Блажековиќ: Потрошувачката на домаќинствата го движи македонскиот БДП

Во текот на изминатите 10 години, македонскиот економски раст порасна во просек за 2,3 проценти. Да не беше пандемиската 2020 година, овој раст во просек би изнесувал малку над три проценти, што може да се смета за солидна стапка на раст за малата и отворена економија на Македонија, рече Михаел Блажековиќ, тим лидер на аналитика во „Блумберг Адрија“ во денешното обраќање на конференцијата „Потрошувачки трендови“ во рамки на кое презентираше анализа на макроекономската состојба на земјава.

„Овој раст во голема мера зависи од потрошувачката на домаќинствата, која сочинува дури 68 проценти од БДП. Македонија е лидер во регионот Адрија по потрошувачка на домаќинствата како удел во БДП. Во текот на изминатите пет години, оваа зависност се зголеми за 2,4 процентни поени. Спротивно на тоа, Босна и Херцеговина го намали својот удел во потрошувачката на домаќинствата за 5,9 процентни поени. Зависноста од потрошувачката не е аномалија, туку нормална ситуација“, вели Блажековиќ.

Тој додаде дека Словенија најмалку се потпира на потрошувачката на домаќинствата, околу 50 проценти од БДП, додека регионалниот просек е малку под оној на македонскиот економски просек.

„Овој модел на раст продолжува. Имено, потрошувачката на домаќинствата, исто така, го движи БДП во регионот Адрија оваа година, вклучувајќи ја и Македонија. Сепак, расходите по глава на жител во Македонија се само 41 процент од просекот на ЕУ, а нивото на цените е на 48,7 проценти од просекот на ЕУ, што укажува на ограничената куповна моќ“, посочи Блажековиќ.

Нашиот аналитичари укажа дека Романија и Хрватска доживеале најбрза конвергенција кон просекот на ЕУ во последните пет години, при што нивниот БДП по глава на жител (во ППС) се зголемил за 8 процентни поени.

„Од друга страна, растот на БДП беше проследен со пораст на цените, кои исто така се приближија до просекот на ЕУ. Интересно е што во Србија, конвергенцијата на цените ја надмина конвергенцијата на целокупниот економски развој“, рече Блажековиќ.

Според него, друг поглед на-македонската економија може да се види од нето меѓународната инвестициска позиција (NIIP).

Михаел Блажековиќ/Фото: Bloomberg Adria

„Македонија има негативна нето меѓународна инвестициска позиција (NIIP) од -57 проценти, што значи дека странската сопственост на средства во земјата ја надминува македонската сопственост во странство. Само Словенија во регионот има позитивна NIIP. И покрај ова, македонските домаќинства остануваат со релативна ниска задолженост, околу 27 проценти од БДП. Исто така, имаме силен раст во 2025 година со потрошувачките кредити кои растат за 9,2 проценти на годишно ниво и вкупните кредити на домаќинствата за 10 проценти“, рече Блажековиќ.

Тој посочи дека живееме во време на инвестиции во вештачка интелигенција, инвестиции во технологија и Македонија не изгледа добро таму.

„Владините инвестиции во истражување и развој се осум пати помали од просекот на ЕУ, ставајќи ја Македонија на дното на регионалната скала. Спротивно на тоа, Словенија е лидер во инвестициите во истражување и развој, усогласувајќи се со нејзините силни извозни перформанси“, вели Блажековиќ.

Тој рече дека пазарот на капитал е огледало на економијата, бидејќи ја продолжува динамиката во рамките на корпоративниот сектор.

„Оваа година е подобар од кога било. Индексот МБИ10, кој ги вклучува 10-те најликвидни акции на компании котирани на берзата, порасна за над четири проценти оваа година, додека минатата година беше извонредна со раст од 40 проценти. Овој раст во голема мера може да се припише на перформансите на банкарскиот сектор, кој сочинува 40 проценти од целиот индекс. Македонската берза забележа зголемување на прометот од +190 проценти во 2024 година и е зголемен за +4,5 проценти од почетокот на 2025 година, но вкупниот промет на пазарот е сè уште најмал во регионот Адрија“, рече Блажековиќ.

Според него, овој раст на индексот доведе и до зголемување на вреднувањата.

„Во моментов, МБИ10 има зголемено вреднување. Коефициентот P/E е околу 16, а коефициентот P/B е околу 2,2, што е повисоко од индексите во регионот, особено од словенечките и унгарските индекси, кои сè уште изгледаат потценети врз основа на индикаторите за вреднување“, укажа Блажековиќ.

Тој својата презентација ја заврши со прогноза за изгледите за следната година.

„Очекуваме дека македонската економија ќе забрза до три проценти реален раст, поттикнат од продолжувањето на приватната потрошувачка поради веќе споменатите силни фундаментални фактори на потрошувачката. Исто така, предвидуваме закрепнување на германската економија, што ќе го зголеми македонскиот извоз, а очекуваме и континуиран прилив на странски директни инвестиции, особено во обновливите извори на енергија“, рече Блажековиќ.

Што се однесува до инфлацијата, тој очекува понатамошно забавување во 2025 година на нивоа под три проценти, со фокус што останува на цените на услугите, кои растат со двојно поголема стапка од основната инфлација.

„Сувото лето што влијае на земјоделството, исто така, би можело да изврши притисок врз цените, со оглед на тоа што околу 36 проценти од потрошувачката кошничка во Македонија е составена од храна, највисока во целиот јадрански регион. Сепак, другите инфлациски притисоци треба да се намалат, што ќе ја избалансира стапката на инфлација. Главните ризици за растот и инфлацијата остануваат од надворешна природа и се оние на кои малата и отворена економија не може да влијае“, рече Блажековиќ.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар