ББА-анализа: Цените на услугите ќе ги диктираат следните чекори на НБРМ

Инфлацијата забави во регионот Адрија со оглед на тоа што цените се движат околу веќе покачените нивоа, констатираат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во новата регионална анализа објавена на „Блумберг Адрија инсајт“, во која меѓу другото се даваат прогнози за движењето на инфлацијата и за следните чекори на монетарните власти. Според нив, смирувањето на надворешните притисоци овозможи цените релативно да се стабилизираат во однос на претходните години. Имено, глобалните цени на енергијата и храната се пониски од една година претходно, што укажува на слаба увозна страна на инфлацијата.

„И покрај заострувањето на монетарните политики, преносот беше бавен и оптоварен со високата ликвидност на банкарските системи. Притисоците од домашната побарувачка се силни поради скокот на платите и зголемените заштеди. Базичната инфлација покажува истрајност како резултат на инфлацијата на услугите, кои моментално се двигател на стапките на инфлација во регионот“, велат аналитичарите.

Какви се инфлациските трендови во земјите од регионот?

Во Босна и Херцеговина стапката на инфлација од два процента во октомври 2023 година падна на 1,6 процент на годишно ниво во јуни 2024 година. Инфлацијата на храната (која има околу 30 проценти учество во кошничката на хармонизираниот индекс на потрошувачки цени - HICP) влијаеше врз намалување на вкупната инфлација, а имаше умерени притисоци во другите сегменти.

„Притисоците од побарувачката продолжуваат да се прелеваат на услужните сегменти, кои сега се главниот генератор на инфлацијата“, велат аналитичарите.

Во Словенија се забележува брзо забавување на стапката на инфлација, која имаше раст од 1,4 процент на годишно ниво во јули 2024 година.

„Побавното зголемување на платите и сè уште придушената трговија на мало ги намалија притисоците од побарувачката, што овозможи инфлацијата да се спушти, дури и под просекот на ЕУ“, објаснуваат од нашиот аналитички тим.

Од друга страна, Хрватска е меѓу земјите од ЕУ со највисока инфлација од 3,4 проценти на годишно ниво во јули 2024 година. Преовладувачки фактор за висината на инфлацијата во Хрватска се услугите (+7,2 проценти на годишно ниво во јули 2024 година и покрај високата база од 2023 година), а кои се главно поврзани со туристичката побарувачка, која ги притиска цените.

Во Србија стапката на инфлација сè уште бележи раст од 4,3 проценти на годишно ниво во јули 2024 година. Цените на храната зачекорија на територијата на дефлација во јуни 2024 година поради високата база (+24 проценти годишно во јуни 2023 година) и поради бледнеењето на надворешните притисоци.

Инфлацијата во Македонија имаше краток раст пролетоска бидејќи беа укинати ограничувањата во однос на зголемувањето на цените на храната.

„Сепак, заклучно со јуни 2024 година стапката на инфлација се намали на 3,1 проценти (трипати пониска од претходната година), при што цените на услугите растеа со двојна стапка (шест проценти на годишно ниво во јуни 2024)“, посочуваат нашите аналитичари.

Тие додаваат дека производствените цени на домашниот пазар се во фаза на дефлација во Хрватска и Словенија, додека во преостанатиот дел од регионот сè уште се бележи раст.

„Настрана од цените на влезните производи, кои се генерално нестабилни, производствените сектори сега се справуваат со повеќегодишен период на раст на платите. Сегашното поставување на глобалните цени дава перцепција за ниски притисоци од увозната инфлација“, велат аналитичарите.

Услугите главен двигател на инфлацијата

Од нашиот аналитички тим укажуваат дека во фокусот е инфлацијата на услугите, врз која влијаат три фактори. Прво, продолжува прелевањето од основните категории, што обезбедува упорност. Второ, подобрувањето на домашната куповна моќ (зголемување на реалните плати) и будењето на туризмот на глобално ниво ја зголемија побарувачката за услуги, влијаејќи на цените.

„Последново е особено забележано во Хрватска, која е ориентирана кон туризмот и има најголема инфлација на услугите“, објаснуваат аналитичарите.

И третиот главен фактор се однесува на импликациите на трошоците за услуги поврзани со тесните пазари на трудот и порастот на платите. Услугите претставуваат трудоинтензивна индустрија, така што страната на трошоците на услужната индустрија е доста чувствителна на порастот на платите.

Очекувања

Изгледите за инфлацијата за регионот Адрија се обликувани од комплексна мешавина на домашни и надворешни фактори. И покрај тоа што инфлацијата генерално забави, и понатаму загрижува истрајноста на базичната инфлација поттикната од услугите.

Нашите аналитичари посочуваат дека земјите како Босна и Херцеговина, Словенија и Македонија забележуваат стапки на инфлација близу или под два процента поради послабите увозни притисоци и ублажувањето на домашната побарувачка во некои области.

„Ова е особено случај во Македонија и Словенија, што дополнително се потврдува со нивните реални бројки на малопродажбата, кои се борат да закрепнат од падот во 2023 година“, велат аналитичарите.

Тие додаваат дека Хрватска и Србија, сепак, продолжуваат да доживуваат повисоки стапки на инфлација, особено во услугите, поттикнати од силниот раст на платите и туристичката побарувачка.

„Рекордното зголемување на платите во јавниот сектор во Хрватска сигурно силно влијаеше на побарувачката за стоки и услуги, што го гледаме како релативно силен фактор за побрзо забавување на инфлацијата, додека досегашната туристичка сезона укажува на уште една успешна година. Во Србија туризмот е исто така во нагорен тренд, но побарувачката повеќе се потпира на домашните фактори, особено на платите, кои реално растеа“, посочуваат аналитичарите.

Нивните прогнози сугерираат дека силната домашна побарувачка и материјализацијата на надворешните ризици би можеле да ги задржат инфлаторните притисоци, особено во услугите, низ целиот регион.

„Треба да се истакне дека овој регион е поштеден од рецесиско опкружување во последните неколку години и, заедно со многу лошата демографија, ги жнее придобивките од подобрата преговарачка позиција на вработените, што на крајот ги одржува стапките на инфлација покачени подолго време“, објаснуваат аналитичарите.

На страната на монетарната политика, тие очекуваат дополнително олеснување на крајот на 2024 година. Кога станува збор за ЕЦБ, се очекуваат две дополнителни намалувања до крајот на годината (со пад на стапката на депозити на 3,25 проценти) и внимателно следени нивоа на платите.

„Шестмесечниот Еурибор падна под 3,5 проценти во август 2024 година (што е продлабочување на распонот во однос на достасувањето на тримесечниот Еурибор) и  сугерира дека пазарите веќе ги вкалкулирале понатамошните намалувања на каматите“, велат аналитичарите.

Тие очекуваат Народната банка на Србија да ја намали каматата во септември (на 5,75 проценти) и да има две дополнителни намалувања до крајот на 2024 година, по олеснувањето на ЕЦБ и одржувањето на инфлацијата во опсег од 3±1,5 процент.

„Со оглед на тоа што наративот на централната банка е наклонет кон подобрување на кредитната активност, гледаме потенцијал за побрзо намалување на основната каматна стапка отколку што сугерира нашиот основен случај“, велат аналитичарите.

Тие посочуваат дека Народната банка на Македонија ја задржа каматната стапка на 6,3 проценти во јули (шеста последователна седница со иста одлука) и очекуваат постепено намалување почнувајќи од есенва, со тоа што интензитетот на олеснување ќе биде условен од цените на услугите, кои внимателно ќе се следат.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар