.webp){kind=icon}
Пазарот на пиво, како на глобално ниво, така и во регионот Адриjа, е еден од најконсолидираните со доминантни пазарни играчи, посочуваат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во новата анализа на пивската индустрија објавена на „Блумберг Адрија инсајт“. Тие објаснуваат дека регионот Адрија стана атрактивен пазар за глобалните играчи од 2000 година, кога локалните компании за производство на пиво станаа дел од глобалните компании како што се „Карлсберг“ (Carlsberg), „Хајнекен“ (Heineken) и „Молсон Корс“ (Molson Coors). Со тоа, производителите на пиво добија широко портфолио, кое вклучува и локални брендови, по кои се познати пиварниците и странските брендови на пиво.
Финансиски перформанси
Иако пандемијата го забави растот на продажбата, првенствено влијаејќи на каналот за продажба во хотелите, рестораните и кафулињата (HoReCa), од нашиот аналитички тим констатираат дека во периодот по пандемијата се забележуваат високи стапки на раст на приходите од продажба. Просечниот пондериран раст од 16 проценти во 2022 година кај групата компании што се предмет на споредба го потврдува тоа. Хрватскиот пазар порасна со стапка од 28 проценти во 2022 година, додека српскиот пазар порасна за 15 проценти. Во следната година имаше рамномерен раст на овие два пазара од околу 15 проценти во споредба со претходната година.
„Повеќето анализирани компании се фокусираат на домашната побарувачка, но ’Карлсберг Хрватска’ генерира значителен приход од извозот. Тоа е од витално значење за групацијата ’Карлсберг’, која го произведува ’сомерсби’ за европските пазари во фабриката во Копривница“, велат аналитичарите.
Според нив, производителите на пиво мора да ги привлечат потрошувачите од конкурентите, правејќи го маркетингот витален за приходите. И покрај строгите регулативи за рекламирање, тие се стремат да ги максимизираат своите маркетинг-инвестиции за да ја поттикнат продажбата. „Сараевска пивара“ остварува најголем приход по единица маркетинг-инвестиција меѓу анализираните компании (26,3 во 2022 година, 21,5 во 2021 година). „Карлсберг Србија“ има најниски маркетинг-инвестиции меѓу пиварниците во Србија, што резултира со највисока стапка на приход во однос на остварената продажба.
„И покрај тоа што остваруваат највисоки номинални приходи меѓу компаниите што се предмет на споредба, ’Хајнекен’ во Србија и Хрватска, ’Карлсберг Србија’ и ’Загребачка пивовара’ одржуваат водечки позиции преку високи маркетинг-инвестиции“, укажуваат аналитичарите.
Тие додаваат дека цените на влезните суровини беа доминантен фактор во 2022 година, кога трошокот за материјали изнесуваше во просек 50,4 проценти од продажбата. Трошоците за материјали како процент од продажбата се зголемија за 5,3 п.п. поради повисоките цени на хмељот, јачменот и алуминиумските пакувања, што ги погоди речиси сите компании. Иако стабилизацијата на синџирот на снабдување ги намали трошоците за алуминиум и житарки, зголемувањето на цените на енергијата ги неутрализира тие заштеди. Производителите на пиво се соочија со мал пораст на трошоците за материјали во 2023 година, достигнувајќи просечен пондериран удел од 51,8 проценти.
„Кога ги изолираме поткатегориите на материјални трошоци, ’Хајнекен Србија’, ’Загребачка пивовара’ и ’Сараевска пивара’ не можеа да го надоместат растот на директните трошоци за материјали со зголемена продажба. Тие мораа да ја компензираат вкупната категорија на материјални трошоци со намалување на другите категории на трошоци што беа директно под нивна контрола, фокусирајќи се на оптимизирање на деловните процеси – како што се трошоците за маркетинг и транспорт“, велат аналитичарите.
Трошоците за вработените, заедно со материјалните трошоци, зафаќаат повеќе од две третини од приходите од продажба во 2023 година. Освен „Пивоварна Лашко“, сите други компании успеаја да го намалат учеството на трошоците на вработените во приходите од продажба во текот на 2023 година со подобро искористување на секој вработен и олеснување на товарот на трошоците.
Просечната пондерирана маржа ЕБИТДА од 17 проценти малку закрепна во текот на 2023 година, зголемувајќи се на 18,7 проценти.
„Депрецијацијата речиси ја преполови просечната пондерирана маржа ЕБИТДА, што резултираше со просечна пондерирана маржа ЕБИТ од 9,6 проценти во 2022 година. ’Апатинска пивара’ искуси најзначителна флуктуација меѓу сите анализирани компании. И покрај двоцифрените вредности на маржата ЕБИТДА, таа не беше во можност да го покрие износот на депрецијација, што резултираше со негативни маржи ЕБИТ во 2022 и 2023 година“, велат аналитичарите.
Од нашиот тим посочуваат дека „Сараевска пивара“ има многу слична историја - остварува позитивни стапки на раст на приходите, но не апсорбира доволно за да ги надомести своите капитални инвестиции.
„’Загребачка пивовара’ го почувствува влијанието на компонентите на трошоците, губејќи ја маржата ЕБИТДА во 2022 година. Сепак, нивните продажни стапки, кои се двоцифрени од година на година и меѓу највисоките од сите компании, успеваат да задржат четвртина од продажбата во ЕБИТДА во 2023 година“, посочуваат аналитичарите.
Просечните пондерирани денови на нето обртни средства за групата компании се зголемуваат на годишно ниво во анализираниот период. Најзначајниот скок во оваа метрика беше забележан во 2022 година, кога бројот на денови се зголеми на -1,6 од -14,1 во 2021 година.
„Ова се должи на два фактора: побрзиот просечен пондериран промет на резерви предизвикан од просечно пондерирано забрзување на растот на продажбата од 16 проценти таа година и намалување на просечните пондерирани денови за плаќање поради построгите услови што произлегуваат од недостигот од суровини и повисоките цени (од 127,6 во 2021 година на 111,9 во 2022 година)“, сметаат аналитичарите.
Со стабилизирањето на цените на основните суровини во 2023 година, политиката на доставувачите во однос на просечниот пондериран број на денови за исплата на обврските се зголеми за 6,4 дена таа година.
„Сите компании успеаја да одржат разлика помеѓу времето на исплата на доставувачите и времето за наплата од клиентите во текот на 2022 и 2023 година. Најголема разлика е забележана во ’Апатинска пивара’, каде што над 124 дена во 2023 година ги држеле парите на клиентите пред да ги платат обврските“, велат аналитичарите.
И покрај оваа предност, периодот на чување на резервите на „Апатинска пивара“ е втор најдолг (108,1 дена во 2023 година и 111,2 во 2022 година, и ја надминува само „Сараевска пиварница“), што укажува на проблем со продажбата.
„Ова се рефлектира во негативните ЕБИТ вредности, што на крајот резултира со негативни вредности на стапката на поврат на инвестираниот капитал (ROIC) од -0,2 проценти и -0,8 проценти во 2023 и 2022 година, соодветно“, велат аналитичарите.
Стапката на ROIC на „Загребачка пивовара“ во 2023 година изнесува 44,6 проценти и е највисока меѓу анализираните компании. Постигнувањето највисоки продажби во 2023 година, заедно со високите стапки на профитабилност и најбрзиот обрт на резерви од 37,8 дена, е формулата за постигнување највисок ROIC.
Очекувања
Од нашиот аналитички тим информираат дека производителите се соочуваат со предизвикот да воспостават оптимален модел на производствен процес и да го оптимизираат задржувањето на резервите.
„Производите нема да го изгубат квалитетот, а со тоа ќе се добијат лојални потрошувачи. Лојалноста на потрошувачите ќе им користи на производителите на долг рок“, велат аналитичарите.
Тие очекуваат производителите да воведат промени, и тоа во намалување на ПЕТ-амбалажата, што ќе ги намали транспортните трошоци, користење на претстојните спортски настани за привлекување нови потрошувачи, нудење пивски производи и пива со различни вкусови во алуминиумско пакување, целење на популација што се ориентира кон поздрав начин на живот со безалкохолни производи, како и понуда на крафт-пива во портфолијата.
