Додека за некои големи имиња од светот на луксузот 2023-та беше година на променлива среќа, манијата по лекови за слабеење донесе рекорден раст на европските акции за компаниите што ги произведуваат.
„Оземпик“ (Ozempic) и „вегови“ (Wegovy, Novo Nordisk A/S) станаа светски феномен, при што некои аналитичари предвидуваат дека пазарот би можел да достигне вредност од 100 милијарди долари до 2030 година. Годишниот растот на акциите од 49 отсто ја позиционира данската компанија пред ЛВМХ (LVMH). Но дали „оземпик“ навистина е чудотворниот лек за слабеење или одговорот лежи во промената на навиките и поздравиот начин на живот, се консултиравме со нутриционистката Ивана Баришиќ од нутриционистичкиот и дијагностички центар „Нутрилајф“ (Nutrilife) во Хрватска.
Таа објаснува дека сè уште не се целосно разјаснети клиничките податоци од долготрајната употреба на „оземпик“ кај пациенти кои не се дијабетичари: „Лекот првично беше развиен за регулирање на нивото на шеќер во крвта кај луѓето со дијабетес тип 2“, потсетува Баришиќ и вели дека, врз основа на тоа, во моментот не постои јасна препорачана употреба на „оземпик“ со цел за губење на телесна тежина кај недијабетичари и нагласува дека долготрајната употреба на лекот надвор од неговата примарна цел може да предизвика ризици и потенцијални несакани ефекти, односно дека неопходна е консултација со квалификуван здравствен работник за да се донесе соодветна одлука за користење на „оземпик“ како лек за слабеење.
Кога станува збор за регулирање на телесната тежина, нашата соговорничка истакнува дека истражувањата и практиката ја навеле да верува дека долгорочната промена на навиките во исхраната и начинот на живот е клучна стратегија за постигнување и одржување на здрава телесна тежина. Наместо да се потпирате на лекови како „оземпик“, таа препорачува да ги следите следниве нутриционистички упатства:
1. Балансирана исхрана - богата со овошје, зеленчук, житарки, протеини со ниска масленост и здрави масти. Оваа диета ги обезбедува потребните хранливи материи за оптимално здравје. Вклучете протеин во секој оброк бидејќи помага во одржување на мускулната маса и го поддржува чувството на ситост, вели таа. Исто така, намалете го внесот на брза храна и слатки пијалоци, кои често содржат високо ниво на шеќер и нездрави масти. Баришиќ истакнува еден вид на исхрана што овозможува трајни резултати е исхраната базирана на растенија (популарно: plant based исхрана).
Таа објаснува дека оваа диета ги следи сите нутриционистички насоки со тоа што претежно се фокусира на минимално обработена растителна храна, вклучувајќи овошје, зеленчук, цели зрна, мешунки, јаткасти плодови и семки. Исклучена е потрошувачката на храна од животинско потекло.
Можеби на прв поглед изгледа многу компликувано да се усогласи примената на нов начин на исхрана со понудата на храна, но на пазарите во регионот Адрија има сè повеќе концепти и брендови кои нудат едноставни решенија за овој вид на исхрана. Овие производи не содржат млеко, јајца, соја или глутен, но нудат пандан на хамбургерите, виршлите и сосовите кои генерално по вкус не заостануваат зад производите од животинско потекло.
Потоа, продавниците за широка потрошувачка и познатите брендови на прехранбени производи, покрај самите производи нудат и водичи за овој вид на исхрана. Добро познатиот синџир ДМ (DM) нуди совети и инспирација за дневното мени.
2. Правилни порции - препознајте кои се правилните порции на храна за вас за да избегнете прекумерно внесување калории. Ова ќе ви помогне да се чувствувате сити и да спречите прејадување.
3. Редовни оброци - воспоставете распоред за оброци за да го одржите стабилно нивото на шеќер во крвта и на тој начин да ги намалите нападите на глад, а потоа и неконтролираното прејадување.
4. Хидратација, хидратација, хидратација - водата е клучна за да останете хидрирани, а истовремено го поддржува чувството на ситост. Вклучете доволно вода во вашата дневна рутина.
5. Умерена физичка активност - комбинацијата од кардио вежби и вежби за сила придонесува за губење на тежината и здрав метаболизам.
6. Квалитетен сон - обезбедете му на вашето тело доволно часови квалитетен сон бидејќи недостатокот на сон може да влијае на телесната тежина и апетитот.
7. Психолошки аспекти и индивидуален пристап - развивањето на здрав однос кон храната, препознавање на емоционалното прејадување и работата на намалување на стресот помага да се одржи здрав начин на живот. Секоја личност е уникатна, па не заборавајте да ги приспособите сите совети на вашите сопствени потреби, цели и преференции, вели таа.
8. Еколошки аспект - За многу луѓе заштитата на животната средина игра голема улога. Оваа година, рекордни 700.000 луѓе од целиот свет се пријавија за Вегануари (Veganuary), активност на истоимената глобална организација што ги охрабрува луѓето да пробаат веганска исхрана во јануари, а евентуално да продолжат и понатаму. Подигнувањето на екосвеста била една од трите главни причини за учество, пренесува „Би-би-си гуд фуд“ (BBC Good Food). На веб-страницата на оваа организација е наведено дека минатата година, која беше десетта по ред како се спроведува оваа кампања, на официјалната листа не се вклучени само учесниците од Ватикан и Северна Кореја (каде што интернетот е забранет). Присуството на кампањата на социјалните мрежи продолжува да расте, а назнаката #Veganuary на Тикток, каде што можете да најдете креативни рецепти од луѓе ширум светот кои го прифатиле предизвикот, има повеќе од милијарда прегледи.
„Уште поголема причина за оние кои размислуваат за исхрана базирана на растенија е позитивното влијание врз животната средина“, се согласува Баришиќ. Деталната анализа на овој тип на исхрана, како што објави британски „Гардијан“ (Guardian), покажува дека исхраната базирана на растенија резултира со 75 отсто помалку емисии кои придонесуваат за климатските промени, помало загадување на водата и помала употреба на земјиште во споредба со исхраната богата со месо.
Табелата која ја објави „Би-би-си гуд фуд“ во гореспоменатиот текст, покажува пример преку споредба на алтернативни млека во однос на емисиите на јаглерод, користењето на земјиштето и користењето на водата.
Кое млеко да го користам?