Посетата на Тим Кук од „Епл“ на Белата куќа ја покажува вистинската цена на царините

Еден од најпровокативните предмети во мојот гардеробер е обична темна маица дизајнирана од еден либертаријански економист. Во 10 реда на предната страна пишува: „Царините не само што наметнуваат огромни економски трошоци, туку и не успеваат да ги постигнат своите главни политички цели, а притоа поттикнуваат и политичка дисфункција.“

Поврзано со ова, извршниот директор на „Епл“, Тим Кук, минатата недела отиде во Белата куќа за да му даде на претседателот Доналд Трамп големо парче злато. Во замена, Трамп рече дека „Епл“ ќе биде ослободен од новата 100 отсто царина што САД ја воведуваат на увезените микрочипови. Официјално, „Епл“ ја добива оваа изземеност затоа што се обврзал да инвестира 100 милијарди долари во САД. „Епл“ веќе претходно годинава најави инвестициона програма од 500 милијарди долари, што само благо ги прошируваше претходните планови.

Но тоа не е важно. За Трамп, битно е да ги објави овие ветувања, а не да ги спроведе. Во неговиот прв мандат, имаше озлогласен „инвестициски“ проект на „Фокскон“ во Висконсин кој никогаш не се реализираше. Вистинската корист за претседателот е во ласкавата фото-сесија, кога извршниот директор се насмевнува пред камерите и го пофалува Трамп за неговата преговарачка умешност.

Тоа е политичката дисфункција опишана на мојата маица.

Една рамна царина, воведена со цел прибирање приходи, и покрај сите нејзини недостатоци, би била само една чудна форма на данок. Но царините речиси секогаш се претставуваат како стратегиска мерка или како поттик за економски развој. И тоа води до изземања. Царините на чипови наводно треба да го поттикнат развојот на индустријата за производство на електроника во САД. Но, бидејќи чиповите се суровина за други производи, овие царини лесно може да имаат контраефект. Па, ако можете да го убедите претседателот дека навистина инвестирате во производство во САД, можете да добиете ослободување од царините.

Bloomberg Mercury

Проблемот тука — и со десетиците други изземања и отстапки вметнати во различните тарифни најави на Трамп — е што нема објективни критериуми или утврден процес. Кој добива изземање, а кој не, речиси целосно зависи од желбите на Трамп и неговите соработници. Тоа пак го отвора прашањето дали неговата примарна политичка цел не е само максимизирање на сопствената моќ и влијание.

Кук, на пример, порано знаеше да биде прилично гласен застапник за ЛГБТ-правата. Секогаш, пред сè, бил корпоративен извршен директор, но повремено ја користеше предноста што Америка е слободна земја за да изрази политички став.

Сега тоа може да биде ризичен деловен потег, затоа што опстанокот на бизнисот на „Епл“ не зависи само од неговата способност да продолжи да создава производи што луѓето сакаат да ги купат, туку и од тоа дали ќе добие изземање од царини. Други технолошки директори, како Џеф Безос, исто така се држат настрана: иако сака неговиот весник да ја поддржува и брани личната слобода и слободниот пазар, компанијата што ја основа се откажа од планот да ги наведе експлицитно царинските надоместоци откако беше под притисок од Белата куќа.

Во пазарна економија со функционална демократија која ја штити слободата на говорот и го спроведува владеењето на правото, директорите не треба да се грижат дека даночната политика ќе се менува драстично врз основа на тоа кој ќе му се допадне или ќе го налути претседателот. Но, во Америка на Трамп, тие мораат.

Што нè носи до економските трошоци.

Многу внимание е посветено на влијанието на тарифите врз цените, при што Трамп неубедливо тврди дека целиот товар ќе падне врз странските производители, додека демократите велат дека трошоците ќе ги сносат потрошувачите. Одговорот речиси сигурно ќе има политички последици за изборите следната година. Сепак, на долг рок, американскиот потрошувач може да преживее еднократно зголемување на цените, а економијата на САД може да се приспособи на изобличувањата што ги предизвикуваат тарифите.

И сепак. Размислете не за денешната „Епл“, туку за „Епл“ од пред речиси 50 години, времето на Стив Џобс и Стив Возниак. Компјутерот Епл I беше изграден во 1976 година со скромен буџет и со комерцијално достапни делови. Возниак се присети во едно интервју во 1984 година дека Џобс направил договор со локален продавач на компјутери да купи 100 компјутери по големопродажна цена од 500 долари по парче — 50.000 долари приход. За да ги изградат, им требале компоненти во вредност од 20.000 долари, кои ги набавиле обезбедувајќи 30 дневен кредит од добавувач на електронски делови, преку телефонски повик за да се потврди постоењето на нарачката.

„Ги испорачавме компјутерите“, се присети Возниак, „ги плативме добавувачите на делови и моравме да позајмиме само 5.000 долари од пријател.“

Овој вид на „нискобуџетна“ зделка, какви што тогаш се случуваа во она што денес го нарекуваме Силициумска долина, помина незабележано и немаше видливо влијание врз националниот БДП. Но, тоа стави во движење синџир на настани што го променија светот. Илустрира отвореност кон претприемачи и иноватори што е темел на светскиот економски динамизам на Америка.

Мешавината на „популистички“ и „про-бизнис“ политики на Трамп е антитеза на овој систем. Корпоративните гиганти се ставаат да работат за да обезбедат пропагандни победи на Белата куќа, а за возврат добиваат привилегии недостапни за кој било стартап. Овој пристап нема да ги помрдне пазарите ниту ќе се појави во кварталните економски податоци наскоро, ако воопшто се појави. Но, ќе има кумулативен ефект. Недела по недела, со секое ново соопштение, Трамп го потхранува сопственото его на сметка на долгорочната економска иднина на Америка.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар