.webp){kind=icon}
За месец и половина, од средината на ноември до крајот на декември, цената на горивата во земјава се намалува. Дизелот во овој период поевтини за 16 денари за литар, а бензините за 16,5 денари по литар.
Тренд на намалување на цените на горивата има и во Србија, каде што во последниот месец тие поевтинија за околу 20 динари (околу 10 денари), поточно дизелот поевтини за 20, а бензините за 19 динари по литар.
Цените на горивата на пумпите обично се одредуваат врз основа на движењето на цените на нафтата на светскиот пазар. Како што поскапуваше цената на нафтата по почетокот на војната во Украина, така растеа и цените на горивата насекаде во светот.
Во март, за заштита на животниот стандард, Владата во земјава ја намали стапката на ДДВ за горивата од 18 на 10 отсто. Мерката важеше до крајот на мај. По завршувањето на мерката, цените на горивата во земјава станаа историски највисоки и се изразуваа, за првпат, со три цифри.
И во Србија, за да ги заштити потрошувачите од поскапување, од февруари Владата ја ограничува цената на горивата, а дополнително се откажа и од дел од акцизата за горивата.
Ако се погледнат цените на американските нафти ВТИ и брент, кои се земени како одредници за глобалната трговија, тие паѓаат во последните неколку месеци, а во еден момент достигнаа дури и пониски нивоа од пред војната во Украина. Тоа може да биде причината поради која цените на горивата паднаа не само на пумпите во регионот туку и пошироко.
Сепак, некои од експертите велат дека цената на горивото на пумпите не е директно под влијание на цената на суровата нафта на светскиот пазар, туку на други фактори. Претседателот на Здружението на нафтените компании на Србија (УНКС), Томислав Миќовиќ, претходно за „Блумберг Адрија“ изјави дека максималната цена ја одредува државата, земајќи ги предвид берзанските котации на бензинот и дизелот, а не суровата нафта, потоа курсот на доларот, логистичките трошоци при увоз, државните давачки и маржата на сите во дистрибутивниот синџир.
Каде е Македонија по цените на горивата во однос на регионот?
Србија ја завршува годината како рекордер по цените на бензинот и дизелот во регионот. Во последната недела од 2022 година, бензините и дизелот се најскапи во Србија, најевтиниот дизел е во Македонија, а најевтините бензини во Словенија.
Возачите во регионот најевтин бензин плаќаат во Словенија, каде што чини 1,24 евро за литар, потоа во Македонија 1,25 евро, Хрватска 1,27 евро, Црна Гора 1,34 евро, Босна и Херцеговина 1,38 и Србија 1, 39 евро.
Кога станува збор за дизелот, тој е најевтин во Македонија, по цена од 1,3 евро за литар, потоа 1,42 евро во Црна Гора, 1,43 евро во Хрватска, 1,46 евро во Словенија, 1,47 евро во Босна и Херцеговина и најскап во Србија, 1,67 евро.
Во наредниот период може да се очекува поскапување на горивата
Се поставува прашањето до кога ќе се намалуваат цените на горивата, имајќи предвид дека цената на нафтата на светскиот пазар е во пораст во последните неколку недели поради падот на резервите во Америка, повторното отворање на Кина и најавата на Русија дека таа може да го намали производството.
Не треба да заборавиме дека од 5 декември, поради европските санкции против Русија, на Србија ѝ е забрането да увезува руска нафта по морски пат. Србија годинава го зголеми увозот на руска нафта бидејќи беше најевтина на пазарот, што заедно со намалувањето на акцизите ѝ даде простор да ги ограничи цените на горивата во Србија. Во моментов, земјата останува без евтина руска нафта.
Дополнително, на 5 февруари стапува во сила забраната за увоз на руски нафтени деривати, што е уште еден во низата предизвици што би можеле да влијаат на поскапувањето на горивата на пумпите. Европа увезува големи количества руски нафтени деривати и се очекува овој недостиг да доведе не само до зголемување на цената на дизелот туку и до недостиг.
Според Владимир Стајиќ, генерален менаџер на „Гулф оил Македонија“, втор најголем увозник на нафтени деривати во 2021 година, цената на дизелот во почетокот на идната година ќе расте поради зголемените транспортни трошоци што ќе ги имаат увозниците како резултат на санкциите кон Русија.
„Сега се користат резерви и затоа цената е во надолна линија, но наскоро тоа ќе се смени и дизелот повторно ќе поскапува. Причина за нагорниот тренд на цената на дериватите е тоа што продажбата што ја реализира Русија кон Европа сега ќе биде насочена кон Азија, во земји како Кина, Индија, Пакистан. Тоа значи дека Европа ќе се снабдува од Блискиот Исток наместо од Русија, што значително ќе ги зголеми транспортните трошоци“, вели Стајиќ за „Блумберг Адрија“.
Bloomberg
Во првите десет дена од декември, Европската Унија и Обединетото Кралство увезоа повеќе од 16 милиони барели дизел со бродови, а вкупниот декемвриски увоз би можел да биде вториот најголем месечен увоз во последните седум години. Европа има структурен недостиг од дизел и долго време се потпира на увоз. Овој месец пристигнаа многу дизел-бродови од Азија и Блискиот Исток, но речиси половина, слично како во ноември, пристигнаа од Русија. Ова, логично, значи дека се потребни многу време и напор за Европа да се оддалечи од Русија како извор на дизел-гориво.
