.webp){kind=icon}
Вистински хаос владее на регионалниот пазар кога пелетите се во прашње. Додека нивната цена енормно расте, во некои земји од регионот Адриа воопшто нема залихи, па невозможно е да се одговори на побарувачката. Во Македонија нема статистика за тоа колку луѓе користат печки на пелети, ниту пак колкаво е домашното производство. Поголемиот дел од потребите се задоволуваа од увоз но Босна и Херцеговина и Србија моментно го забранија извозот. Колегите од словенечката редакција на Bloomberg Adria пишуваат дека трговците и добавувачите на пелети мака мачат да ги наполнат магацините, а цените растат и се нестабилни. Според словенечките искуства некогаш цените се менуваа четири пати годишно, но сега се менуваат од недела во недела. Што ќе се случува наесен, пред грејната сезона?
Цената на пелетите е висока
Трошоците за греење и, воопшто, енергијата од кој било извор не се занемарливи веќе одамна. Цената на дрвените пелети во јуни достигна рекорд - на германскиот пазар треба да платите околу 500 евра за тон, што е за 40 отсто повеќе од пред шест месеци. Во Словенија во мај просечната цена за еден тон пелети спакувани во вреќи од 15 килограми е 344 евра, што е четвртина повеќе од почетокот на грејната сезона.
„Цените скокнаа за речиси сто проценти во однос на ова време минатата година. Не само што скокнаа, туку се и многу нестабилни. Ако ја погледнеме пилевината, која е една од компонентите на пелетите: Добавувачот го најдовме пред месец и половина, се договоривме за проценката, денес цената е повисока за 156 отсто“, ја опишува ситуацијата Барбара Шинковец, шеф на продажба во компанијата „Енергија Нарве“.
Според неа, досега немало ништо чудно проценката да важи и по еден месец, бидејќи цените биле стабилни. „Понекогаш цената се менуваше најмногу четири пати годишно, но сега практично се менува од недела во недела“, вели Шинковец.
И на пазарот со пилевина е вонредна состојба. Струготините станаа екстремно скапи, а во исто време е потребна и многу струја за производство на пелети. Засега, и покрај зголемената побарувачка од странство, залиха има само редовните клиенти. Цените на пелетите беа принудени да растат за прв пат по многу години, но тие сè уште не ги покриваат целосно влезните трошоци.
Земјите го ограничуваат извозот на пелети
Инаку се очекува цената на пелетите да продолжи да расте, најмногу поради фактот што Русија и Украина се два од најголемите извозници на пелети во Европа. Земјите веќе почнаа да преземаат активности: Австрија, Хрватска, Црна Гора и Косово веќе некое време го ограничуваат извозот на производи од дрво.
Неодамна, на 15 јуни, Босна и Херцеговина воведе целосна забрана за извоз, поточно забрана за 90 дена со можност за продолжување. Слична забрана се размислува и во Србија, која досега го забрани само извозот на дрвени материјали што се користат за производство на пелети. Во Србија и Босна и Херцеговина се увезуваа многу пелети од Русија и Украина, така што сега едвај ги задоволуваат потребите на домашниот пазар.
Во моментов во Словенија се продаваат само австриски и германски пелети, бидејќи моментално им се достапни само три од десетте добавувачи. Ценат е од 600 до 630 евра за палета, додека лани таквите пелети се продаваа за 270 евра.
Бум на новите печки на пелети во Германија
Има повеќе причини за зголемената побарувачка на дрвени пелети среде лето. Според Барбара Шинковец, за зголемената побарувачка делумно е виновен стравот од поскапување на сите енергетски производи, додека друга важна причина е недостигот на увоз на пелети. Во Германија лани имало недостиг на пелети бидејќи престанале да ги кофинансираат топлинските пумпи. Само во првите осум месеци беа поставени 70.000 нови печки на пелети.
Македонија - ги продаваат печките
Ова година во земјав не се предвидена при за субвенции за печки на пелети, иако претхопдно МИнистерството за економија имаше огласи за поддршка на овој тип греење. Минатата година за мерката субвенции за печки на пелети во буџетот на Министерството за економија беа предвидени вкупно 14 милиони денари при што субвенцијата изнесува 50 отсто, но не повеќе од 20.000 денари по домаќинство, односно до 70 отсто, но не повеќе од 25.000 денари по домаќинство со ниски приходи.
Во моментов тие кои имаат печки планираат и да ги стават надвор од употреба само заради оа што цената е огромна.
Пред неколку години пелетите чинеа по 200 денари за вреќа од 15 килограми, лани во екот на сезоната, толкава вреќа чинеше 290 денари, а сега веќе почнува да се продава по 380 денари.
