.webp){kind=icon}
EСГ (Environmental, Social, Governance) стана клучна тема во светот на бизнисот и финансиите. Популарноста на ЕСГ рапидно расте бидејќи инвеститорите, компаниите и регулаторните агенции ја сфаќаат неговата вредност.
Во оваа статија од нашата едукативна серија дознајте што е всушност EСГ, како настана, зошто е важно и како влијае на глобалните пазари на капитал.
Bloomberg
Што е ЕСГ?
EСГ е кратенка што означува три клучни фактори што инвеститорите и компаниите ги земаат предвид кога ги проценуваат одржливоста и социјалното влијание на бизнисот. Само буквата Е значи животна средина, т.е. заштита на животната средина, С го претставува општеството, т.е. општествената одговорност, и Г значи управување т.е. одговорно управување.
Концептот се заснова на фактот дека успехот не зависи само од финансиските перформанси туку и од нивниот придонес во општеството и заштитата на животната средина. Во исто време, фокусот е на тоа дека финансиските перформанси зависат од одговорното работење.
Сепак, иако се занимава со квалитетот, неговиот развој доведе до квантитативни показатели.
Како настана ЕСГ-концептот ?
Самиот поим EСГ за првпат беше детално анализиран во извештајот на Меѓународната финансиска корпорација (IFC) од 2005 година. Во тој документ, институционалните инвеститори, аналитичари, консултанти и државни претставници заклучија дека инвестициите што ги земаат предвид факторите на EСГ ќе се исплатат на долг рок.
Bloomberg
Генерално, може да се каже дека EСГ е одговорност во секое поле на бизнисот, а компаниите ги информираат потенцијалните инвеститори и регулатори за тоа.
Тој тренд започна со ЦСР (Corporate Social Responsibility - Корпоративната општествена одговорност). Сепак, важно е да се разликува ЦСР од ЕСГ. Првиот и постар термин се однесува на интерните практики на управување на компанијата. Тоа е повеќе квалитативно отколку квантитативно. Од друга страна, EСГ потекнува од инвеститорите и законодавците. Во рамките на ЕСГ се бара квантитативно известување. На пример, како дел од ЦСР, една компанија може да им каже на своите вработени дека е во согласност со културата на компанијата што повеќе луѓе да доаѓаат на работа со велосипед. ЦСР би завршил тука, со соопштување на намерите. EСГ оди понатаму - во рамките на овој концепт компанијата ќе истражи колку вработени почнале да доаѓаат на работа со велосипед, потоа ќе го евидентира точниот процент на вработени што ги промениле навиките и ќе го вклучи во извештај.
Зошто е важно ЕСГ?
EСГ-факторите станаа клучни за привлекување инвестиции, управување со ризик и градење долгорочна вредност на компанијата. Инвеститорите сè повеќе бараат инвестиции што се во согласност со нивните вредности и кои придонесуваат за поодржлив свет, а законодавството на Европската Унија ги прави одговорните деловни практики задолжителни за секој во синџирот на снабдување на компании што работат во ЕУ.
Што значи Е? (Environment - Животна средина):
E се однесува на сите еколошки аспекти од работењето на компанијата. Компаниите мора внимателно да го следат и мерат своето влијание врз животната средина и напорите за зачувување.
Еве неколку примери на такви мерења:
Depositphotos
Емисии на стакленички гасови: Компаниите мерат колку штетни гасови (на пр. CO2) испуштаат во атмосферата за време на своето работење. Тоа ги вклучува емисиите од производството, транспортот и потрошувачката на енергија. Компаниите често користат извештаи за емисиите за да го следат напредокот во намалувањето на своите еколошки отпечатоци.
Потрошувачка на ресурси: Следење на потрошувачката на вода, енергија и суровини. Компаниите често спроведуваат мерки за штедење за да ја намалат потрошувачката на ресурси и да станат поефикасни.
Користење обновливи извори на енергија: Компаниите што користат обновливи извори на енергија, како што се сончевата енергија или енергијата на ветрот, го мерат својот придонес во намалувањето на фосилните горива и емисиите на штетни гасови.
Политики за управување со отпад: Ова вклучува следење и известување за тоа како компанијата управува со отпадот, вклучувајќи рециклирање и намалување на отпадот.
Да ја земеме како пример компанијата А, која ги мери своите емисии на стакленички гасови и ги следи квартално. Исто така, компанијата има политика дека 30 проценти од нејзините фабрики ќе почнат да користат обновливи извори на енергија до 2025 година и редовно известува за напредокот во постигнувањето на таа цел.
Што значи С? ( Social - Општество):
Факторот С се занимава со социјалните прашања и односите на компанијата со засегнатите страни, вклучувајќи ги вработените, локалните заедници и други. Еве како компаниите собираат податоци и ги мерат аспектите на факторот С во EСГ:
Depositphotos
Работнички права: Компаниите го следат почитувањето на законите за работни односи, како и спроведувањето на политиките што ги поддржуваат правата на вработените. Тоа ги вклучува платите, работното време и здравјето и безбедноста при работа.
Различност и вклученост: Компаниите ја мерат различноста меѓу своите вработени и создаваат програми за промовирање на вклученоста. Така, тие често го следат процентот на вработени од различни полови, етнички групи и возрасни групи.
Безбедност при работа: Следење и известување за професионални инциденти и безбедносни мерки што се спроведуваат за да се спречат професионални повреди.
Социјален ангажман: Компаниите го мерат својот придонес кон локалните заедници преку донации, волонтирање или други форми на социјално ангажирање.
На пример, компанијата Б редовно известува за својата разновидност и иницијативи за вклучување, вклучувајќи ги целите да се зголеми бројот на жени во компанијата за 25 проценти во следните три години. Компанијата исто така ги поддржува локалните училишта преку донации и волонтирање на своите вработени.
Што значи Г? (Governance - Управување):
Г се однесува на начинот на кој компанијата управува со својот бизнис и донесува одлуки. Ова се клучните елементи за собирање податоци и мерење на аспектите на одговорното владеење:
Bloomberg
Транспарентност: Компаниите мора да обезбедат транспарентност во однос на нивните финансиски извештаи, деловни одлуки и структура на управување.
Корпоративна одговорност: Ова вклучува процена како компанијата ги применува етичките стандарди и политиките за одговорност во сите аспекти од своето работење.
Етички кодекс: Компаниите често усвојуваат етички кодекси за своите вработени и раководните тела за да обезбедат интегритет и одговорност.
Процедури на управните тела: Мерење како раководните тела донесуваат одлуки и како се вршат ревизиите и надзорот на работењето на компанијата.
На пример, компанијата В има одбор на директори што врши редовни ревизии на финансиските извештаи и практиките на управување на компанијата. Исто така, компанијата има јасно дефинирани етички насоки што важат за сите вработени и менаџментот.
Улогата на Европската Унија во ЕСГ
Европската Унија игра клучна улога во воспоставувањето стандарди за известување и регулирање на ЕСГ. На крајот на 2019 година, Европската комисија за првпат го претстави амбициозниот план „Зелен договор“ (Green Deal), со цел да се постигне климатска неутралност до 2050 година.
Depositphotos
Дополнително, во 2021 година, Европската комисија го усвои планот „Подготвени за 55“ (Fit for 55), кој подетално ги објаснува целите на ЕУ во однос на намалувањето на емисиите на јаглерод. Тие одлуки ги промовираат и ЕСГ-стандардите за компаниите.
ЕУ исто така објави таксономија на ЕУ што може дополнително да им помогне на компаниите што треба да составуваат извештаи за одговорно деловно работење.
Улогата на таксономијата на ЕУ во ЕСГ-известувањето
Таксономијата на ЕУ претставува клучен чекор во воспоставувањето стандарди за известување за EСГ. Таксономијата е систем на класификација на активности што придонесуваат за одржливост, овозможувајќи им на инвеститорите и на компаниите прецизно да идентификуваат кои активности се сметаат за одржливи.
Bloomberg
Овој систем им помага на компаниите подобро да разберат како влијае нивното работење на животната средина и на општеството и им олеснува да известуваат во согласност со овие стандарди.
Таксономијата на ЕУ се однесува на сите сектори и компании во ЕУ и игра клучна улога во усогласувањето со амбициозните цели на ЕУ за климатска неутралност и зачувување на природата.
Улогата на ГРИ во EСГ-известувањето
ГРИ (Global Reporting Initiative) е невладина организација што развива насоки за одржливо известување. Насоките за ГРИ се глобално признаени и широко прифатени во деловниот свет.
Bloomberg
Организациите што се придржуваат до упатствата за ГРИ имаат структура за известување за факторите на ЕСГ што е сеопфатна и јасна.
ГРИ-насоките им помагаат на компаниите да ги идентификуваат клучните индикатори за EСГ, да собираат релевантни податоци и редовно да известуваат за нив. Тоа им овозможува на компаниите да известуваат на доследен начин што е транспарентен и доверлив за инвеститорите и другите засегнати страни.
Дали и за кого е задолжително ЕСГ-известувањето?
Известувањето за EСГ е задолжително за одредени компании во некои јурисдикции, додека други го прават тоа доброволно. Во ЕУ, компаниите со повеќе од 500 вработени мора да пријават ЕСГ-информации од 2021 година.
EСГ на пазарите на капитал
EСГ-факторите имаат зголемено влијание на пазарите на капитал, каде што инвеститорите ги користат овие податоци за да донесат одлуки за инвестирање. Компаниите со високи резултати на EСГ често привлекуваат повеќе инвеститори и постигнуваат подобри долгорочни перформанси на пазарот.
Што е ЕСГ-рејтинг?
ЕСГ-рејтинг е рејтинг што ги мери перформансите на компанијата во однос на факторите на ЕСГ и им помага на инвеститорите да ги проценат ризикот и одржливоста. Постојат различни агенции и организации што им доделуваат рејтинзи за ЕСГ на компаниите, како што се МСЦ“, „Састејн аналитикс“ и „Блумберг“.
Depositphotos
Како инвеститорите ги користат ЕСГ-информациите?
Инвеститорите ги користат овие информации за да ги идентификуваат ризиците и можностите во своите портфолија. ЕСГ-анализата може да им помогне на инвеститорите да ги избегнат компаниите што се изложени на високи ризици, како што се потенцијални правни проблеми поради непочитување на регулативите или негативно влијание врз животната средина.
ЕСГ-предизвици и критики
Иако ЕСГ има многу придобивки, има и предизвици. Критичарите тврдат дека недостигаат јасни стандарди и одредници за ЕСГ-рејтингот, што може да доведе до субјективни процени. Таксономијата на ЕУ и ГРИ-стандардите се најблиску до таквите стандарди, но сè уште нема единствени обврзувачки регулативи на светско ниво за ова прашање. Исто така, постои загриженост дека ЕСГ-информациите може да се злоупотребат или да се користат за т.н. гринвашинг (greenwashing).
Depositphotos
Гринвашинг е термин што се користи за да се опише практиката компаниите или организациите да се претставуваат како еколошки одговорни и одржливи, иако тоа всушност не е така. Ова е форма на дезинформација или манипулација што се обидува да создаде лажен впечаток за позитивно влијание или практики врз животната средина, честопати за да привлече еколошки свесна публика или да постигне поволна јавна перцепција.
Иднината на EСГ
ЕСГ веројатно ќе продолжи да се развива за подобро да ги одразува реалните социјални и еколошки предизвици. Се очекува регулаторните упатства да станат построги и инвеститорите да поставуваат повеќе барања во врска со известувањето за EСГ.
