Патот до победа над инфлацијата е долг, таа останува жилава и ќе продолжи да ја мачи и новата влада, смета дел од стручната фела, коментирајќи ги економските предизвици што ѝ претстојат на новата владејачка гарнитура во земјава.
„Првиот и акутен предизвик за до крајот на годинава останува инфлацијата, која досега не можеше да се реши со оние класични мерки и држење на цените под контрола. Еве, еден месец откако цените се одмрзнаа, инфлацијата почна повторно да расте и новата влада ќе мора веднаш да го земе предвид тоа, бидејќи во спротивно и натаму ќе расте. Краткорочно ќе има и други проблеми и нестабилности. Гледаме не се смирува состојбата со воените дејства во Украина и на Блискиот Исток, се нарушуваат синџирите на снабдување на големите корпорации и целата таа неизвесност се пренесува и на македонската економија, бидејќи сме мала економија и сме поврзани со светските трендови. Каматните стапки нема да паѓаат во скоро време, при што ќе остане и тој проблем на тешкотии во финансирањето на инвестициите и на тековната работење на компаниите, како и на финансирање на потрошувачката преку потрошувачки кредити“, вели универзитетскиот професор Ванчо Узунов.
Според Узунов, од економски аспект, токму ценовните притисоци и надворешните влијанија што придонесоа за пад на животниот стандард на граѓаните придонесоа и за пад на рејтингот на досегашната влада.
„Инфлацијата во изминатиов период растеше насекаде и сè уште останува несовладана, а тој континуиран стрес и покачувања на цените, кои мораше да се држат под административна контрола со замрзнување цени и маржи, ги намалија животниот стандард на граѓаните и можностите за очекувања дека во иднина стандардот ќе расте, дека луѓето можат да се задолжуваат или да преземат некои посмели економски зафати. Сето тоа ја чинеше досегашната влада да изгуби дел од рејтингот. Сега изборите поминаа, но полека е време да се отрезнуваме и новата влада да се соочи со многу предизвици“, вели Узунов.
Професорот додава дека инфлаторни ризици носат и некои од политичките ветувања во предизборието, кои ќе предизвикаат фискална експанзија.
„Сите најави за покачувања на платите и пензиите имаат влијание врз инфлацијата, бидејќи ги подгреваат очекувањата на граѓаните дека ќе можат повеќе да трошат. А модерната инфлација зависи токму од очекувањата на граѓаните. Ако се очекува зголемена потрошувачка, тоа ќе им овозможи и на трговците да ги покачат цените. Од друга страна, ќе мора да се преземат мерки за ограничување на цените, а досега се покажа дека тоа може да се направи само преку контрола на цените и трговските маржи. Така што мислам дека новата влада, колку и да не сака, сигурно ќе мора да го преземе и тој инструмент, во спротивно ќе завршиме со поголема инфлација“, вели Узунов.
Според Узунов, на долгорочен план ќе мора да се покажат и позначајни резултати во борбата со корупцијата и сивата економија.
„Партиите во предизборието ветуваа различни мерки, но сега доаѓа судирање со реалноста и повторно враќање назад кон хроничните економски проблеми, а тоа се ниската конкурентност и продуктивност и слабата отпорност кон надворешните шокови. Најважно е да се подобри владеењето – борба против корупцијата и непотизмот и владеење на законите, но не само декларативни или преку почнување процеси против поранешни политичари туку да се навлезе во сферата на децидно спроведување на законите врз сите граѓаните, без фаворизирани или дискриминирани граѓани. Вториот проблем што ќе мора да го решава новата влада е квалитетот на образованието на Македонија. Не е решение да се носат странски инвеститори, кога нема кој да работи за нив тука и ако немаме соодветен и квалификуван кадар. Понатаму, секако се потребни и мерки за подобрување на целокупниот амбиент, како здравствениот систем и инфраструктурата“, вели професорот.