Градежниците во Британија ги намалуваат проектите поради бавни дозволи за градба

Во 2021 година американската компанија „Грејстар риал естeјт шартнерс“ купи парцела вредна 31 милион фунти (41,4 милион долари) во лондонскиот кварт Батерси, со намера да изгради станбена кула со околу 300 стана за изнајмување со поглед кон реката Темза. Компанијата поднесе урбанистички планови до надлежните власти на крајот од минатата година, подготвена да почне со градба. Но, повеќе од 40 недели подоцна, сѐ уште чека одлука.

„Грејстар“, која управува со недвижности вредни над 300 милијарди долари низ целиот свет, е една од неколкуте компании што годинава се преориентираа кон изградба на ниски станбени објекти, кои не подлежат на истите безбедносни проверки како т.н. „високоризични згради“. Развивачите тврдат дека овие проверки - воведени по трагичниот пожар во „Гренфел тауер“, во кој загинаа 72 лица - го продолжуваат рокот за изградба на високи згради во Обединетото Кралство за неколку месеци.

Booking.com

Иако безбедносните проверки се применуваат на мал број проекти, а регулаторот веќе презема мерки за забрзување на процесот, состојбата се одвива во контекст на поширока криза со домувањето во Велика Британија.

Според последната анализа на организацијата „Центар за градови“, Велика Британија има дефицит од околу четири милиони дома во споредба со слични европски земји. Премиерот Кир Стармер има цел да се изградат 300.000 нови домови годишно, но, според извештајот на „Савилс ПЛЦ“, до март 2024 година се завршени само 198.600, што претставува пад од 6,5 отсто. Со тоа темпо, агенцијата проценува дека годишно ќе се градат најмногу 170.000 дома.

Овој недостиг се должи на комбинација од фактори - цените на домување растат побрзо од платите, недостига социјално домување, недостигаат градежни работници, а каматните стапки се зголемуваат. Развивачите сметаат дека сето тоа е дополнително отежнато од урбанистичкиот систем, во кој секоја апликација се разгледува поединечно.

„Во Европа, товарот на доказите е кај планерите за да го оправдаат планот“, вели Ентони Бреч, заменик-директор на „Центар за градови“. „Во Англија, обврската е на инвеститорите за да ја оправдаат дозволата за градба“.

Според новите градежни регулативи во Британија, секоја нова зграда повисока од 18 метри со станбена намена мора да помине три инспекциски „порти“ пред да може да биде населена. Тие мерки беа воведени по трагедијата во „Гренфел тауер“ во 2017 година, кога станбена зграда во западен Лондон, покриена со евтини леснозапаливи материјали, изгоре во пожар. Јавната истрага од 2024 година заклучи дека пожарот бил резултат на сериозни пропусти од страна на државните регулатори, производителите на материјали и градежната индустрија.

„Катастрофата се должеше на неусогласеност со градежните прописи при самата изградба“, вели Стивен Деј, кој водеше кампања за законот за заштита на потрошувачи од градежни дефекти, предложен од лордот Литон.

Регулаторот беше замислен како централна институција за градежната индустрија и за подобра одговорност во однос на безбедносните стандарди.

Despositphotos

Но, откако мерките почнаа да се применуваат во 2023 година, регулаторот за безбедност на градби се соочува со преголем товар. Според податоците од јуни 2025 година, само 78 вработени се задолжени да обработуваат 1.373 апликации за високоризични згради.

„Регулаторот активно вработува нов персонал за да го зголеми капацитетот“, соопшти Извршната служба за здравје и безбедност.

Во меѓувреме, како што доцнењата се продлабочуваат, развивачите се сè позагрижени за намалување на повратот на инвестициите. Роб Перинс, извршен директор на лондонската компанија „Беркли груп ПЛЦ“, вели дека седум од неговите згради чекаат одобрување, со просечно времетраење од повеќе од 40 недели. „Со ова темпо, зградите повисоки од 18 метри нема ни да се градат“, предупредува тој. Крег Карсон, директор за одделенско управување во „Барет Лондон“ - една од најголемите компании за станбена изградба во Обединетото Кралство - изјави дека фирмата чека одобрување за околу 500 дома. 

Овие одложувања значат и повисоки трошоци за финансирање, бидејќи компаниите мора да плаќаат повисоки камати во подолг период додека чекаат дозволи - на што се додаваат зголемените цени поради инфлацијата и слабата побарувачка за станови.

„Овој застој е голем проблем за инвеститорите што не остваруваат соодветен поврат“, вели Ендрју Сондерсон, директор за станбени пазари во Велика Британија при „ЦБРЕ груп“.

Развивачите додаваат дека доцнењата се една од причините зошто им е сè потешко да ги продадат становите пред да заврши изградбата. Според податоци на брокерската куќа „Хемптонс“, бројот на претпродадени станови паднал на 31 процент во 2024 година - најниско ниво од 2012 година, а значително под врвот од околу 50 отсто во 2016 година.

Претпродажбата е клучна за обезбедување банкарски кредити за градба. Банката „Оукнорт ПЛЦ“, специјализирана за бизнис-кредити, изјави дека поради доцнењата мора да пресмета дури две години одложени каматни плаќања во своите проекции.

Владата признава дека постојат проблеми. Регулаторот објави пакет реформи во јуни, со цел да се забрзаат прегледите на 30.000 постојни апликации, вклучувајќи и вработување на над сто нови административци и почнување кампања за ангажирање дополнителни инспектори. Дополнително, регулаторот доби 2,1 милиони фунти за забрзување на обработката на апликациите во втората фаза.

Портпаролот на регулаторот изјави за „Блумберг“ дека одложувањата се привремени и дека главно се резултат на лошо подготвени апликации. „Ако сакаме брз и ефикасен процес, апликациите мора да бидат целосни и усогласени со регулативите“, наведуваат од регулаторот. Дополнително, вината ја посочија и кон приватната компанија „АИС Срвејерс“, која претходно помагала во процесот, а во меѓувреме пропаднала, што дополнително ги одолжило роковите.

Во целина, регулаторот нагласува дека овие доцнења се однесуваат на мал дел од вкупните проекти. „Околу 30.000 од 1,5 милион дома што Владата планира да ги изгради се во системот на регулаторот. Тоа е само 2 отсто од вкупната цел“.

Некои градежни компании веќе бараат нови пазари. Ендрју Сондерсон од ЦБРЕ вели дека некои од фирмите морале да отпуштат цели градежни екипи, додека други се насочуваат кон региони како Блискиот Исток.

Грејстар исто така инвестира во ниски станбени згради, заобиколувајќи ги строгите правила на регулаторот. Според Ник Плејдел-Буври, директор за станбени инвестиции во „Најт Франк“, таквите стратегии ќе стануваат сè почести, сѐ додека бирократските блокади продолжуваат.

„Сè повеќе инвеститори ќе се насочуваат кон поединечни семејни куќи за да ја заобиколат регулативата или ќе ги пренасочат капиталите на друго место“, заклучува тој.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар