Македонците повеќе инвестираат во „Амазон“ и „Епл“ одошто во „Комерцијална“ и „Алкалоид“

Македонските граѓани и компании во првите три квартали од 2024 година на странските берзи направиле промет од 82,2 милиони евра, што е дури за 140,3  проценти повеќе во однос на истиот период од 2023 година. Според податоците на Комисијата за хартии од вредност, само во третиот квартал на странските пазари македонските инвеститори „свртеле“ 30,1 милиони евра, што е пак пораст од 262,5 проценти во однос на третиот квартал лани.

Овие бројки и не се толкаво изненадување ако се има предвид дека годинава светските пазари на капитал, особено американските, имаа силен раст, па така, на пример, индексот S&P500 ќе ја заврши годината со околу 28 проценти поголема вредност, Dow Jones со 15 проценти раст, а индексот на технолошките компании Nasdaq Composite со речиси 36 проценти раст. Во сумите на прометот реализиран на странските пазари влегуваат и купувањата и продажбите на акции, обврзници и други хартии од вредност, па нормално е дека покрај зголемениот волумен на истргувани хартии поради поголемиот интерес, во порастот на крајната сума има удел и самата зголемена вредност на самите финансиски инструменти.

Вложувањето на странските пазари за македонските физички и правни лица законски беше овозможено во првата половина на 2019 година и оттогаш континуирано расте, па така, ако во првата година, кога се тргуваше само во вторите два квартала, прометот изнесуваше 10,1 милиони евра, за две години тој достигна над 65 милиони евра, а само за првите три квартали од 2024 година сумата е веќе над 82 милиона евра. Според динамиката за годинава што изминува, би требало прометот на странските берзи со „македонски пари“ да ја помине и границата од 100 милиони евра.

Ако се спореди тргувањето на домашниот пазар со тргувањето на странските пазари, од година на година се намалува уделот на ова првото во вкупниот промет што го оствариле инвеститорите. На пример, во 2020 година прометот на домашниот пазар има удел од околу 70 проценти, наспроти 30 проценти од вложувањата  на странските берзи. Тоа е годината кога првпат во сите четири квартали имаме вложувања на странските пазари, за потоа во 2021 година да имаме и поместување во корист на „домашното инвестирање“, со 76,2 наспроти 23,8 проценти што отпаѓаат на инвестирањето надвор од земјава.

Затоа, веќе следната година странските пазари учествуваат со 38,8 проценти, потоа со 38,8 проценти, за во 2024 година за првите три квартали да имаме ситуација од 43 проценти учество на странските пазари наспроти 57 проценти на домашниот.

Вложувањата во странски акции ги престигнаа оние во домашните

Но овие пресметки се направени имајќи го предвид вкупното тргување на Македонската берза. Доколку од вкупниот промет на домашниот пазар ги исклучиме блок трансакциите, јавните берзански аукции итн. и го сметаме само класичното тргување, излегува дека тргувањето на странските пазари, кое во принцип е класично тргување од страна на македонските граѓани или компании, има всушност и поголем удел во вкупното тргување.

Со ваквите пресметки излегува дека во 2023 година на пример странските пазари за првпат учествуваат со поголем процент, односно 50,3 проценти, наспроти 49,7 проценти на домашниот пазар, додека за првите три квартали од 2024 година странските пазари и благо го зголемиле уделот на 50,6 наспроти 49,4 проценти. Да не заборавиме дека во 2024 година и на Македонската берза, исто како и на странските пазари, се случи своевиден бум, каде што вкупното тргување до крајот на годинава ќе надмине 205 милиони евра, за разлика од 75 милиони евра во 2023 година, а само во класичното тргување е реализиран промет од над 110 милиони евра, за кој директорот на берзата Иван Штериев рече дека е најдобар промет во таа категорија во изминативе десет години.

Македонските граѓани и компании инвестираат во странски хартии од вредност преку овластените посредници, четири банки – „Шпаркасе банка“, „Комерцијална банка“, „НЛБ банка“, „Стопанска банка – Скопје“ и брокерската куќа „Инвест брокер“. Откај нив велат дека конечната сума на вложени пари на странски пазари веројатно е и двојно поголема од официјалната, затоа што голем број македонски инвеститори директно користат странски онлајн платформи за тргување со акции, како што се „Интерактив брокерс“ (Interactive Brokers ) и слични. Тука треба да истакнеме дека граѓаните и фирмите тргуваат на странските берзи и индиректно, преку отворените инвестициски фондови, каде што купуваат сопственички удели во фонд што самостојно решава за инвестициската стратегија и во какво портфолио на акции или обврзници ќе ги вложи парите на своите клиенти.

Македонците сакаат да вложуваат во „величествените седум“

Инаку, нашите соговорници од банките и брокерската куќа посредници велат дека најголем е интересот за акциите што котираат на американските берзи, Њујоршката (NYSE) и европската берза Ксетра (Xetra) во Франкфурт.

За домашните инвеститори најинтересни акции од американскиот пазар се оние на „Тесла“ (Tesla), „Амазон“ (Amazon), „Мета“ (Meta), „Енвидија“ (Nvidia) и другите од т.н. величествени седум,  но и акциите на кинеските онлајн трговски платформи „Алибаба“ (Alibaba)  и „Баиду“ (Baidu), кои котираат и на њујоршките берзи.

Од европските, пак, најпривлечни се оние на „Фолксваген“ (Volkswagen), „Адидас“ (Adidas), „Баер“ (Bayer), „Бритиш америкен тобако“ (BAT), „Дојче банк“ (Deutsche Bank) и др.

За домашните инвеститори интересен е и пазарот на обврзници, па во третиот квартал од 2024 година прометот со обврзници учествувал со 13 проценти во вкупниот промет на странски пазари, додека во првите два квартала тој удел бил 27 и 48 проценти, соодветно. За цела 2023 година тој сооднос бил 68 проценти во акции наспроти 32 проценти во обврзници.

Кај обврзниците најатрактивна се македонските еврообврзници што се тргуваат на странски пазари, едната достасува во 2027 година, а другата во 2028 година, кои лани имаа мошне солиден принос од 6 проценти, а годинава е околу 5 проценти и затоа интересот за нив е нешто спласнат, велат нашите соговорници од домашните банки и брокерски куќи. Тие додаваат и дека интересот за обврзниците е претежно кај компаниите, и тоа добростоечки поголеми компании, бидејќи овие финансиски инструменти обично се продаваат во т.н. лотови од по 100 илјади евра. Меѓутоа, имало и  физички лица што располагаат со поголеми слободни ликвидни средства и сакаат да ги вложат во хартии од вредност што носат сигурен принос, повисок во секој случај од каматите на банкарските депозити.

ЕТФ-овите сѐ поинтересни

За Македонците интересни се и ЕТФ-овите (Exchange Traded Funds), односно инвестициски фондови што се тргуваат на берза како компаниите и издаваат свои акции, а кои обично „се залепени“ за некој берзански индекс или пак претставуваат кошничка од акции на конкретен индустриски сектор, како енергетика, финансии, технологија итн. Домашните инвеститори доста вложуваат во Vanguard S&P 500 и SPDR S&P 500, кои, како што се гледа и од нивниот назив, го следат американскиот индекс на 500 најголеми компании.

Карактеристично е што расте интересот и за инвестиции во суровини, како злато, сребро и нафта, исто така преку спомнатите ЕТФ-ови, кои ја реплицираат цената на конкретната суровина.

Инаку, помладите генерации на инвеститори се позаинтересирани за акциите на технолошките компании и се поактивни во инвестирањето, односно влегуваат и излегуваат од некои акции на пократки рокови, откако ќе постигнат принос од 5 проценти, на пример. Повозрасните, пак, се поконзервативни и претпочитаат акции од големи европски или американски банки, автомобилската индустрија и други „традиционални“ индустрии. Тие ги чуваат акциите на подолг рок, а исто така често купуваат акции од компании што делат и солидна дивиденда, која знае да биде и по 6-7 проценти.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар