Од надеж до очај - како се развиваше драмата со царините за Швајцарија

На 4 јули, додека САД го славеа Денот на независноста, и највисокиот круг министри во Швајцарија имаше причина за радост. Тие веруваа дека обезбедиле договор за да избегнат казнени тарифи од Доналд Трамп — или барем така мислеа.

Три и пол недели поминаа пред швајцарската претседателка Карин Келер-Зутер или некој друг од владата да сфати дека работите ќе тргнат во сосема лоша насока. Кога Трамп ја објави својата тарифна одлука, на Швајцарија ѝ беа доделени највисоките давачки во развиениот свет.

Шокот стигна само неколку часа пред националниот празник на земјата на 1 август, што ја натера Келер-Зутер итно да отпатува во Вашингтон за да ја спаси ситуацијата. Наместо тоа, Белата куќа целосно ја игнорираше.

„На 4 јули, ако добро се сеќавам, немавме никакви знаци дека ќе има проблем“, изјави потпретседателот Ги Пармелин во четвртокот, денот кога на Швајцарија ѝ беше наметната реалноста од 39 отсто тарифи — повеќе од двојно повисоки од стапката на Европската Унија.

Овој катастрофален исход уште еднаш ја потврди ограничената моќ на Швајцарија во ерата на глобална нестабилност и заблудата од вербата во дипломатските конвенции кога се работи за Трамп. Тоа ги остави швајцарските компании да се прашуваат како да останат конкурентни на најголемиот пазар во светот, а гласачите да размислуваат за иднината на стратегијата на земјата за самостоен настап.

Овој приказ за тоа како Швајцарија од „прва во редот“ за договор со САД заврши во економска ноќна мора, се базира на разговори со повеќе лица во Берн, Цирих и Вашингтон, кои побараа анонимност поради приватната природа на дискусиите.

Швајцарската влада одби да коментира за деталите од преговорите. Белата куќа и Министерството за трговија не одговорија веднаш на барањата за коментар, а Министерството за финансии одби да даде изјава.

Фаза 1: Надеж

На 24 април, три недели откако Трамп ги објави своите сеопфатни тарифи кон светот, Ги Пармелин и Карин Келер-Зутер се сретнаа со американскиот министер за финансии Скот Бесент во Вашингтон. По средбата, таа објави дека Швајцарија треба да добие „донекаде преференцијален третман“.

Во тој момент, Швајцарците веруваа дека се на сигурна основа со американскиот претседател, поради малата големина на нивната економија и фактот што ги укинаа индустриските тарифи.

Швајцарија можеше да му овозможи на Трамп брза победа, рекол тогаш еден советник од швајцарската страна. А непредвидливиот претседател честопати беше опкружен со луѓе кои разбираа дека земјата не е проблематична.

Планот на Швајцарија вклучуваше отстапки за одредени земјоделски производи и полесно одобрување за американски медицински уреди. Тие, исто така, посочија на милијардите инвестиции кои националните фармацевтски гиганти „Роше“ и „Новартис“ ги имаат најавено.

За возврат, тие бараа 10 отсто тарифа и гаранција дека Трамп нема да воведе казнени давачки на лековите во рамките на своите истраги за национална безбедност.

Фаза 2: Постапка

Во мај и јуни, кабинетот на американскиот трговски претставник Џејмсон Грир одржа повеќе од 20 рунди разговори со Швајцарците. Преговорите често се одвиваа преку видеоповици, а понекогаш дури и преку Ватсап.

Бесент беше вклучен во процесот, а на 23 јуни Келер-Зутер имала телефонски разговор со него и изјавила дека се блиску до договор.

Неколку дена подоцна, постоеше нацрт-договор. Тој содржеше клаузула според која швајцарските производители на лекови повеќе нема да се обидуваат да набавуваат одредени состојки од Кина.

Постојат различни толкувања за тоа што се случило потоа. Некои велат дека Бесент, Грир и министерот за трговија Хауард Латник им сигнализирале на швајцарските преговарачи дека ќе го поддржат договорот пред претседателот. Други тврдат дека американските официјални лица јасно им ставиле до знаење на своите швајцарски колеги дека само ќе го информираат претседателот за позитивните и негативните страни на потенцијалниот договор, но конечната одлука ја носи исклучиво Трамп.

Идејата дека постоел финален договор кој американските министри му го „турнале“ на Трамп е неточна, рекол еден од соговорниците.

Во Берн, Келер-Зутер и нејзините колеги-министри сè уште немаа слушнато ништо директно од Трамп. Но, тие решија да се потпрат на зборот на неговите министри и на Денот на независноста на САД ја дадоа својата формална согласност.

Bloomberg

Фаза 3: Катастрофа

Келер-Зутер вели дека кон крајот на јули, кабинетот на Грир им кажал на швајцарските преговарачи дека би било корисно ако таа побара телефонски разговор со американскиот претседател. Така и направила.

Едно лице запознаено со ситуацијата вели дека Швајцарците самостојно одлучиле да го повикаат Трамп.

Разговорот што ја промени целата ситуација за Швајцарија започнал во 14 часот по вашингтонско време на 31 јули.

Откако ѝ честитал за националниот празник на Швајцарија следниот ден, Трамп ја нападнал Келер-Зутер со обвинување: нејзината земја краде од САД, рекол тој, посочувајќи трговски дефицит кој го заокружил на 40 милијарди долари.

Швајцарците биле затекнати бидејќи билатералната трговска рамнотежа не била тема во претходните разговори. Тие сметале дека проблемот е веќе надминат со тоа што посочиле дека дефицитот во трговијата со стоки е речиси целосно компензиран со увозот на услуги. Исто така, нагласиле дека Швајцарија е седмиот најголем странски инвеститор во САД.

На телефон, швајцарската претседателка — стоичен политичар, непозната по драматични гестови или острумни изјави — зазела став дека Швајцарија стои зад својот збор и однапред договорениот нацрт-договор. Ако има несогласувања, подобро да нема договор отколку да има лош договор.

Од повикот произлегле две различни верзии. Едната ја прикажува Келер-Зутер како му држи лекции на Трамп и ја расипува средбата. Другата сугерира дека сè било театар и дека Трамп веќе одлучил да ја удри Швајцарија пред воопшто да го крене телефонот.

Вистината можеби е некаде на средина. За разлика од некои други лидери, Келер-Зутер не е тип на политичар што прибегнува кон помпа и ласкање, како што тоа го направи генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, за да го придобие американскиот лидер.

„Нема да даваме ветувања што не можеме да ги исполниме“, изјави Келер-Зутер пред новинарите, кога ја прашаа дали требало да следи таков преговарачки стил.

Но, можно е и Трамп да сакал да направи пример од Швајцарија поради критиките дека попуштил во однос на тарифите, особено кон големите земји како Кина.

„Жената беше љубезна, но не сакаше да слуша“, изјави подоцна Трамп.

Фаза 4: Очај

На 1 август, Келер-Зутер се обиде да покаже храброст. Зборувајќи на полињата на Ритли – ливада со поглед кон езерото Луцерн, каде, според легендата, основачите на Швајцарија се заколнале дека ќе се штитат меѓусебно од странски сили – таа изјави дека нацијата може да се справи со кризата.

„Швајцарија е навикната на бури“, им рече Келер-Зутер на присутните. „Не сакам да му давам премногу простор на ова денес – ова е нашиот ден, денот на швајцарскиот народ.“

Со оглед на шокот, тоа беше големо барање, а критичарите брзо се нафрлија врз претседателката, обвинувајќи ја што не им се придружила на другите земји во давање симболичен гест на Трамп за да може тој да прогласи победа, а и затоа што немала план Б.

Со само неколку дена до почетокот на тарифите во четврток, владата се фокусираше на дипломатија наместо на одмазда. Преговарачите бараа контакт со американските колеги со подобрена понуда. Опциите вклучуваа продолжени ветувања за инвестиции, како и купување американска воена опрема и течен природен гас.

Во вторник, два дена пред рокот, Келер-Зутер изненадувачки отпатува во Вашингтон. Но, тоа беше очаен обид. Кога нејзиниот авион полета од воената база Дибендорф кај Цирих, таа немаше покана за средба со Трамп.

Се врати со празни раце, откако имаше само куртоазна средба со државниот секретар Марко Рубио, кој не е надлежен за преговори за трговски договори. Тоа беше нејзиниот единствен официјален контакт со американската администрација.

Еден час пред нејзиниот авион да слета назад во Швајцарија, тарифата стапи во сила и бурата почна да се развива.

Швајцарските компании започнаа итни планови за преместување на производството на друго место за да ги избегнат давачките или за пауза на испораките кон САД.

Иако швајцарската влада задржува делегација во Вашингтон за да бара олеснувања, непоколебливата верба во исклучителноста на земјата сега е скршена.

„Во преговори, вакви прекини може да се случат“, им рече Келер-Зутер на новинарите. „Мора да се живее со тоа и да се продолжи понатаму.“

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар