.webp){kind=icon}
Европската Унија (ЕУ) повторно се најде во слепа улица. Бидејќи Русија ја прекина испораката на гас, владите мора да пронајдат начини за ублажување на високите цени, за заштита на ранливите категории граѓани, да ја обесхрабрат потрошувачката и да го забрзаат преминот кон алтернативна енергија.
За жал, надлежните од ЕУ си поигруваат со идејата, која многу веројатно ќе ги влоши работите: ограничување на цената на гасот.
Несомнено дека високите цени на енергијата претставуваат закана. Во референтните холандски индустриски капацитети природниот гас чини околу 140 евра за мегават-час, што претставува значајно помалку од највисоката цена од 300 евра, достигната во август, но уште е многу повисока од просекот од пред кризата, кога изнесуваше само околу 20 евра. Како капак на сè поголемата криза од трошоците на живот, тој пораст би можел да ги направи зимското греење и електричната енергија недостапни за многу Европејци.
Движење на цените на гасот / Bloomberg Mercury
Сепак, ограничувањето на цените е еден од најлошите можни одговори. Како прво, малку е веројатно дека ќе функционира како што се очекува: ако доставувачите не можат да ја добијат пазарната цена, ќе продаваат колку можат повеќе на друго место, влошувајќи го на тој начин актуелниот недостиг. Уште полошо е што мерката со која е задолжителна горната граница ќе ја поттикне потрошувачката, исцрпувајќи ги драгоцените резерви и потенцијално посакуваната рационализација што ја наметнуваат владите.
Понатаму, добро е што европските челници досега не успеаја да се договорат за обврзувачката горна граница. Почетниот предлог на Европската комисија е од земји како Германија и Холандија, кои сакаат да ја постават горната граница високо, за да биде малку веројатно дека некогаш ќе стапи во сила. Но овој пристап, исто така, предизвика бес кај некои земји, вклучувајќи ги и Италија и Полска, и ги влоши поделбите во Унијата во момент кога единството во соочувањето со руската агресија е клучно.
Наместо при следната средба да пристапат кон несреќниот компромис, надлежните би требало во целост да ја отфрлат идејата за ограничување на цената и да разгледаат подобри алтернативи.
Во идеален случај, владите би препуштиле пазарот да ги одредува цените, а да ја ублажат предизвиканата болка со субвенции за најзагрозените потрошувачи, со што би се зачувал ценовниот сигнал, би се обесхрабрила потрошувачката и би се поттикнала транзицијата кон зелени горива. Ако тоа се покаже како предизвик, друго најдобро решение е германската кочница на цената на гасот, која ги субвенционира цените до одреден процент од вообичаената потрошувачка (80 проценти за домаќинствата, а 70 проценти за индустријата), но инаку дозволува да преовладуваат полни пазарни цени. Иако не е добро насочено на потребите, ова барем нуди мало олеснување, што е добро и за Германија и за нејзините соседи.
Предизвикот е да се принудат другите европски влади да ја усвојат таквата политика. Една од причините зошто земјите како Италија поддржуваат ограничување на цените е тоа што не можат да си допуштат механизам како германскиот, за кој се очекува дека ќе чини 54 милијарди долари до април 2024 година. Тоа му оди во прилог на создавањето фонд за енергетска криза за цела ЕУ. Слично на фондот воспоставен за борба против пандемијата, би ублажил одреден шок што различно влијае на различни земји-членки. Тој може да се користи за поддршка преку субвенции осмислени за намалување на побарувачката за гас и за финансирање на инвестициите во поголема енергетска независност од Русија.
