Во базенот невработени нема лица кои им требаат на македонските фирми

Прв пат во јули годинава бројот на невработени во Македонија падна под 100.000. Според евиденцијата на Агенцијата за вработување заклучно со 31 јули во земјава имало 98.976 невработени.

Според податоците на Агенцијата, најголем дел од македонските невработени се лица на возраст од 55 до 59 години. Следни се лицата кои треба да одработат уште малку за до пензија, и лицата од 50 до 54 години.

Статистичките податоци за вториот квартал од оваа година пак покажуваат дека во Македонија има 9.726 слободни работни места. Кај оваа бројка има многу мали осцилации во последните 4 години. Односно македонскиот пазар на труд постојано има недостиг на работници чиј број се движи од 8.000 до 10.000.

Последната анкета направена меѓу дел од работодавците во земјава од страна на Агенцијата за вработување покажува дека во текот на оваа година најмногу има потреба од лица за работа во преработувачката индустрија и во трговијата на големо и мало.

Невработени има само на хартија

Анкетата која била спроведена во последниот квартал лани на репрезентативен примерок од 3.394 работодавци покажува дека тие во текот на оваа година очекуваат да вработат 12.385 лица. Дури 80 отсто од потребните работници доволно е да имаат завршено основно и средно образование.

Анализата на бројот на лица кои бараат работа покажува дека токму такви лица има во евиденцијата на агенцијата за вработување – над 80 отсто од невработените се со основно и средно училиште.

Зошто тогаш не може да се пополнат празните работи места? Познавачите на состојбите на пазарот на труд во земјава велат дека проблемот е во тоа што оние лица кои се во евиденцијата на Агенцијата, а можат да работат – не се во државата.

„Најмногу во текот на летото, посебно младите лица кои можат да престојуваат во странство до три месеци се пријавени во Агенцијата како невработени, добиваат здравствено осигурување, а не се тука затоа што работат во други земји“, вели во изјава за „Блумберг Адрија“ Дарко Велков, генерален менаџер на вработување.ком.

Следна категорија, според него, се лицата над 50 години кои се водат како невработени, а кои се обесхрабрени да бараат работа затоа што знаат дека поради возраста никој нема да ги вработи.

И посебна категорија, според Велков, најверојатно најбројна се жените посебно од руралните средини.

„Тие исто така не бараат работа. Тие се домаќинки, немаат вештини кои се потребни на пазарот на труд, а се пријавуваат во Агенцијата само поради здравственото осигурување“, вели тој.

Колкав е интересот за преквалификација?

Анкетата меѓу работодавците покажува дека најмногу се бараат општи работници, работници за едноставни работи на производствена лента, хигиеничари, дистрибутери во трговија, касиери, продавачи, готвачи, келнери, шивачи, градежни работници од сите видови, возачи на автобуси и такси возила.

Агенцијата за вработување преку Оперативниот план нуди обуки кои се во согласност со барањата на фирмите за преквалификација на невработени.

Обуките се изведуваат за вработување кај конкретен работодавец, според тоа кои се потребни занимања на пазарот на труд. Има обуки за ИТ вештини, обуки за возачи …

„Заинтересирани невработени за учество има за сите обуки, но како најбарани се Обуките за напредни ИТ вештини и Обуките за побарувани занимања. До сега во обуките предвидени во оперативниот план за 2024 година се пријавиле над 2.300 лица, но очекуваме бројката да биде поголема со оглед дека дел од јавните повици за мерките сè уште се отворени, а за дел од мерките сè уште не се објавени“, одговорија за „Блумберг Адрија“ од Агенцијата за вработување.

За да можат да учествуваат во обуките, невработени треба да исполнуваат определени квалификации како минимум образование, целна група, возраст …

Колку од лицата кои ги поминуваат обуките се вработуваат, од Агенцијата велат дека е рано да се каже, „но со оглед дека кај дел од активните мерки работодавците имаат обврска да вработат 50 отсто од лицата вклучени во обука, а кај други мерки вработувањето го прават согласно бизнис план, може да кажеме дека голем дел од лицата по завршување на обуките се вработуваат“, велат од Агенцијата.

Што нуди образованието?

Притиснати од потребата за работници, компаниите се вклучија и во образованиот процес преку соработка со средните училишта. Како резултат на тоа расте бројот на ученици кои образованието го продолжуваат во стручните училишта.

Годинава, по два уписни рока, од вкупно 16.080 ученици, 11.428 се запишале во стручните образовани институции.

Досега околу 500 компании се вклучија во процесот на дуално образование, а над 6500 дева во средните стурчни училишта учат во дуалните паралелки.