Нешто пред 22 часот во смрзнувачка вечер во Сеул почнаа да кружат гласини меѓу новинарите дека јужнокорејскиот претседател Јун Сук Јеол планира соопштение.
Но кога новинарите се појавија во просторијата за брифинг на претседателот, останаа заклучени надвор. Од другата страна на вратата, наведнат над подиумот облечен во темносин костум со црвена вратоврска, Јун ги шокира нацијата и светот со прогласување воена состојба првпат откако Јужна Кореја стана демократија пред речиси четири децении.
Говорејќи околу шест минути во национално обраќање, Јун ги нападна своите противници за создавање „законодавна диктатура“ и предупреди дека нацијата може „да се распадне во секој момент“. Тој вети дека ќе ги „искорени бесрамните просевернокорејски антидржавни сили“ и ќе им „остави правилна држава на идните генерации“.
Никој не можеше да поверува. Дали претседателот на Јужна Кореја - клучен сојузник на САД со децении, член на Групата 20, лидер во глобалното производство на чипови - навистина ја мобилизира војската против своите политички противници?
„Навистина ги шокира сите“, рече во интервју Јео Хан-ку, поранешен министер за трговија во претходната влада. „Со моите пријатели во Кореја исто така не знаеме точно што се случи, зошто се случи и како се случи“.
Во рок од 20 минути по соопштението на Јун, лидерот на опозицијата Ли Џае-миунг - сега фаворит за преземање на власта - се упати кон зградата на парламентот за да присуствува на итна седница. Тој започна пренос во живо по патот, кажувајќи им на гледачите дека постои голема шанса Јун да ја мобилизира армијата за да ги уапси пратениците и побара од јужнокорејските граѓани да се појават пред парламентот за да ја заштитат демократијата.
Уште полошо за Јун, членовите на неговата владејачка партија Народна моќ исто така беа шокирани. Хан Донг-хун, лидерот на партијата, го нарече прогласувањето воена состојба „погрешно“ и вети дека ќе го спречи.
Околу полноќ воени хеликоптери почнаа да слетуваат на теренот околу парламентот, со над 230 вооружени војници што се судрија со пратениците и помошниците додека се обидуваа да влезат во главната зграда. На вториот кат беше скршено стаклото.
Откако пратениците постигнаа кворум, 190 од нив - вклучувајќи речиси 20 од партијата на Јун - едногласно гласаа за поништување на неговата декларација за воена состојба. Околу 4.30 часот по локално време, Јун повторно се појави на телевизија, овој пат за да се повлече и да ја отповика наредбата.
Сега, по шест часа хаос и непроспиена ноќ, Јужнокорејците и остатокот од светот се обидуваат да разберат зошто Јун би направил таков непромислен потег. Брзо стана јасно дека нема шанси за успех и сега може да биде исфрлен од функцијата додека неговите политички противници - истите оние што ги нападна - може да дојдат на претседателската позиција.
Тоа веројатно значи дека Јужна Кореја ќе усвои помека политика кон Северна Кореја токму кога Ким Џонг Ун испраќа војници во Русија за да му помогне на Владимир Путин во борбата против Украина, поставувајќи слична динамика како кога Доналд Трамп првпат ја презеде власта во САД во 2017 година. Неизвесноста околу економските перспективи придонесе за затворање на референтниот берзански индекс за 1,4 отсто пониско во средата.
„Чувство на немир“
Новинската агенција „Јонхап“ во средата објави дека четворка воени команданти предводени од министерот за одбрана Ким Јонг-хјун - кој одел во истото средно училиште како претседателот - му ја препорачале наредбата за воена состојба на Јун и помогнале во движењето на војниците таа ноќ. Цитирајќи „воени и политички кругови“, во извештајот се наведува дека многу високи офицери не биле свесни за плановите и дека во моментот имало „чувство на немир“ во вооружените сили.
Во средата вечер Ким Јонг-хјун се извини за наредбата за воена состојба и понуди оставка, велејќи дека презема „целосна одговорност“ за мерката и дека сите војници дејствувале по негова наредба. Не е јасно дали Јун ќе ја прифати оставката.
Поднесувајќи барање за импичмент во средата, опозицијата се обиде да го отстрани Јун, како и Ким Јонг-хјун и уште еден функционер. Ако предлогот добие поддршка од повеќе од две третини од пратениците, Јун ќе биде суспендиран, а Уставниот суд потоа ќе одлучува за случајот, процес што може да трае неколку месеци.
Јун станува сè поизолиран откако тесно победи на изборите во март 2022 година, најблиската трка во историјата на Јужна Кореја. Поранешниот обвинител, кој се прослави со соборување на експретседателот за корупција, конзервативниот Јун беше аутсајдер од самиот почеток.
Еден од неговите први потези беше да ја премести претседателската канцеларија од познатата Сина куќа во комплексот на Министерството за одбрана. Потоа, кон крајот на 2022 година, избувна скандал откако протече видео што покажува како сопругата на Јун, Ким Кеон Хи, прима чанта од „Диор“ вредна 3 милиони вони (2.100 долари) од пастор што се залага за помека политика кон Северна Кореја. Обвинителите одлучија да не ја гонат.
Популарноста на Јун постојано опаѓа, дури и откако опозицијата победи на изборите во април, паѓајќи на 17 отсто минатиот месец. Оттогаш Демократската партија се обидува да ја спречи неговата агенда, поднесувајќи предлози за импичмент против владини функционери и водејќи тешки преговори за буџетот за идната година.
Во своето обраќање Јун ги нарече предлозите за импичмент „невидени“ и ја обвини опозицијата за парализирање на земјата. Сепак, сè уште не е јасно зошто мислеше дека ваков потег би бил успешен.
Еден поранешен функционер во претседателската канцеларија на Јужна Кореја вели дека бидејќи Јун дошол на позицијата без политичка база, многу функционери околу него не му се блиски соработници што би можеле да му дадат јасна слика за ситуацијата на теренот.
На улиците на Сеул во средата демонстрантите на митингот за импичмент на Јун како да го доловуваа расположението на целата нација.
„Многу е срамно“, рече Парк Сам-чун (76). „За мене, Јун изгледа како петгодишно дете. Тој не знае што прави“.
.webp){kind=icon}