.webp){kind=icon}
Банката на Јапонија (БоЈ), која до неодамна беше единствената голема централна банка во светот со негативни каматни стапки, ја промени својата монетарна политика и ги зголеми стапките по 17 години.
Централната банка сега ја дефинираше референтната каматна стапка во опсег од нула до 0,1 отсто, за разлика од претходните -0,1 отсто, а централната банка ја укина политиката на контрола на приносот на државните обврзници. Од друга страна, централните банкари навистина рекоа дека ќе продолжат да купуваат долгорочни државни обврзници доколку има потреба, но затоа престанаа да купуваат ЕТФ.
Одлуката за зголемување на цената на задолжувањето во Јапонија, која со години се бори со дефлацијата, беше донесена со седум гласа „за“, додека двајца централни банкари гласаа против.
Извештаите дека условите за финансирање ќе останат олабавени некое време сугерираат дека ова не е почеток на циклус на нагло зголемувања на каматните стапки и затегнување на монетарната политика како оние во САД и Европа, што разочара некои инвеститори што очекуваа поголема резолуција, според „Блумберг“.
Bloomberg Mercury
БоЈ не може да испрати појасна порака за понатамошни зголемувања бидејќи тоа ќе зависи од податоците што ќе бидат објавени, рече економистот Меиџи Јасуда од институтот „Јуичи Кодама“.
„Сепак, мислам дека треба да бидеме подготвени за можноста централната банка да ги зголеми каматните стапки побрзо од очекуваното, бидејќи платите растат, а тоа треба да ги зголеми трошоците“, изјави тој за „Блумберг“.
БоЈ е веројатно единствената голема централна банка што ќе ги промени каматните стапки месецов. Неделава, според очекувањата на аналитичарите, Фед ќе ја остави каматната стапка на 5,5 отсто, додека Европската централна банка по четврти пат паузираше на почетокот на месецов. Се очекува Банката на Англија да ги задржи истите цени за задолжување, кои се на највисоко ниво во последните 16 години. Претходно во текот на денот и централната банка на Австралија ја остави каматната стапка непроменета.
Јенот, кој се очекуваше да зајакне во однос на доларот поради зголемувањето на каматните стапки, ослабе, велат аналитичарите, најверојатно поради пораките од јапонската централна банка дека монетарното стегање нема да се спроведе толку брзо како во другите развиени земји.
Доларот во однос на јенот зајакна за 0,8 отсто, па за еден долар во 7.29 часот се купуваа 150,29 јени.
Што значи крајот на негативните стапки за јапонската економија?
Ова е првиот чекор во повлекувањето на стимулативните мерки што беа наменети за промовирање на економскиот раст. Со години падот на цените ги принудуваше бизнисмените да ги намалат трошоците за да бидат конкурентни, дури и на сметка на нивниот профит. Оваа надолна спирала ги спречи да инвестираат и да ги зголемат платите, што ја намали потрошувачката и ги зголеми дефлаторните притисоци. Сега премиерот Фумио Кишида се надева дека ќе се случи спротивното и дека инвестициите, цените и заработката ќе се зголемат заедно.
Гувернерот на БоЈ, Казуо Уеда/Bloomberg Mercury
Кој ќе победи, а кој ќе загуби?
Владата и БоЈ ќе загубат бидејќи повисоките каматни стапки ќе ги зголемат трошоците за сервисирање на државниот долг и ќе доведат до загуби на државните обврзници затоа што повисоките стапки ги обезвреднуваат. Приватните банки ќе можат да остваруваат поголем профит од кредитирањето со повисоки каматни стапки, додека нивните обврзници ќе бидат погодени од зголемените долгорочни стапки. Купувачите на имот ќе се соочат со повисоки рати за станбени кредити, што може да ја намали побарувачката на пазарот на недвижности. Посилниот јен, на крилата на повисоките каматни стапки, ќе ги намали трошоците за увоз и ќе им помогне на домаќинствата да плаќаат помалку за увезената храна и енергија. Од друга страна, тоа ќе ги поткопа конкурентноста и заработката на јапонските извозници во странство. Поради посилниот јен, јапонските туристи ќе имаат поповолно време во светот, додека посетата на Јапонија ќе биде поскапа за туристите од целиот свет.
Што е следно?
По првото зголемување на каматните стапки од 2007 година, следното прашање е кои ќе бидат следните каматни стапки. Гувернерот на БоЈ, Казуо Уеда, уште пред одлуката навести дека монетарната политика на банката ќе остане делумно олабавена некое време, што значи дека нема да ги зголеми каматните стапки како што направија САД и другите земји минатата година. Слабата побарувачка во Јапонија ќе бара претпазливост при одлучувањето за која монетарна политика ќе се одлучи БоЈ.
