.webp){kind=icon}
Енергијата на ветерот можеби има тешка година, но сепак се уште е многу пати поевтина од нафтата или гасот и останува главен дел од сложувалката за енергетска транзиција. Едно вртење на 260 метри висока офшор турбина - Халиејд-икс (Haliade-X) на „Џенерал електрик“ (General Electric Co.), 13 MW , да бидеме прецизни, може да произведе доволно енергија за напојување на домаќинство повеќе од два дена, не емитувајќи јаглерод или други загадувачи.
Но, не се сите обожаватели. НИМБУисм (NIMBYism) е една од најголемите бариери за инсталации на зелена енергија, бидејќи локалните жители протестираат против турбините кои „го уништуваат погледот“ и новата мрежна инфраструктура. Но, редовно, се појавува една грижа за која исто така имам сочувство: како ветерните електрани влијаат на дивиот свет. На крајот на краиштата, ние се соочуваме и со криза на биолошката разновидност. Но, таму каде што турбините на ветер навистина влијаат на животните, достапни се ефективни и често евтини мерки за ублажување.
Земете ги лилјаците. Низ светот, нашите летечки цицачи се удираат од турбините на ветер, па или се директно погодени од сечило или страдаат од баротраума - оштетување на ткивата од промените на воздушниот притисок околу турбините. Една проценка покажува годишно има помеѓу 600.000 и 900.000 смртни случаи само во Северна Америка.
Истражувањето укажува на едноставно решение. Родриго Меделин, еколог познат како „човекот лилјак од Мексико“, објасни дека, стандардно, турбините обично почнуваат да се вртат со брзина на ветер од околу три метри во секунда: благо ветре. Но, бројни студии открија дека зголемувањето на брзината со која турбините стануваат оперативни до шест метри во секунда значително ги намалува смртните случаи. Тоа е веројатно затоа што инсектите, со кои одредени видови сакаат да се гостат, не можат да летаат со тие поголеми брзини на ветерот, па не можат ниту лилјаците.
А трошокот на изгубената енергија е занемарлива. Доколку сите турбини би работеле на тој начин, годишните загуби на енергија би биле само 1 отсто. Се чини дека вреди да се спасат некои витални опрашувачи и контролори на штетници.
Сега е законско барање во Европската унија да се ограничат ветерните електрани во време на најголема активност на лилјаците: во сезоната на миграција, кога брзината на ветерот е мала, а температурите се благи. Новата технологија ветува паметно ограничување, земајќи ги предвид локалната активност на лилјаците, температурите и брзината на ветерот, продолжувајќи да ги намалува смртните случаи на лилјаци додека ја минимизира потенцијалната загуба на енергија.
Во Африка и јужна Европа, мршојадците се борат со турбините на ветер. Иако овие грабливци имаат одличен вид за да забележат мрша на земја, тие имаат тенденција да ги пропуштат големите бели ротирачки кули што ги подигнавме во нивното живеалиште. Тоа се должи на големата слепа точка која ги спречува да гледаат директно пред нив додека летаат. Веројатно еволуирал за да им помогне да избегнат да бидат заслепени од сонцето - ефикасен метод додека не дошле луѓето и не додале нови пречки.
Има многу што може да се направи за да се избегнат судири, како што е расчистување на мршите што ги привлекуваат грабливците во областа. Но, најдоброто нешто што треба да направите е само да ги запрете турбините. Студијата на 13 ветерни електрани во Шпанија покажа дека техниките за селективно запирање на турбините кога мршојадците летаат премногу блиску - ја преполовиле стапката на смртност со намалување од само 0,07 отсто во вкупното производство на енергија годишно. Овој метод е во функција на ветерната електрана Кипето во долината Рифт во Кенија, која се наоѓа во близина на голема колонија на загрозени мршојадци на Рупел. Во 2022 година, исклучувањата поврзани со птиците предизвикаа загуба од само 0,014 проценти од годишното буџетско производство на енергија.
За други видови птици, едноставна боја може да биде доволна. Норвешка студија од 2020 година на фарма на ветер што убиваше орли со бела опашка покажа дека бојадисувањето на едно сечило во црно ја намалува стапката на смртност за 70 отсто. Проектите во други региони ја тестираат техниката и другите дизајни, вклучувајќи ги и ригите сечила.
Заканата за дивиот свет е вооружена од скептиците за чиста енергија. Поранешниот американски претседател Доналд Трамп, на пример, ја оплакуваше смртта на „сите птици“ убиени од ветерот во повеќе од една прилика. Но, вистината е дека бројот на смртни случаи на птичји од судир со турбини бледне во споредба со 2,4 милијарди убивани секоја година од домашни мачки.
Мачките убиле повеќе птици во САД од турбините на ветер/Bloomberg Mercury
Чистата енергија, исто така, убива многу помалку животни отколку електраните на фосилни горива. Студија од 2012 година проценува дека ветерот и нуклеарната енергија убиваат помеѓу 0,3 и 0,4 птици на гигават-час произведена електрична енергија, во споредба со 5,2 птици убиени на GWh електрична енергија од проекти за фосилни горива.
Во последно време, како што се инсталирани повеќе ветерни проекти на источниот брег на САД, беа направени лажни врски помеѓу градежните работи и китовите. Противниците на ветерот тврдат дека виновни се истражувачките уреди опремени со сонари што се користат за пронаоѓање локации на ветерни електрани, и покрај тоа што нема докази за поткрепување на нивните аргументи.
Не ги обвинувам луѓето што се обвиткани во овие стравови. Мртвиот кит на плажа е многу емотивен симбол - повидлив од гигавати електрична енергија без загадување произведена од турбините на ветер секоја година, и секако повидлив од илјадниците животни кои не се погодени од инсталации за чиста енергија.
За жал, има празни дупки во напорите на ветерниците да ја заштитат природата. Околу 75 отсто од турбините на ветер работат без ограничување на лилјаците во Германија, бидејќи тие се изградени пред да влезе регулативата на ЕУ. И има многу земји, како Мексико кои немаат правила за заштита на лилјаците или птиците .
Но, да се потсетиме дека, ублажени или не, турбините се многу помалку деструктивни од ефектите на нескротливите климатски катастрофи. Ако сте загрижени за животните на фармата на ветер што се искачуваат во нивна близина, не се спротивставувајте на проектот, туку барајте од развивачот да имплементира познати техники за да ги минимизира смртните случаи. Можеме да имаме и диви животни и енергија од ветер.
