.webp){kind=icon}
Државата ни старее, младите се иселуваат, а речиси нема сектор што не кубури со работници, што е сериозен проблем за македонската економија. Ако некогаш се трагаше по слободно работно место, сега има работа ама нема кој да работи, па решение ќе се бара и во увозот на работници.
Но колку државата губи со тоа што едуцирала кадри, а тие сега се дел од странски економии?
Пресметките на Фондацијата за демократија на Вестминстер надминуваат над 300 милиони евра на годишно ниво.
Bloomberg Adria
„Од иселувањето државата губи околу 333 милиони евра годишно. Да ги разглобиме малку тие бројки, како доаѓаме до толку висок износ. Еден дел од средствата се оние што државата потенцијално ги губи со иселувањето на секој човек индивидуално според неговиот потенцијал за економска активност. Ако јас имам одреден потенцијал да бидам економски активна на пазарот на трудот, во моментот кога ќе се иселам, просекот на тој потенцијал што се губи по лице е околу 15.800 евра. Значи со себе одземам или намалувам потенцијални економски активности во висина од околу 15.800 евра, индивидуално. Другиот дел од средствата се оние што се вложени во образованието. За секој човек да се образова, државата инвестира во јавното образование, па, така, за лице што завршило основно образование се вложени 9.000 евра, за лице со средно образование во просек се вложени 14.000 евра, за високо образование е 29.000 и за докторски студии 48.000 евра. Тоа се средства што се вложени во образованието, но потоа тоа лица заминува од земјата“, вели Дона Костуранова, директорка на Фондацијата за демократија на Вестминстер.
Меѓу два пописа, од 2002 до 2021 година, анализите покажуваат дека бројот на младите се намалил за шест отсто.
Bloomberg Adria
Според пописот во 2002 година, процентот на млади од вкупниот број на население е 24 отсто, додека во 2021 година е 18 отсто. Најголем тренд на иселување на младите има во општините Аеродром, Маврово и Ростуше.
„Државата ни старее, неопходни се инвестиции за креирање младински политики“, потенцира Костуранова.
!Законски државата има обврска 0,3 отсто од државниот буџет и 0,1 отсто од буџетите на локалните самоуправи да вложи за политики за млади. За жал, овие бројки не се остваруваат“, додава директорката на Вестминстер.
Bloomberg Adria
„Нема начин да се утврди точно колку се двои за младите. Една од причините можеби е законската недореченост за тоа што сè се подразбира како политика за млади. Но, еве, ако ги прашаме општините на пример колку пари издвојуваат за формирање тела за младите, како младински центри, само во осум од 81 општина младите имаат таков центар. Само во седум локални самоуправи општините поддржале тело за младите како локален младински совет. На национално ниво, ако го погледнеме буџетот за млади и спорт, се вложуваат само 4-5 отсто во последните години за млади, додека преостанатите се наменети за спорт. Значи, маргинални се средствата што се посветуваат за младите“, вели Костуранова.
Освен креирањето политики за задржување на младите, важно е и да имаме план како да ги мотивираме оние што заминале да се вратат назад.
Bloomberg Adria
Според Костуранова, таков е примерот во Србија со програмата „Тачка повратка“, каде што невладиниот сектор во соработка со Владата им нуди поддршка на повратниците од дијаспората побрзо да се интегрираат откако ќе се вратат во земјата и да најдат работа.
„За оние што се иселиле, шансите да се вратат се мали. Сепак треба да се вложува во сè што влијае на нивниот квалитет на живот – работни места, локална инфраструктура, култура итн. Има политики со кои може да се амортизираат оние фактори што ги тераат младите да си одат, како младинската гаранција на пример. Циркуларната миграција е многу важна. Да се прават програми за лицата од дијаспората за кога ќе се вратат дома да им се обезбеди работа, менторство итн.“, вели Костуранова.
