Две години по инвазијата од Кремљ на Украина, многумина во Русија имаат причина да чувствуваат дека економијата за време на војната функционира добро за нив поради неуспехот за западните санкции дизајнирани да го свртат народот против лидерот на земјата Владимир Путин.
Платите пораснаа двоцифрено, рубљата се стабилизира, а сиромаштијата и невработеноста се на рекордно ниско ниво. За оние со најниски примања во земјата - клучна изборна цел за Кремљ - платите во последните три квартали се зголемија побрзо отколку за кој било друг сегмент од општеството, со годишна стапка на раст од околу 20 отсто, покажуваат податоците на Федералната служба за статистика.
Во пресрет на претседателските избори во Русија на 15-17 март, при што Путин е целосно уверен дека ќе го добие петтиот мандат, јавно незадоволство поради економијата речиси не постои. Иако војната остави стотици илјади убиени или ранети, а долгорочните предизвици и натаму се таложат, со тоа што официјалните лица сè уште се борат со инфлацијата што е пред нивната цел, засега рускиот лидер укажува на економијата и тврди дека има успех.
Русија се приближува до изборите „во добра форма“, вели Софија Донец, економистка во „Ренесанс капитал“ (Renaissance Capital), посочувајќи на „многу оптимистичкото“ расположение на потрошувачите и процените за тековната и идната финансиска состојба во анкетите. „Тие веќе покажуваат ниво што воопшто не личи на криза“.
Bloomberg
Владата на големо троши за социјална поддршка за семејствата, зголемување на пензиите, субвенции за хипотеки и обесштетување за роднините на оние што служат во војската. Цената за предизборните ветувања на Путин може да достигне десетици милијарди долари во следните шест години.
Војната со Украина го интензивира акутниот недостиг од работна сила бидејќи регрутирањето во војската ги извлекува работниците од пазарот, а Путин минатиот месец рече дека работодавците имале дефицит од 2,5 милиони луѓе.
Тоа им донесе корист на обичните Руси, кои уживаат сигурност во нивното вработување, со менаџери што не сакаат да пуштат некој да си оди. Додека стапката на невработеност останува на историски најниско ниво, очекувањата за вработување се искачија на рекордно ниво, според централната банка.
Голем и постојан извор на економска загриженост за Кремљ останува брзиот раст на цените, што ги „јаде“ приходите на Русите. Иако тоа не бледнее, платите се зголемуваат побрзо, поттикнати од огромните владини трошоци и недостигот од работна сила. Просечните месечни плати во 2023 година достигнаа повеќе од 74.000 рубли (814 долари), што е околу 30 повисоко од пред две години. Пред минатата година, Русија со години немаше забележано зголемување на реалниот расположлив приход за повеќе од 5 отсто.
„За голем број Руси војната стана можност за социјална и економска мобилност, која претходно беше невозможна. Некои успеаја да започнат нов бизнис“, вели Ана Кулешова, социолог во „Сошл форсајт груп“ (Social Foresight Group). „Некои добиваа исплати за нивните сопрузи и синови на фронтот, што овозможи конечно да купат стан, автомобил, да се преселат од село во град“.
Путин се пофали дека меѓународните санкции не успеале да ја попречат руската економија, која наместо тоа се прошири, главно поради масивните инјекции на пари од буџетот, военото производство и рекордната трговија со Кина. Путин наведе податоци што покажуваат дека Русија се пробива во првите пет економии во светот во однос на паритетот на куповната моќ, откако ја престигна Германија.
Со слична динамика почна економијата и годинава. Податоците од јануари за продажбата на мало, реалните плати и индустриското производство беа подобри од прогнозите на пазарот.
Што вели „Блумберг економикс“:
„Владиното воено трошење не е бесплатно - тоа доаѓа по цена на намалени приходи од извоз на енергија и намалени девизни резерви што Русија ги изгради пред почетокот на војната. На краток рок, фискалните зголемувања ќе продолжат да ја поддржуваат високата доверба на потрошувачите, но бидејќи Русија ги намалува резервите од својот Национален фонд за богатство, владата ќе се соочи со тежок избор меѓу прифаќање повисока инфлација, намалување на трошоците или зголемување на даноците“.
- Алекс Исаков, руски економист
Во меѓувреме, годинашниот федерален буџетски јаз беше 1,5 трилион рубли до крајот на февруари, додека Министерството за финансии планираше дефицит од 1,6 трилион рубли за цела 2024 година, а расположливите резерви се веќе преполовени. Владата, гледајќи го почетокот на новиот претседателски мандат како прозорец на можности за непопуларни реформи, размислува да ги зголеми даноците за оние со повисоки примања.
.webp){kind=icon}