Резултатите од 28-то годишно глобално истражување за извршни директори на ПВЦ (PricewaterhouseCoopers – PwC) покажуваат дека директорите во Северна Македонија (РСМ) и регионот започнале со инвестиции во генеративна вештачка интелигенција(ГенВИ), направиле одржливи инвестиции и почнале да преземаат акции за редефинирање на нивните бизнис модели за да генерираат нова вредност. Сепак, не сите извршни директори се движат со исто темпо. Многумина сè уште се движат бавно, ограничени од сопствените лидерски размислувања и процеси кои резултираат со отпорност.
„Втората група има две опции: или да ги забрзаат своите напори за трансформација на бизнис моделите, операциите и стратегиите за да останат конкурентни и релевантни во пресрет на промените, или да го изберат поризичниот пат и да направат само мали приспособувања на нивните сегашни бизнис модели, надевајќи се дека мали промени ќе бидат доволни за да продолжат да постигнуваат успех,и покрај поголемите промени во економијата“, укажуваат од ПВЦ.
Две клучни прашања: Вештачка интелигенција и климатски промени
Прочитај повеќе

Прифатете ги вештачката интелигенција и зелените инвестиции или надевајте се дека ќе преживеете
Една третина од извршните директори одговориле дека генеративната вештачка интелигенција (GenAI) ги зголемила приходите и профитабилноста во текот на изминатата година.
19.02.2025

Колку се подготвени македонските директори за вештачка интелигенција?
Технолошките и климатските промени, како и другите растечки мегатрендови, продолжуваат да ги водат извршните директори кон адаптација на бизнисите.
27.03.2024

Мегатрендови што ги мачат бизнисмените: Приспособување или смрт
Дури 45 проценти од 4.702 извршни директори не се сигурни дека нивните компании ќе преживеат повеќе од една деценија ако продолжат по сегашниот пат.
31.01.2024
Повеќе од половина од извршните директори глобално и регионално сметаат дека ГенВИ ја зголемила ефикасноста во начинот на кој вработените го користат своето време, додека околу една третина воочиле пораст на приходите и профитабилноста како резултат од оваа технологија. Околу половина од извршните директори очекуваат зголемување на профитабилноста во наредната година во однос на минатата година. Во однос на влијанието врз работните места, 13 проценти од извршните директори на глобално ниво и 9 проценти од регионалните директори го имаат намалено бројот на вработени во последните 12 месеци поради ГенВИ, но малку поголем процент (17проценти-глобално и 13 проценти-Централна и Источна Европа (ЦИЕ) имаат зголемување на бројот на вработени.
„ГенВИ е се уште во рана фаза и постепено почнува да се применува во бизнисот. Извршните директори треба да останат фокусирани и покрај иницијалниот ентузијазам. Искористувањето на потенцијалот за зголемена продуктивност на ГенВИ наскоро ќе стане неопходно во многу индустрии. Па така, ќе биде потребен систематски пристап кон имплементација,подготвеност на податоците, интеграција во технолошките платформи и работни текови, како и градење на вештини кај работната сила“, посочуваат од ПВЦ.
Оттаму додаваат декла овие чекори ќе овозможат организациите да имаат поголеми можности, било тоа да е трансформирање на специфични функции или промени во бизнис моделите.
„Влијанието на ГенВИ ќе се разликува во секој сектор,но неговиот трансформативен потенцијал е огромен“, наведуваат од ПВЦ.
Според резултатите од истражувањето, две третини од извршните директори сметаат дека зелените инвестиции во однос на климатските промени или ги намалиле трошоците или немале значително влијание на нив.
„Локалните извршни директори се воздржани да прифатат пониски каматни стапки на зелени инвестиции во однос на климатските промени и покрај регулаторните и социјалните притисоци. Ваквите инвестиции имаат поголеми шанси да бидат прифатени ако обезбедуваат конкурентни каматни стапки.
„За да создадат вредност од одржливоста, извршните директорите во РСМ треба да пласираат повеќе зелени производи, услуги и технологии на пазарот, насочувајќи се кон одржливи инвестиции. Со давање приоритет на животната средина, компаниите можат да ја подобрат својата репутација, да привлечат еколошки свесни потрошувачи и потенцијално да имаат корист од идни регулаторни поттикнувања, дури и кога одржливите инвестиции нудат пониски каматни стапки“, посочуваат од ПВЦ.
Од ПВЦ велат дека локалните директори исто така треба да го ревидираат користењето на ресурси и потрошувачката на енергија на своите компании.
„Енергетскиот сектор поминува низ значајни промени и компаниите почнуваат да стануваат производители-потрошувачи. Тие сè уште купуваат електрична енергија од мрежата ,но исто така ја произведуваат, складираат и продаваат. Локалните директори треба да приоритизираат изработка на детална стратегија за одржливост. На овој начин ќе се исполнат новите регулаторни барања и ќе се добијат клучни информации за подобрување на процесите за носење бизнис одлуки“, сугерираат од ПВЦ.
Мнозинство директори очекува пораст на економијата
Дури 81 проценти од извршните директори во земјава и речиси 60 проценти од нивните глобални и регионални колеги очекуваат пораст на глобалната економија во наредните 12 месеци.
„69 проценти од локалните извршни директори очекуваат пораст на економијата во РСМ и 64 проценти од извршните директори во ЦИЕ очекуваат економски пораст во овој регион“, информираат од ПВЦ.
Во однос на краткорочните закани, инфлацијата и недостатокот на квалификувана работна сила остануваат главни грижи во РСМ. Споредено со глобалните и регионални колеги, извршните директори во РСМ се повеќе погодени од недостатокот на достапност на работници со клучни вештини.
„Екстремните временски услови и геополитичките ривалства може да имаат негативно влијание на многу синџири за дистрибуција. Дополнително, врската помеѓу геополитиката и сајбер ризикот станува сè поочигледна. Повеќе од кога било е потребно систематско размислување за да се предвиди што би можело да следи“, укажуваат од ПВЦ.
Извршните директори презеле барем една значајна активност за да го редефинираат својот бизнис модел, при што најчестите активности се во иновации на производите/услугите. Во споредба со глобалните и регионални колеги, извршните директори во РСМ презеле поголем предизвик, со преземање активности насочени кон идентификување нови правци кон таргет пазари, имплементација на иновативни модели на цени и соработка со други организации за создавање на нови екосистеми.
„Патот за редефинирање започнува со клиентите. Насочениот труд за повторно фокусирање на неостварените потреби, болните точки и останатите аспекти на искуството на клиентите можат да бидат катализатор на иновации. Директорите треба исто така да бараат надворешни поттикнувачи кои можат брзо да се појават и да создадат нови потреби на клиентите, како што е порастот на ГенВИ“, наведуваат од ПВЦ.
Според нив, директорите треба да бараат индикатори кои укажуваат дека нивната индустрија е подготвена за редефинирање. Вакви индикатори може да бидат влез на нови играчи на пазарот, големени инвестиции во ризичен капитал или брза прераспределба на уделот меѓу постојните компании.
Половина директори почнале операции во нови сектори
Половина од извршните директори во Северна Македонија изјавиле дека нивните компании започнале операции во барем еден нов сектор во последните пет години. За извршните директори во регионот, секторите кои привлекуваат најмногу нови конкуренти од други индустрии се: недвижнини, деловни услуги, транспорт и логистика, додека за директорите на глобално ниво, најатрактивни се деловните услуги, услугите во здравствто и потрошувачките производи.
„Реконфигурацијата на индустријата веројатно ќе се забрза во следната деценија. Мегатрендови како климатските промени и ВИ, променливите потреби на клиентите, променливите вредносни синџири и улогата што ќе ја има компанијата треба да се земат предвид. Можеби ќе биде потребна нова експертиза во менаџерските тимови. Управувањето со реконфигурацијата на индустриите е задача за врвен тим, со силна поддршка од управниот одбор“, укажуваат од ПВЦ.
При донесување стратегиски одлуки, помалку од 20 проценти од извршните директори во РСМ вклучуваат информации кои може да се контрадикторни на инвестициската хипотеза. Слично, околу 60 проценти од извршните директори во Северна Македонија вообичаено ги оценуваат стратешките инвестиции врз основа на резултатите, а не на квалитетот на процесот на одлучување. Силни процеси за донесување одлуки се поврзуваат со повисоки профити.
„Секојдневните одлуки бараат брза акција, но клучни докази покажуваат дека добро осмислени процеси за донесување на одлуки носат подобри резултати. Кога процесите се јасно поставени, им помагаат на лидерите и тимовите да дејствуваат одлучно и самоуверено, наместо да одложуваат или да се двоумат. Јасните процедури даваат основа јасно и одлучно да се продолжи со активности“, велат од ПВЦ.
Третина македонски директори имаат голема доверба во ВИ
Една третина од извршните директори во Северна Македонија имаат висок степен на доверба во ВИ како дел од клучните деловни процеси споредено со нивните регионални колеги.
„Извршнитедиректори во Северна Македонија треба да го искористат потенцијалот на ГенВИ и истовремено да преземат чекори кон управување со ризиците. Препорачуваме да се утврди потенцијалниот општествен ефект на ГенВИ уште од рана фаза, например, да се следи влијанието врз на емисиите на јаглерод. Иако ВИ може да придонесе кон ефикасност и да ги намали емисиите, енергијата која е потребна за да се тренираат и искористат овие модели може да ги зголеми емисиите“, наведуваат од ПВЦ.
Според нив, преку мониторинг на влијанијата, локалните извршни директори може да донесат добро поткрепени одлуки и да развијат стратегии со кои ќе ги балансираат бенефитите од ГенВИ со поврзаните трошоци за заштита на животната средина.
Прашања за размислување
Во однос на прашањето како ќе изгледа глобалната економија во 2035 година, од ПВЦ велат дека иако има многу можни сценарија, сите зависат од тоа како владите, компаниите и граѓанското општество ќе одговорат на заканите поврзани со климатските промени и историската можност која ја дава ВИ.
„Со разбирање како овие два мегатрендови ќе се одразат на бизнисот, извршните директори во Северна Македонија ќе имаат можност да ги изберат вистинските чекори за понатаму, независно дали се работи за редефинирање на нивните бизнис модели, бизнис операции, употребата на технологија, енергија и други ретки ресурси“, велат од ПВЦ.
Оттаму препорачуваат извршните директори во Северна Македонија сериозно да размислат за одговорите на следните прашања: • Дали се движите доволно брзо и дисциплинирано да вградите ВИ (особеноГенВИ) во работните текови и процеси? Додека работите на ова, дали приоретизирате употреба на одговорни практики за ВИ да ја обезбедите довербата од Вашите соработници и клиенти? • Кои неискористени можности постојат за пораст на приходите и профитабилноста со додавање производи и услуги поврзани со климатските промени во Вашето портфолио? • Дали имате јасна слика за потенцијалот на промена на структурата и границите на Вашата индустрија –и како деловните операции, способностите и бизнис моделот на Вашата компанија треба да се сменат-земајќи ги во предвид можностите и ограничувањата кои ги поставува технологијата и климатските промени? • Дали инвестирате доволно (и вложувате талент) во најголемите приоритети? Кои подобрувања на процесите може да ја унапредат реалокацијатана ресурси и квалитетот на одлуки? • За извршните директори со краток мандат: Ако имате можност да се задржите на позицијата подолго, што би направиле поинаку? |
„Овогодинешното истражување потврдува дека некои извршни директори во Северна Македонија веќе почнале да одговараат на прашањата погоре. Предизвикот за извршните директори е да одржат моментум при што ќе останат претпазливи на економските, геополитички и други ризици“, велат од ПВЦ.
Оттаму додаваат дека за извршните директори кои немаат почнато, не е предоцна, но веќе заостануваат.
„Тие треба брзо да ги разберат променливите потреби на нивните потрошувачи и Компетитивната средина и да постават јасни приоритети, ефикасно да ги реалоцираат ресурсите и да бидат оптимисти за иднината“, посочуваат од ПВЦ.