Залудно во неделата вечер европските претставници речиси ја повторуваа истата реченица дека трговскиот договор меѓу Европската Унија и САД „создава безбедност во неизвесни времиња“ и дека „обезбедува стабилност и предвидливост за трговските односи“. Тоа прво го изјави претседателката на Европската комисија (ЕК), Урсула фон дер Лајен, а потоа го повторија претседателот на Европскиот совет, Антонио Коста, претседателката на Европскиот парламент, Роберта Мецола, и германскиот канцелар Фридрих Мерц, но тоа не спречи вистински наплив од негативни коментари и критики, како од политичарите така и од стручната јавност, но и од таканаречените обични граѓани.
Судејќи според коментарите на социјалните мрежи и во медиумите, кои ги одразуваат оцените дека станува збор за „понижување“, „капитулација“ и „вазализација“, Европејците се претежно лути на шефицата на ЕК, сметајќи дека таа не се борела доволно силно во преговорите со американскиот претседател Доналд Трамп или дека немала добра преговарачка стратегија. Покрај тоа, како што иронично оценуваат некои коментатори, Европската комисија го постигна незамисливото: конечно ја обедини целата Европска Унија и „денес секој Европеец го критикува трговскиот договор меѓу ЕУ и САД како најлош (за Европа) во историјата“.
Доста лидери и министри за надворешни работи на земјите членки ја поддржаа Урсула фон дер Лајен или се воздржаа од критики со образложение дека сè уште не ги знаат деталите од договорот. Сепак, впечатливо е што речиси 24 часа по договорот нема коментар од францускиот претседател Емануел Макрон, кој инаку се залагаше за поцврст став во преговорите со администрацијата на Трамп.
Bloomberg
Денот на зависноста на Европа
Сепак, се чини дека најобемните и најострите критики доаѓаат од Франција, и од експертите и од политичарите.
Според процената на истакнатиот француски економист и професор Оливие Бланшар, се случило она од што се плашел: целосно нееднаков „договор“ меѓу САД и ЕУ.
„Нема сомнение, асиметричните царини од 15 отсто се пораз за ЕУ. Кога преовладува законот на џунглата, слабите немаат друг избор освен да ја прифатат својата судбина. Но Европа потенцијално можеше да биде силна, или сама или во коалиција со други. Мораше да биде подготвена за турбулентни води. И на крајот ќе добиеше подобар договор и ќе испратеше силна порака до светот. Пропуштена можност“, оцени Бланшар на социјалната мрежа X, додавајќи дека пред да се обвинат Урсула фон дер Лајен и Европската комисија, треба да се разбере дека колку е поголема групата што мора колективно да донесе тешка одлука толку е помала веројатноста дека одлуката ќе биде донесена. „Европа се состои од 27 многу различни земји. Тоа е нејзината сила, но и нејзината слабост кога се соочува со непосредна опасност, од Исток или од Запад“.
Bloomberg Помеѓу две партии голф, Трамп постигна трговски договор со ЕУ
Поранешниот француски премиер Доминик де Вилпен објави на социјалната мрежа X дека 27 јули 2025 година ќе биде „ден на европската зависност“, прашувајќи се колку едностраниот инвестициски договор од 600 милијарди долари би ја чинел Европа во работни места и какво влијание би имало купувањето енергија од 750 милијарди долари врз енергетскиот суверенитет и декарбонизацијата, особено целта за нето нулта емисии.
„Нереално е да се верува дека Доналд Трамп ќе застане тука со своите барања кон Европа, чиј суверенитет го презира. Еднакво е нереално да се верува дека некој иден, поразумен американски претседател ќе се откаже од неочекуваниот профит од овие тарифи откако ќе бидат прифатени без дополнителна компензација“, рече францускиот конзервативец, кој беше премиер под претседателот Жак Ширак.
Критики доаѓаат и од француската крајна десница и крајна левица. Пратеничката од Националниот собир, Марин Ле Пен, во објава на X го опиша договорот како „политичко, економско и морално фијаско за Европа“, нагласувајќи дека ЕУ „добила полоши услови од Обединетото Кралство“ и дека „асиметричните клаузули што Франција никогаш не би ги прифатила“ се неприфатливи.
Лидерот на левичарскиот блок, Жан-Лук Меланшон, исто така го осуди договорот, сметајќи дека „сè му е оставено на Трамп“, објави францускиот телевизиски канал БФМ ТВ.
Нервозните Германци и Французи се презаситени од закани
ЕУ беше принудена да се поклони пред барањата на Трамп, заклучува Рик Рутен, коментатор за холандскиот либерален весник „НРЦ Ханделсблад“, кој забележува дека во последните недели станаа видливи пукнатини во обединетиот фронт што ЕУ сакаше да го претстави.
„Земји како Германија и Италија станаа нервозни, ќе имаат многу да изгубат ако нивните компании се соочат со високи царини. Други, предводени од Франција, беа презаситени од заканите и веруваа дека ЕУ мора да заземе поцврст став. Гледано во оваа светлина, резултатот е таков што им овозможува и на европските дипломати да воздивнат со олеснување. Полошо отколку што се надевавме, но подобро отколку што се плашевме“, истакнува Рутен.
Bloomberg Најголемиот удар ќе го почувствуваат германската и италијанската автомобилска индустрија
Ова не е фер договор, според Џузепе Сарчина, коментатор на италијанскиот весник „Кориере дела сера“, кој верува дека ЕУ плаќа висока цена за стабилноста во односите со САД.
„Ова е во суштина политички договор: ЕУ сакаше да избегне директен конфликт со САД. Пред Трамп, просечната царина што ја наметнуваа американските царински власти за европска стока беше околу 4,8 проценти; сега е поставена на 15 проценти“, вели Сарчина. „Тоа е трипати повеќе и без никакво вистинско економско оправдување, бидејќи тврдењето на Трамп дека Европа ги експлоатира САД веќе неколку години едноставно не е вистина“.
Петнаесет проценти тешко може да се нарече фер резултат, вели Ливен Сиоен, економски уредник на белгискиот весник „Де стандард“, додавајќи дека Трамп ризикувал и победил, „затоа што тврдоглаво ги менувал правилата на играта, кои биле воспоставени за време на децении мултилатерални преговори“.
„Сега кога тие правила се променети невозможно е да се предвиди како новите царини ќе влијаат врз економиите на САД и ЕУ. Во стариот свет американските потрошувачи би ја платиле цената: трговските царини го прават животот поскап, ја задушуваат иновацијата и го намалуваат просперитетот. Во светот на Трамп, тие ги прават САД побогати на сметка на нивните трговски партнери“, вели Сиоен.
Одредување помеѓу САД и Кина
Сепак, единствената предност на овој договор, според коментаторот на весникот „Ајриш тајмс“ Клиф Тејлор, е тоа што се избегнува непосредна царинска војна меѓу двете страни, која можеше да стане сериозна.
„Ова можеше да се претвори во пресметка око за око. Сега пресметката е запрена и трговското оружје е вратено во футролите, барем засега. Ирска е доста зависна од американските инвестиции и трговија и би била особено изложена доколку избувне трговска војна“, истакнува Тејлор, додавајќи дека таквото сценарио ризикува да ги вовлече големите компании за дигитална технологија чии европски седишта се во Ирска во војната.
Претседателот на европските либерали, Гај Верхофштат, го опиша договорот како скандалозен, лошо договорен и катастрофален, а Европската народна партија (ЕПП), на која припаѓа и Урсула фон дер Лајен, не е задоволна од договорот.
„Наметнувањето основна царина од 15 проценти е јасно кршење на принципите на Светската трговска организација и сериозен удар врз европската индустриска конкурентност“, рече претставникот на ЕПП за меѓународна трговија Јерген Варборн.
Bloomberg Американските царини на европскиот челик и алуминиум остануваат 50 отсто
Најголемото германско индустриско здружение (БДИ) исто така го критикуваше договорот, нарекувајќи го несоодветен, болен и со огромно негативно влијание. БДИ вели дека ЕУ мора да покаже дека е повеќе од само еден пазар; таа мора да биде моќен играч. Според процените на Килскиот институт за светска економија, општата царина од 15 проценти, заедно со повисоките царини за челик и алуминиум, ќе го намалат германскиот БДП за 0,15 проценти во рок од една година, што е еквивалентно на загуба од 6,5 милијарди евра.
Од друга страна, геополитичкиот стратег и поранешна директорка на Австрискиот институт за европски и безбедносни студии Велина Чакарова нагласува дека овој договор мора да се разбере во контекст на фактот дека живееме во втора студена војна меѓу Америка и Кина, потпомогнати од Русија, во услови на распаѓање на глобалниот систем на два дела. По овој договор, според Чакарова, ЕУ влегува во „продлабочување на стратешкото партнерство со САД, што ќе значи уште поголема зависност во сите клучни области - трговија, енергија, технологија и безбедност и одбрана“.
„Американските царини се однесуваат на геополитичка преориентација и избор на страна помеѓу САД и Кина. Ако Европа не сака да избере страна, тоа е во ред, но тоа доаѓа со огромна цена на ризик. Не сум убедена дека граѓаните на ЕУ се свесни дека ќе мора да платат во иднина или дека се подготвени да ги покријат тие трошоци“, истакнува таа, додавајќи дека на местото на Урсула фон дер Лајен, таа би „пробала да добие царински договор за нејзините 450 милиони граѓани на ЕУ со својот најважен стратешки партнер“, без неуспешни игри „чекај и види“ и „бесмислени закани за одмазда со оглед на тешката состојба на нашата европска индустрија“. „Ништо друго не би било важно, никакви игри ’чекај и види’, никакво смирување на Кина, никаква друга бучава. Ова е нејзиниот епски неуспех, како што се очекуваше“.
.webp){kind=icon}
Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...