.webp){kind=icon}
Активноста во доменот на индустријата за реновирање живеалишта покажува мешана слика во регионот во последните пет години, констатираат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во новата анализа објавена на „Блумберг Адрија инсајт“.
„Генерално, Словенија, Србија и Хрватска имаа повеќе позитивни движења, додека Босна и Херцеговина и Македонија беа во пад. Тоа беше главниот двигател на позитивните трендови во потрошувачката на производи за подобрување на домот, поддржани од зголемувањето на приходите на домаќинствата во претходните години“, наведуваат аналитичарите.
Тие додаваат дека севкупното силно макроекономско опкружување во претходните години придонесе за зголемување на потрошувачката во сегментот на ставки поврзани со подобрување на домот, изненадувачки, дури и побрзо отколку на ниво на ЕУ.
„Трошењето за подобрување на домот или предмети ’направи сам’ беше поттикнато за време и по заклучувањето поради ковид-19 и појавата на практиката на работа оддома, бидејќи луѓето поминуваа повеќе време во куќата“, велат аналитичарите.
Тие посочуваат дека, накратко, сегментот за подобрување на домот севкупно е фрагментиран и вклучува стоки што се сметаат за неопходни (најчесто поврзани со поправки на домот) и дискрециски (на пр. градинарска опрема), па затоа динамиката побарувачка/цена е донекаде измешана и често специфична за производот.
„Покрај тоа, се карактеризира со различни формати на малопродажба. Од една страна, доминантно е влијанието на продавниците за подобрување на домот што покриваат значителен дел од пазарот, како што е случајот во Хрватска и во Словенија, со доминантни лидери на пазарот“, велат аналитичарите.
Од друга страна, нашите аналитичари укажуваат дека пазарот вклучува специјализирани продавници (како што се продавници за плочки, продавници за внатрешна декорација, продавници за осветлување, санитарни продавници), продавници за градежни материјали и соодветна опрема, како и продавници за дрвена конструкција.
„Тоа е случај во Србија, Македонија и во Босна и Херцеговина, каде што пазарот е фрагментиран и претежно локално ориентиран. На пазарите со ниска консолидација (на пример, Србија), т.е. ниско или непостојно присуство на големи мултинационални играчи (на пример, „Баухаус“), производите за подобрување на домот во голема мера се продаваат преку синџири на други компании, честопати неспецијализирани за продажба на овие видови производи“, велат аналитичарите.
Финансиски перформанси
Подолу се најважните моменти од развојот на финансиските резултати во последните три години на компаниите што се предмет на оваа анализа.
• Вкупните продажби достигнаа 1,2 милијарда евра во 2022 година, што покажува раст на годишно ниво, со најзначајниот просечен пондериран раст на продажбата во споредба со претходната година од 13,5 проценти во 2022 година и 10,1 проценти во 2021 година. Растот беше поттикнат првенствено од желбите за подобрување на домот во услови на политики што наметнуваа останување дома.
• Највисока профитабилност е забележана во 2021 година, со 14,7 проценти пондерирана просечна ЕБИТДА маржа и 10,6 проценти пондерирана просечна ЕБИТ маржа, а една од причините за тоа може да им се припише на факторите за раст на обемот на цените.
• Групата на компании што се предмет на анализата е многу малку задолжена и оваа конзистентност е присутна и во 2022 и во 2021 година, со просечен пондериран сооднос нето-долг/ЕБИТДА од 1,0 пати и од 0,7 пати, соодветно.
Нашите аналитичари посочуваат дека растот на пазарот „направете сами“, рефлектиран преку зголемената побарувачка за производи, во суштина послужи како лост за проширување на малопродажната мрежа и развој на алтернативни методи за купување преку онлајн платформи и платформи „кликни и собирај“.
„Затоа, имаше проширување на малопродажната мрежа, при што речиси сите трговци на малопродажните групи отвораат во просек по една нова продавница на мало годишно. Конечно, проширувањето на продажната мрежа е фактор што придонесува за растот на приходите на групата во 2022 година, придружен со зголемување на продажните цени поради прелевање на повисоките влезни трошоци“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека компаниите од групата ја искористија зголемената побарувачка во 2021 година за да ги зголемат цените на мало, што резултира со двоен ефект и на зголемувањето на цената и на обемот и доведе до раст на просечната пондерирана бруто-маржа за 1,4 процентен поен, достигнувајќи ниво од 25,6 проценти.
„Притисокот во синџирот на снабдување во 2022 година, зголемувањето на влезните трошоци, ја намали бруто-маржата, иако покачените цени од претходната година останаа непроменети. Поточно, обемот на продажба продолжи да расте заедно со зголемените цени, но профитабилноста беше намалена, со што просечната приспособена бруто-маржа се врати на нивото во 2020 година“, велат аналитичарите.
Според нив, пондерираните приспособени ЕБИТДА и ЕБИТ маржи го следат трендот на промени во бруто-маржата како што компаниите ги приспособуваат своите ценовни политики како одговор на промените кај трошоците за продадените производи (COGS).
„Покрај материјалните трошоци, најзначаен трошок е трошокот за вработените, кој е диктиран од развојот на продажната мрежа на секоја компанија и од обемот на продажба“, велат аналитичарите.
Клучни индикатори
Според нивното мислење, најважни деловни показатели за трговците на мало се:
• ефикасно управување со резервите и преговарачка моќ со доставувачите,
• поврат на вложениот капитал (ROIC).
Тие велат дека просечниот приспособен период на чување резерви е практично непроменет со години.
„Сепак, во рамките на структурата на компаниите што се предмет на анализа гледаме одредени играчи што ја прошируваат својата малопродажна мрежа преку поголеми резерви, при што најзначајниот пораст е забележан кај ’Оков’. ’Уради сам’ покажува највисоко задржување резерви меѓу компаниите. Тоа потенцијално може да укаже на недостиг од акцент на управувањето со резервите, што не е изненадувачки со оглед на раните фази на зрелоста на компанијата“, велат аналитичарите.
Во споредба со индустриските гиганти како „Баухаус“ и „Певекс“, „Уради сам“ сè уште е неколкупати помала.
„Оваа разлика во скалата може да сугерира можно ограничување во ресурсите, како што е помал контролен оддел посветен на аспекти како подобрено управување со резервите“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека земајќи го предвид квалитетот на бизнисот преку остварениот поврат на вложениот капитал (ROIC), оваа група компании постигнуваат двоцифрени показатели, но сепак просечниот пондериран ROIC во 2022 година падна на ниво од 2020 година.
Очекувања
Кога станува збор за очекувањата, од нашиот аналитички тим велат дека условите за финансирање ќе останат неповолни за трошење на предмети поврзани со градежништвото - дури и ако стапките на Еурибор се проектираат на пониско ниво до крајот на 2024 година, тие ќе бидат над повеќегодишните просечни нивоа забележани до 2022 година.
„Градежната активност ќе се префрли на нискоградба, каде што производите од секторот ’направи сам’ немаат пазар, така што очекуваме намалување на побарувачката за малопродажни производи од овој сектор“, велат аналитичарите.
Тие посочуваат дека, според истражувањето на Европската комисија, севкупниот тренд и во Европа и во регионот Адрија е дека во просек испитаниците на крајот на 2022 и 2023 година не се склони да трошат пари за подобрување на домот во следните 12 месеци.
„Според нашите очекувања, трендот на намалена продажба за трговците на мало ќе се одрази и во 2023 година и во 2024 година. Ќе има притисок да се задржи сегашната бруто-маржа што потенцијално може да биде резултат на пониските цени на производите, а сето тоа како последица на намалената побарувачка и целта да се задржи прометот на резервите на слично ниво. Затоа, очекуваме маржите на профитабилност да бидат пониски, како и ROIC“, велат аналитичарите.
