Паметни тоалети – вашиот нов личен здравствен сојузник

Опремени со сензори и вештачка интелигенција, паметните тоалети ветуваат следење на хидратацијата, здравјето на цревата, па дури и ризикот од рак – доколку корисниците успеат да ја надминат одбивноста кон идејата.

„Ова е сон“, вели Вил Булсивиц. Гастроентерологот нежно држи исушен дел од фецес со голи раце и опуштено разговара во поткастот „Дневникот на еден директор“. Внимавајќи да не ја наруши формата, проценува дека примерокот, кој од далечина потсетува на преголем „сникерс“, спаѓа во категоријата „Бристол 4“.

„Ова е вистински измет“, се надоврзува водителот Стивен Бартлет.

„Прекрасно е“, одговара Булсивиц, без да ги тргне рацете. „Бристол 4“, додава тој, мислејќи на идеалната оценка на скалата Бристол (Bristol Stool Form Scale), медицинска класификација за процена на столицата, „тоа е оној момент кога излегувам од тоалетот како во забавена сцена – свири рок-музика, гулабите летаат забавено, а јас се чувствувам како вистински фраер.“

За време на нивниот повеќечасовен разговор, двајцата разменуваа шеги за навиките во бањата – дека просечната личност оди во тоалет 1,7 пати дневно и се фасцинираа од тоа како масните киселини со краток синџир дејствуваат како лубрикант за столицата. Иако не е типична епизода на Бартлет, ваквото внимание и сериозност кон темата за човечкиот измет повеќе не изгледаат необично или маргинално. Фасцинацијата со податоците за столицата одамна излезе од кругот на биохакерите и следбениците на Брајан Џонсон.

Оваа година индустриските гиганти „Тото“ (Toto Ltd.) и „Колер“ (Kohler Co.) претставија паметни тоалети способни да ја анализираат содржината во школката, приклучувајќи им се на низа стартапи што се обложуваат на истата идеја. Нивниот став е дека токму таму каде што секојдневно седиме се создаваат вредни податоци што можат значително да ги подобрат здравствените исходи, па дури и да спасат животи.

Аниш Шет, раководител на гастроентерологија во „Пен медисин Принстон хелт“ (Penn Medicine Princeton Health) и коавтор на книгата „Што ви порачува вашата столица?“, вели дека паметните тоалети може да помогнат во откривање проблеми „пред да се претворат во шест или осум воденести столици дневно со присуство на крв“.

„Можеме да реагираме порано, побрзо да го менаџираме проблемот, да спречиме изостаноци од работа или од училиште или хоспитализација“, објаснува тој.

Освен решавањето сериозни состојби, како што е порастот на ракот на дебелото црево, паметниот тоалет претставува можност во „синиот океан“ – ретка и слабо истражена област во потрошувачкото здравје, каде што личните навики се силно емоционално обоени.

Тоа било дел од пресметката на компанијата „Тото“ при создавањето на линијата „Неорест“, која ја скенира столицата. „Иако речниците го дефинираат тоалетот само како место за олеснување, општествено тој стана нешто многу повеќе“, вели Сатоши Кавада, менаџер за развој на производи во јапонската компанија за велнес и комуникациски системи.

„Во анкетите некои испитаници рекоа дека тоа е единственото место во домот каде што можат да се опуштат или дури единствениот простор каде што можат да се соочат сами со себе. Сфативме дека тоалетот може да биде оптимално место за луѓето да се занимаваат со своето здравје.“

Depostiphotos

Најновиот модел од линијата „Неорест“, лансиран во август, чини околу 3.200 долари. Тој користи ЛЕД-светло и сензор што ги чита формата, бојата, цврстината и волуменот на столицата, а податоците ги испраќа во апликација на телефонот за помалку од една минута. Секој тоалет може да поддржи до шест корисници – доволно за повеќето домаќинства, додека некои компании купиле повеќе уреди за своите вработени. „Тото“ планира до 2028 година да продава 7.300 единици годишно. Засега линијата „Неорест“ е достапна само во Јапонија.

Апликацијата ја анализира столицата според скалата Бристол, која често се користи за дијагностицирање опстипација, воспаленија или дијареја, и нуди едноставни препораки како внесување повеќе растителни влакна и вода или дури предлози за оброци, како супа од зеленчук.

„Наши целни корисници се луѓе што имаат дигестивни проблеми или се заинтересирани за своето здравје, но тешко им е да го направат првиот чекор“ во следењето на столицата, вели Кавада. Дозволувајќи му на тоалетот да следи и анализира, се елиминира бариерата што најчесто ги спречува луѓето да останат доследни во следењето на своите здравствени навики..

Компанијата „Колер“ во октомври го претстави „декода“ – сензор од 599 долари што се поставува на веќе постоен тоалет. Иако хардверот е релативно достапен, компанијата наплатува годишна членарина од 70 долари за еден корисник или 130 долари за домаќинство до пет лица.

„Кохлер“, со седиште во Висконсин, наведува дека уредот, кој е опремен со оптички сензори што пренесуваат податоци во апликацијата, може да ги анализира хидратацијата и здравјето на цревата, но и да открие траги од крв. Дизајниран е да им помогне на корисниците полесно да прават подобри избори во исхраната, што го подобрува варењето, апсорпцијата на хранливи материи, да имаат поголема концентрација и општа благосостојба.

Технологијата на паметните тоалети, најчесто оптички сензори или спектроскопија што мери како супстанцијата ја апсорбира, рефлектира или емитува светлината – постои уште од 1970-тите години, објаснува Парк Сеунг-мин, вонреден професор на Факултетот за хемија, хемиско инженерство и биотехнологија при технолошкиот универзитет „Нанјанг“ (Nanyang Technological University) во Сингапур. Но поради табуата и високите трошоци, досега не стекнала поголем замав.

Парк е еден од пионерите во оваа област, веќе создаде тоалет-систем што анализира урина и столица. За тоа ја добил наградата Игнобел (пародична научна награда, изведена од зборот ignoble, која се доделува за истражувања што звучат смешно, но имаат суштинска научна поука) во 2023 година, односно признание за достигнувања што „најпрво ги засмеваат луѓето, а потоа ги тераат да размислат“. Меѓу претходните добитници се и јапонски научници што откриле дека многу цицачи, вклучувајќи ги и свињите, можат да апсорбираат кислород преку анусот.

Depostiphotos

Додека „Кохлер“ користи препознавање отпечаток од прст за разликување на корисниците, изумот на Парк користи „сензор на анален отпечаток“ и камера за идентификација преку уникатните набори на аналната кожа. Тоа послужило како почетен прототип за комерцијален модел под брендот „Канарија хелт“ (Kanaria Health) – референца на изразот „канаринец во рудник“ (прв сигнал за опасност).

Парк сака паметниот тоалет да функционира како систем за рано предупредување за здравјето на гастроинтестиналниот тракт. Со анализа на крв и урина, неговата примена би можела да се прошири на следење или помош во дијагностицирање овулација, менопауза, бубрежни камења и дисфункција на карличното дно, како и тестирање за алкохол и недозволени супстанции.

Но деталната анализа отвора прашања за приватност, што одвраќа дел од инвеститорите, вели Парк. „Тие веруваат дека паметниот тоалет ќе стигне на пазарот, но не се сигурни дека времето е вистинско“, додава тој.

Биометриските податоци од бањата се толку вредни што претседателот на Северна Кореја, Ким Џонг Ун, има приватен тоалет во својот оклопен воз за да спречи протекување информации, додека Владимир Путин наводно им наредува на телохранителите да го собираат неговиот измет за време на патувања во странство, посочуваат некои медиумски извештаи. Во САД некои од жените се претпазливи околу дигиталното снимање здравствени податоци по укинувањето на пресудата „Ро против Вејд“ (американска пресуда од 1973 година што го легализираше правото на абортус на национално ниво) во одредени држави, па некои дури и бришат апликации за следење на менструалниот циклус од страв дека податоците би можеле да се употребат против нив. Паметен тоалет што анализира крв и урина би создал огромно количество лични информации доколку податоците бидат хакирани или побарани од суд.

„Бараме од луѓето да се откажат од приватноста во замена за здравствени придобивки“, вели Парк, кој ја отстранил функцијата „анален отпечаток“ при преминот од прототип кон комерцијален модел. „Мора да покажеме дека ова е оправдано со огромна здравствена корист.“

Иако овој пристап е предизвик за приватните инвеститори, владите може да бидат поотворени. „Канарија хелт“ (Kanaria Health) собрала 500.000 долари, главно од јужнокорејски технолошки инкубатор, а Парк аплицирал за осум милиони долари истражувачки буџет од Сингапур за уште еден проект за паметен тоалет.

Во меѓувреме, „Тои лабс“ (Toi Labs Inc.), компанија од Сан Франциско што ја развил паметната тоалетна школка „трулу“ (TrueLoo) за следење на здравјето на постари лица, обезбедила 13,5 милиони долари финансирање, вклучувајќи поддршка од Американските национални институти за здравје (National Institutes of Health) и ААРП (AARP).

Како и „Канарија хелт“, и „Тои лабс“ се фокусира на болници и домови за стари лица. Во тој свет секое чувство на табу брзо исчезнува. „Сè се сведува на едукација“, вели основачот Вик Кајшијап. Кога луѓето ќе сфатат дека технологијата може да спаси животи, особено кај ранливи групи како што се повозрасните, „факторот на одбивност исчезнува“.

Шет, гастроентеролог што го советува „Тои лабс“ и има удел во компанијата, го гледа пазарот на паметни тоалети поделен на две групи: хронични пациенти со гастроинтестинални заболувања и ентузијасти од секојдневниот велнес.

Вредноста е очигледна за првата група. На пример, лицата со синдром на иритабилно црево чекаат просечно околу три години од првиот симптом до првата посета кај гастроентеролог, напоменува Шет. Синдромот непропорционално повеќе ги погодува жените – два спрема еден – а многумина го одложуваат барањето помош поради стигмата поврзана со човечкиот измет.

За просечна здрава личност, богатството на податоци што го нудат паметните тоалети може да биде „преголемо“, вели Шет. Тој ги споредува со велнес-уреди како „фитбит“ или „епл воч“, кои, за разлика од медицинска опрема, не мора да минуваат долги регулаторни процедури. Како и со прстенот „оура“ или фитнес-уредот „вуп“, „ако навистина се опседнете со дневното анализирање на податоците“, вели Шет, „ќе влезете во бесконечен круг што не носи реална корист“.

Но ефект има само ако податоците се следат во период од недели или месеци, за да се добие реална основа – особено кога се анализира и исхраната. Она што јадете, кога јадете, колку масти, влакна, протеини и вода внесувате, како и колку вежбате, сето тоа влијае врз „здравјето на цревата и столицата“, вели Шет. „Би сакал да имам огромна база на податоци.“

Парк тврди дека дури и најосновните сознанија добиени преку паметните тоалети може да бидат вредни. Постари лица со проблеми со меморијата може да прескокнуваат оброци, на пример. Мерењето на активноста во тоалетот – или нејзиното отсуство – може да ги предупреди децата или негувателите на потенцијални проблеми.

Таквите системи може да им помогнат и на луѓето да не поминуваат премногу време во тоалет. Иако многумина го доживуваат времето во тоалет како момент за одмор или, како што вели генерацијата зед, „кампување во бањата“, односно долго скролање или читање по завршувањето на нуждата – здравствените експерти предупредуваат дека седењето не треба да трае повеќе од десет минути. Подолгото останување, особено ако има напрегање, може да предизвика хемороиди, да го ослаби карличното дно или да доведе до (опстипација) запек.

Современиот начин на живот и онака подразбира премногу седење и малку движење. Тоалет што го мери времето на посетите би можел да биде токму поттикот што им е потребен на луѓето да станат од школката.