Како дете, обожавав да ги гледам „Со готвачот низ светот“ и „Мали тајни на големите кујнски мајстори“ - преку нив за прв пат „патував“ низ светот и се запознав со јадења како пилешко во кари или пекиншка патка, кои дури подоцна успеав не само да ги пробам, туку и да научам да ги подготвувам. Во тоа време, тие јадења ми изгледаа многу поинтересни и повкусни, особено во споредба со „обичниот“ грашок што често ги правеше мајка ми.
Сепак, откако живеам во Лондон, сè повеќе барам емисии во кои Стева Карапанџа, сама или со Лепи Брк, објаснува колку е богата и вкусна нашата кујна. Нивните емисии се одлични, но не се нешто што можам да им го покажам на моите пријатели кои не го зборуваат нашиот јазик. Исто така, долго време немаше готвачка книга што правилно би ги обединила вкусовите на Балканот, начинот на кој замислував дека треба да се презентира нашата храна. Сето тоа се промени со „'Балканска кујна' - рецепти и приказни од срцето на Балканот“ („'The Balkan kitchen' Recipes and Stories from the Heart of the Balkans“) на Ирина Јанакиевска. Не ми го привлече вниманието само насловот, туку и дизајнот, кој веднаш ме потсети на теписи.
Прочитај повеќе
Дали персонализираната исхрана засекогаш ќе ги промени нашите оброци?
Експертите за гастрономија и здравствените ентузијасти едногласно ја прогласија персонализираната исхрана за водечки тренд во 2025 година.
01.06.2025
Вечера без мени - Белград ја отвори вратата на новиот тренд во гастрономијата
Новиот гастротренд, вечера за која не знаете што е на менито, не е само гастрономско доживување туку и вистински перформанс.
04.05.2025
Леблебијата доживува бум: Која друга храна влијае позитивно на нашиот ум?
Огромното влијание од лошата храна на менталното здравје ги натера луѓето да почнат посериозно да му пристапуваат на дневното мени.
20.02.2025
Дури и не ги прочитав рецензиите, а книгата веќе беше нарачана и на пат кон мојата адреса. Не згрешив - Јанакиевска плени со својот пристап кон храната што го обележала нејзиното детство и ја обликувала како личност. Низ секоја страница може да се почувствува љубовта кон нејзиното семејство, но и кон Балканот. Нејзините рецепти се еден вид приказни што оживуваат на чинија, а секоја фотографија буди апетит и носталгија.
Книгата е поделена на неколку делови, а секое поглавје ме врати во моето детство или ме насмеа поради насловите на поглавјата што беа напишани во оригиналот, со англиски превод: „Шпајз“, „Мезе“, „Лажица“, „Фурна“ и така натаму. Имињата на автентичните јадења беа оставени во оригиналот без превод: „Тавче Гравче“, „Шопска салата“, „Чевапи“, „Блејска кремшнита“, „Подварок“, а некои чии имиња можат да се опишат се на англиски јазик, како на пример „Easter Roast Lamb“ („Велигденско печено јагне“).
Особено ме трогна фактот што книгата содржи јадења што ги будат моите најдлабоки спомени и формираат нишка што ја поврзува различноста на мојата семејна историја - од полнетите пиперки на мајка ми, до детството поминато во Словенија со мирис на јаболка, до качамакот на баба Живка и кнедлите од сливи (гомбоц) направени од баба Илона.
„Балканската кујна го постигнува она што само најдобрите готвачи можат...
Тоа е книга на која се враќате поради храната, но останувате поради приказните.“
– Тара Вигли
Полнети пиперки, полека зготвени на шпоретот, со доматен сос кој беше сервиран до последна капка. Таа сè уште се сеќава на одењето на училиште.
Фото: Depositphotos
„Кујната на Ирина е богата со историја, сведоштво за регион на раскрсницата на многу народи и култури.“
– Мелиса Томпсон
Но, оваа готварска книга не е само збирка рецепти - таа нуди културни куриозитети специфични за регионот од кој доаѓа секое јадење, како и анегдота или сеќавање што го буди јадењето. Тоа е еден вид патување низ културата и историјата на регионот.
Кога ја запознав Ирина, која исто така живее во Лондон, таа ми рече дека оваа книга е всушност нејзиното љубовно писмо до Балканот - неговата комплексна историја, прекрасни пејзажи, освежителна храна и, пред сè, неговите топли луѓе.
Тоа го препознаа и други - книгата ја доби наградата на Британската библиотека за најдобра готварска книга на годината, а ја инспирираше и светската кулинарска ѕвезда Нигела Лосон, која ги сподели своите впечатоци за книгата „Балканската кујна“ на својата страница. Освен што е богато опремена, книгата е и силна порака за тоа што всушност е храната - најдобриот амбасадор на една земја, а во овој случај и на целиот регион.
Инаку, Јанакиевска е родена во Скопје, Македонија, и живее во Лондон од 2001 година, каде што магистрирала меѓународни односи и историја на Лондонската школа за економија. По децении работа во светот на корпоративните финансии, таа одлучила да го напушти во 2020 година за да се посвети на пишувањето. Покрај оваа книга, нејзините дела се објавени и во британски „Гардијан“ (Guardian), „Фуднетвокт САД“ (Foodnnetwork US) и списанието „Ветстоун“ (Whetstone). Таа изјавила дека долго време го носела проектот во срцето, но дека била мотивирана од него кога во семејниот дом десет години претходно ја пронашла старата готварска книга на нејзината баба - „Готварската книга на големите луѓе“ од 1956 година. Во неа имало и рецепт за чоколадна торта означена со датумот на раѓањето на Ирина.
Јасно е дека авторката оставила дел од своето срце на страниците на оваа инспиративна готвачка книга, ги заинтересирала читателите ширум светот за балканската гурманска кујна, научила некои Британци, вклучувајќи ги и моите пријатели, како да ги „превртат јазиците“ од тие тешки имиња на јадења што, додуша, со задоволство би ги пробале, а мене ме исполни со дополнителна љубов кон Балканот - и грашокот, кој веќе не е толку обичаен.
Пријатно!
.webp){kind=icon}
