Гледаш вести и сè изгледа совршено. БДП расте, рецесијата е откажана, „мекото приземјување“ е тука. Потоа го гледаш своето портфолио... И ништо не ти е јасно. Позициите стојат, паѓаат или се мачат. Секој што ги следи американските акции последниве недели ја чувствува таа когнитивна дисонанца. Ако е сè така совршено, ако не се знае која технолошка компанија ќе вложи повеќе милијарди во друга технолошка компанија, тогаш што е проблемот?
И понатаму преовладува онаа мантра „само држете се до индексот S&P 500 и нема грешка“. Во ред, пасивното инвестирање е одлично додека плимата ги крева сите бродови, но што кога ќе настапи осека? На прв поглед изгледа дека луѓето забораваат дека берзата не е исто што и економијата. Економијата е мотор, но берзата ја движи само едно: парите. Или, ако се изразиме пофино, ликвидноста. А кога зборуваме за ликвидност, таа славина нагло и грубо е завртена. Кој ја заврте? Јапонија.
Јапонскиот банкомат остана без струја
Прочитај повеќе
Акциите растат паралелно со оптимизмот за раст на крајот на годината
Европскиот индекс Stoxx 600 порасна бидејќи технолошките и автомобилски акции постигнаа подобри резултати.
04.12.2025
Европските акции доминираат на светските берзи
Kaj 20-те најуспешни берзи во светот оваа година, секој втор индекс е европски.
30.11.2025
Неделен преглед на Блажековиќ: Обврзниците атрактивни, а компирот никогаш поевтин
Главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“ дава детален увид во движењата што ја обележаа неделата
29.11.2025
Крај на „лесните пари“ од оружје? „Рајнметал“ паѓа, а инвеститорите бараат нов рудник за „злато“
Во сенка на вестите од Женева, на европските берзи се случува тивок, но брутален земјотрес. По три години доминација, одбранбениот сектор се колеба, а „паметните пари“ веќе си најдоа нова цел.
27.11.2025
Акциите на „Енвидија“ тонат, тоа што расте се сомнежите за нејзината доминација со ВИ
Акциите на производителот на чипови вчера паднаа за 2,6 проценти по објавениот извештај.
26.11.2025
Секој што ги слушал предлозите од пазарот, веројатно го наполнил своето портфолио со големи технолошки играчи. Тој детал е клучен за продолжението на приказната. Такво портфолио сега во голема мера се мачи поради таканаречениот carry trade во јени (стратегија на финансиските пазари каде инвеститорите позајмуваат пари во валута со ниска каматна стапка и ги инвестираат во актива или валута што носи повисок принос). Колку и да звучи комплексно, всушност е банално.
Со години Јапонија беше глобален банкомат. Каматите беа на нула проценти. Големите играчи земаа џабе пари во јени, ги префрлаа во долари и купуваа американски акции. Тоа беше невидлива сила која го туркаше пазарот нагоре, често и без покритие во реалното работење.
Но како што вели народот: кој зел, зел. Јапонците ги зголемија каматите. Јенот зајакна.
Одеднаш, тие бесплатни пари станаа скапи. Фондовите мораат да враќаат милијарди, овој пат со камати кои стануваат неиздржливи, и тука настанува застој. За да го вратат долгот, мораат да го продадат она што го имаат. А што имаат најмногу? Американски акции.
Да не зборуваме напамет, еве малку математика која најдобро илустрира со каква сила си играме. „Дојче банк“ располага со податоци од кои боли глава: нето меѓународните инвестиции на јапонските инвеститори тежат 3,5 билиони долари, а на тоа додајте уште еден билион долари преку странски кредити на нивните банки. Кога сè ќе се собере и одземе, проценката е дека тој фамозен carry trade тежи околу 3,4 билиони долари.
Ако ви изгледаат апстрактно тие нули, еве наједноставната споредба: тоа е целата пазарна капитализација на „Мајкрософт“. Значи, не зборуваме за некоја ситна ротација на капитал. Зборуваме за ликвидност со големина на една од најголемите компании во светот која мора да се пресели. Да се мисли дека тоа ќе помине без потреси е најмалку наивно.
Твоето технолошко портфолио го плаќа туѓиот цех
Многумина ќе кажат дека технолошките компании паѓаат затоа што проценките им се превисоки. Како што ништо не е црно-бело, така не е ни ова. Напумпаните проценки се само дел од приказната.
Кога голем фонд мора итно да собере готовина за да врати долг во Јапонија, тој не продава недвижности или приватен капитал. Тоа трае предолго. Тој продава она што може да го продаде за секунда: „Епл“, „Амазон“, „Енвидија“. Тоа се најликвидните акции во светот. Тие служат како банкомат.
Твоите акции не паѓаат затоа што компаниите се лоши. Барем засега не. Паѓаат затоа што на некои големи играчи им гори под нозете и им треба готовина. Веднаш. Твојето портфолио изложено на компании од S&P 500 е само колатерална жртва на нивното чистење на билансите.
Каде сега?
Овој текст настанува додека мнозинството и понатаму вика „купи го падот!“ Можеби се во право, но во сегашните околности, слепото следење на индексот S&P 500, да бидеме благи, е ризично.
Ако оваа екипа што сега продава мора да излезе под секоја цена, тогаш се отвора простор за поинаква игра. Прво, можно е досадните компании да станат многу поинтересни. Комунални услуги, здравство... Тоа се сектори што функционираат и кога нема евтин јапонски капитал. Потоа се тука таканаречените small caps (компании со помала пазарна капитализација). Малите американски компании (пример „Расел 2000“ - Russell 2000) често се надвор од радарот на таквите глобални текови на капитал. Ако Федералните резерви ги намалат каматите, тие би можеле да почнат да дишат. И на крај, како што добро знае Ворен Бафет, тука е готовината. Да имаш готовина на страна додека ситуацијата не се расчисти не е глупост.
Чекаме трпеливо кој ќе биде првиот што ќе ни набие на нос дека навреме ни кажал каде оди сè. Ќе бидат тоа оние што викаат дека е крај на светот или оние што и понатаму слепо веруваат дека акциите секогаш одат нагоре. И едните и другите веќе сега се неверојатно гласни. А вистината, како што обично бива, е некаде на средина.