безбедноста и поставките, како и фотографиите што автоматски се синхронизирани. Со тоа се штити приватноста на починатото лице.
Но, за тоа кој ќе управува со неговите профили или кој ќе ги исклучи, секој може да одлучи за време на животот. „Мета“ нуди можност за оставање наследен контакт.
„Кога некој ќе почине, пријателите и семејството можат да побараат да го означиме фејсбук-профилот. По означувањето, зборот ‘Сеќавање’ се појавува над името на профилот на лицето, така што профилот сега е место за сеќавање. Меморијалниот профил помага да се создаде место за сеќавање на саканите и штити од обиди за пријава и лажни активности. За да ги почитуваме изборите што некој ги направил додека бил жив, нашата цел е да го зачуваме неговиот профил без промени по неговата смрт“, стои на страницата на „Мета“.
Тикток, Линкдин и Х
Многу слично на „Мета“, Линкдин (LinkedIn) има можност за означување на профилот, а од платформата може да се побара и да се отстрани профилот на починатото лице.
Од Линкдин исто така може да се побара да го отстрани профилот на починатиот
Bloomberg
„Ако сте овластени да дејствувате во име на починатото лице и ги имате потребните податоци и документација, можете да побарате затворање на неговиот профил. Ако не сте овластени, можете само да го пријавите членот како починат, а ние ќе го означиме профилот“, стои во објаснувањето на платформата Линкдин.
Во моментов најпопуларната платформа во светот, Тикток (TikTok), сепак не размислува толку детално за смртта на своите корисници. Како и другите, тие нудат можност за означување на профилот со ознаката „Сеќавање“, но не и исклучување на профилот. Сепак, и тоа е важен чекор бидејќи поради тоа никој нема да може да се пријави на профилот, што спречува некој да го уредува профилот или да го користи за објавување нова содржина или испраќање пораки.
За тоа што да се прави со профилите на починатите корисници на платформата X, порано позната како Твитер (Twitter), почнаа да размислуваат дури откако пред некое време објавија дека планираат да ги избришат неактивните профили. Тоа предизвика бунт кај корисниците што не сакаа да ги изгубат објавите на своите блиски. Тогаш компанијата истакна дека нема да ги отстранува неактивните профили додека не создаде нов начин на кој луѓето можат да ги означуваат профилите на починатите. Сега нудат исти опции, одржување на профилот или исклучување на профилот, како и повеќето други.
Што е со профилите на „Гугл“ и на „Епл“?
Но ова не е прашање само за сопствениците на социјалните мрежи. За смртта на своите корисници размислуваше и креаторот на ајфоните, компанијата „Епл“ (Apple). И тоа не е необично со оглед на тоа што многумина денес во своите мобилни телефони и на серверите на мобилните компании го имаат целиот свој живот.
Така и „Епл“ им овозможува на корисниците да именуваат наследен контакт што ќе има пристап до податоците на профилот по смртта и ќе има пристап до фотографиите, датотеките и пораките.
За тоа размислуваше и „Гугл“ (Google), кој на корисниците им нуди опција за споделување на податоците кога нивните алгоритми ќе забележат дека престанале да го користат својот профил. Секој корисник мора да одлучи колку долго „Гугл“ треба да чека пред да смета дека некој профил е неактивен, а постојат опции и за автоматско бришење на профилот по три месеци неактивност.
„Епл“ им дозволува на корисниците да именуваат наследен контакт
Depositphotos
Сепак, од една од најпознатите технолошки компании во светот разбираат дека многу луѓе умираат без да остават јасни упатства за тоа како да управуваат со своите профили на мрежата. Поради тоа често соработуваат со членовите на потесното семејство на починатите, но притоа не им даваат лозинки или други податоци за пријава.
Прашање на приватност
Правилата на „Гугл“ не постојат без причина. Имено, прашањето за тоа што ќе се случи со профилите и со податоците на починатото лице е поврзано и со прашањето за приватноста. Починатите лица сè уште имаат право на достоинство и приватност, а со влегувањето во профилите на мртвите многумина добиваат пристап до нивните пораки, фотографии, белешки и документи, кои луѓето, можеби со причина, сакале да ги задржат за себе. Од друга страна, прашање е дали тие податоци треба да останат во рацете на големите компании.
Она што е сигурно е дека дигиталните профили не умираат заедно со нас, но секој за време на животот има можност да одлучи што ќе се случи со профилите на социјалните мрежи по неговата смрт.
