Декемврискиот пад на прометот на Македонска берза не ја уништи рекордната 2024

Мекедонската берза 2024 година неминовно ќе ја потцрта со златна боја. Годината изобилува со добри резултати во повеќе сегменти, а срушени се и неколку рекорди. Најзначајниот е на индексот МБИ10, кој ја заврши годината на рекордно ниво од 10.200,91 индексни поени. Тоа значи дека македонскиот индекс во текот на минатата година се зголемил за фантастични 66,78 проценти.

 

 

Со ваков енормен раст повеќе од веројатно е дека индексот МБИ10 ја завршува годината меѓу елитата во светски рамки. „Блумберг Адрија“ најредовно ја следи берзата, па за добрите резултати кои беа на повидок пишувавме уште пред неколку месеци, потцртувајќи го септември, кога македонскиот МБИ10 се најде меѓу топ петте индекси во светот по остварениот раст.

Ова, како што обично се случува на пазарите на капитал, е последица на комбинација од неколку фактори, изјави неколку дена пред крајот на годината извршниот директор на Македонската берза, Иван Штериев, во интервју за „Блумберг Адрија ТВ“.

„Подобрената макроекономска состојба, скротената инфлација, намалените каматни стапки, позитивните берзански движења глобално, кои имаат влијание и врз локалниот сентимент на инвеститорите, добрите резултати на котираните домашни компании и атрактивните дивиденди, особено во банкарскиот сектор, сето тоа придонесе МБИ10 да го повтори својот историски рекорден резултат, психолошката граница од 10.000 поени“, вели Штериев. Претходно таа граница од 10.000 индексни поени МБИ10 ја надмина во 2007 година.

Споредба на месечно ниво: поголем обем на тргување, но помал промет

Македонската берза во декември запиша значајно поголемо тргување во однос на бројот на трансакции, ама истовремено и намален промет споредено со претходниот месец. Месечниот извештај на Македонската берза покажува дека во последниот месец лани се реализирале за 26,75 проценти повеќе трансакции отколку во ноември 2024 година. Но, иако обемот на тргување е зголемен, сепак прометот опаднал за 9,43 проценти на месечно ниво. Пазарната капитализација на котираните компании во декември бележи раст од 11,56 отсто и изнесува нешто над 351 милијарди денари, односно 5,7 милијарди евра.

Индексот МБИ10 во декември во споредба со ноември 2024 година порасна за 11,98 проценти, на 10.200,91 бодови.

 

 

Ако се анализира прометот, интересно е што тој во декември е зголемен по сите основи, но крајниот резултат е негативен бидејќи во последниот месец од минатата година недостигаат јавните берзански аукции што го подигнаа прометот во ноември 2024 година. Па така, кај класичното тргување реализираниот промет од акции е за 17,27 отсто поголем (во декември изнесува 13,3 милиони евра, а во ноември 11,4 милиони евра), додека прометот од тргувањето со обврзниците е тројно поголем и во декември изнесува околу 417 илјади евра, додека во ноември само 141 илјади евра.

Според ова, просечниот дневен промет на берзата во декември во однос на ноември е зголемен за 25,42 отсто, додека просечниот дневен број на трансакции е зголемен за дури 33,62 проценти. Згора на тоа, во последниот месец лани имало еден ден помалку за тргување во однос на ноември.

Прометот остварен преку блок трансакции во декември изнесува скоро 1,46 милијарди денари или 23,7 милиони евра и е за 5,35 отсто повисок од претходниот месец.

Кои се ѕвездите, а кои се губитниците на официјалниот пазар во декември?

Според извештајот на Македонската берза, најголем процентуален раст на вредноста во декември имале акциите на „ФЗЦ 11 Октомври Куманово“. Нивната цена речиси се удвоила, па растот изнесува 97,99 отсто, а цената на акцијата од 199 скокнала за 394 денари. Вториот на листата најголеми добитници во декември е „Стопанска банка Скопје“, чии акции се зголемија за 41,59 отсто, од 2.100 на 2.973 денари. Големата петорка ја заокружуваат „Жито Лукс Скопје“ со раст од 28,75 отсто, „Комерцијална банка Скопје“, чии акции добија 18,26 проценти во вредност и сега нивната цена е 28.440 денари, како и „Стопанска банка Скопје-приоритетни“ со 15,85 проценти раст.

 

 

За разлика од големите процентни разлики меѓу петте најдобри, оние петте од дното за среќа не запишаа толку големи промени. Па така, најголем пад имаат акциите на „ОКТА Скопје“ од 12,16 отсто, при што вредноста на акцијата од 5.919 се намалила на 5.199 денари. Вториот месечен губитник е „Стопанска банка Битола“, чии акции од 3.300 се намалија на 3.000 денари, што претставува пад од 9,09 отсто. Следуваат „Македонијатурист Скопје“ со пад на вредноста на акциите од 6,63 отсто (од 9.050 на 8.450 денари), потоа „Прилепска Пиварница Прилеп“, чија цена на акциите се намали за две илјади, на 36.000 денари (пад од 5,26 проценти), како и „Македонија осигурување Скопје-Виена Иншуренс Груп“ со пад од три отсто.

Најтргувани на официјалниот пазар во декември беа акциите на „Комерцијална банка Скопје“. Прометот остварен со нив е речиси една третина од вкупниот промет, а во вредност изнесува 4.098.130 евра. Највисоката постигната вредност на овие акции во минатиот месец била 29.200 денари, а најниската 24.199 денари.

 

 

Иако зад нив, сепак не заостануваат многу ниту акциите на „Алкалоид Скопје“. Нивното учество во вкупниот промет е скоро 29 отсто, што инаку изнесува 3.817.540 евра. Највисоката постигната цена на овие акции е 29.000 денари, а најниската 25.300 денари.

Далеку помало е учеството во вкупниот промет на истргуваните акции од останатите компании. Прометот со акциите на „Реплек Скопје“ изнесува 1,2 милиони евра и уделот во вкупниот промет е 9,09 отсто. Следуваат акциите на „Стопанска банка Скопје“ со удел од 8,21 отсто, односно остварен промет од скоро 1,09 милиони евра.

ББА Прогноза 2025: Растот на македонскиот индекс ќе продолжи, но поумерено

Се покажа дека 2024 година беше речиси идеална за инвеститорите што се подготвени да преземат поголеми ризици, особено оние што инвестираат во акции, сметаат аналитичарите на „Блумберг Адрија“. Според нив, македонскиот индекс МБИ10 е предводник во регионот Адрија со извонреден раст во 2024 година, поттикнат од силните перформанси во банкарскиот, туристичкиот и градежниот сектор.

Нашите аналитичари на глобално ниво очекуваат позитивните трендови да продолжат, особено поттикнати од напредокот во вештачката интелигенција, инфраструктурните проекти и зголемените глобални трошоци за одбрана.

„Во регионот Адрија очекуваме слична траекторија во 2025 година, поддржана од солиден економски раст. Акциските индекси во регионот (со исклучок на БиХ) веројатно ќе продолжат да растат, поттикнати од поволните макроекономски показатели. Сепак, тој раст може да биде умерен поради зголемените вреднувања, особено во Македонија и во Хрватска“, смета Михаел Блажековиќ, аналитичар во „Блумберг Адрија“.