Американскиот претседател Доналд Трамп објави дека САД ќе воведат дополнителни царини од 100 отсто за кинеските производи, како и нови извозни контроли за критичен софтвер, почнувајќи од 1 ноември. Оваа најава доаѓа само неколку часа откако тој се закани дека ќе го откаже планираниот состанок со кинескиот лидер, Шји Џјинпинг.
„Се дозна дека Кина зазела екстремно агресивна позиција во трговијата, испраќајќи непријателско писмо до светот во кое се заканува дека од 1 ноември ќе воведе обемни извозни контроли за речиси сите производи, па дури и за некои што не ги произведуваат“, напиша Трамп на неговата социјалната мрежа Truth Social.
Светските пазари реагираат бурно
Најавата предизвика остри реакции на финансиските пазари. Индексот S&P 500 забележа пад од 2,7 отсто, најлош дневен резултат од април, додека Nasdaq 100 потона за 3,5 отсто. Фјучерсите за соја на Чикашката берза исто така паднаа за 1,9 отсто, што укажува на страв од нови прекини во синџирите на снабдување.
Новите царини би ги зголемиле вкупните давачки за многу кинески производи до 130 отсто, приближно до нивото од 145 отсто кое беше воведено претходно годинава, пред двете земји да постигнат привремено примирје во трговските преговори.
Двете најголеми светски економии последниве месеци разменуваат низа трговски мерки и контрамерки. Кина неодамна воведе нови такси за американските бродови и започна антимонополска истрага против „Куалком“ (Qualcomm), додека САД најави 100 отсто царини за кранови и опрема за ракување со товар произведени во Кина, како и можни тарифи до 150 отсто за одредени типови уреди.
Клучна точка во спорот остануваат ретките минерали – материјали од витално значење за производство на потрошувачка електроника, мотори, полупроводници и борбени авиони. Кина воведе нови лиценци за извоз на производи кои содржат дури и мали количини од овие минерали, повикувајќи се на националната безбедност.
Можно повлекување, но неизвесноста останува
И покрај остриот тон, Трамп остави простор за дипломатско решение, наведувајќи дека можна е ревизија на царинската одлука доколку Кина се повлече од најавените ограничувања за ретки минерали. Тој не ја исклучи можноста за состанок со Шји до крајот на месецот.
„Затоа ја ставив датата 1 ноември. Ќе видиме што ќе се случи“, изјави Трамп во Овалната соба.
Американските земјоделци повторно се во фокусот на трговскиот судир. Кина продолжува со бојкот на американската соја, што го погодува домашното земјоделство. Претставникот за трговија Џејмисон Грир откри дека се работи на алтернативни пазари, вклучувајќи ги Виетнам и Камбоџа, каде веќе се намалени царините за американската соја.
Трамп ја искритикува Кина за изборот на тајмингот на нивната порака, оценувајќи дека таа е „особено несоодветна“, бидејќи се случува во момент кога тој планира дипломатска посета на Блискиот Исток, во контекст на мировниот договор меѓу Израел и Хамас.
„Ова беше денот кога, по три илјади години хаос и борби, конечно има МИР НА БЛИСКИОТ ИСТОК“, напиша Трамп, потенцирајќи дека писмото од Кина дошло во чувствителен момент.