.webp){kind=icon}
Последните податоци за инфлацијата, која беше повисока од очекуваното, беа ладен туш за пазарите на капитал, кои сега очекуваат дека Фед ќе ги намали каматните стапки подоцна одошто се очекуваше. „Мал е оптимизмот дека и ЕЦБ би се одлучила на рано намалување на каматите, а дека битката со инфлацијата не е завршена“, порачаа неодамна од македонската Народна банка во интервју за „Блумберг Адрија“.
Сличен став имаат и некои од банкарите во земјава. Милан Дамчевски, член на Управниот одбор на „Прокредит банка“, вели дека нивото на инфлација во eврозоната и во САД сè уште е над целта и евентуално намалување на каматите може да се очекува во втората половина од годината.
Блумберг Адрија
„Не би рекол дека движењето на нивото на инфлацијата е изненадување, повеќе би кажал дека можеби очекувањата и желбите на бизнис-заедницата инфлацијата побрзо да паѓа и да се стабилизира и да дојде до тоа ниво од 2 отсто се многу големи, па затоа со нетрпение се чека достигнување на тоа некое ниво. Но сметам дека работите одат во позитивна насока и трендот на стабилизирање на цените, како глобално, така и во нашата земја, е во вистинска насока. Како што стојат работите во моментот, најверојатно каматните стапки би останале на ова ниво на кое се. Понатаму, верувам дека нема да има зголемувања, а кога станува збор за намалување, доколку работите одат во посакуваниот правец по втората половина на годината, можеби ќе има некое мало намалување. Сепак, позначителни намалувања не би очекувал во текот на годинава или, пак, во текот на 2025 година“, вели Дамчевски.
Тој посочува дека динамиката на намалување на каматните стапки би требало да биде постепена, затоа што брзото намалување на каматите носи ризици повторно да се влезе во инфлаторна спирала.
Блумберг Адрија
„Не би очекувал во блиска иднина да се вратиме на нивоата што ги имавме пред три-четири години, каде што референтните каматни стапки односно и ЕУРИБОР беа под нулата, а во Македонија референтната камата стапка беше 1,25 процент. Да, ќе бидат пониски од ова што го имаме денес, но мислам дека стабилизацијата ќе биде можеби некаде на средина“, вели тој.
Како резултат на високите каматни стапки досега, Дамчевски вели дека во 2023 година бил забележан пад на побарувачката на кредити. Но годинава очекува позитивни придвижувања.
Блумберг Адрија
„Кредитното портфолио на ниво на банкарски сектор во 2023 година порасна со седум проценти, а кредитирањето на фирмите порасна само со три проценти. Ако направиме споредба со 2022 година, кредитирањето на компаниите беше цели 12 отсто, така што може да забележите значително намалување во тој дел. Сепак, очекувам дека во текот на оваа година ќе имаме и попозитивна бизнис-клима и ќе забележиме поголема побарувачка од аспект на бизнисот, без разлика на тоа на кое ниво ќе бидат каматните стапки“, вели Дамчевски.
Но може ли стопанството да очекува некои позначителни промени во однос на каматните стапки? Дамчевски вели дека ефектот од најавените намалувања нема да биде голем.
„Референтната каматна стапка е само од една од варијаблите што учествуваат во дефинирањето на цената за кредитите, односно каматната стапка што ја имаат крајните корисници. Нормално, доколку има намалување на референтните каматни стапки, истото тоа ќе се преточи и кон цената на кредитите што ја плаќаат клиентите, но не очекуваме некое подрастично намалување на тие референтни каматни стапки, односно не очекуваме некои подрастични промени на пазарот на камати од денешна гледна точка. Тоа што мене, сепак, ме охрабрува е тоа што владее некој оптимизам кај бизнис-заедницата, односно по подолг временски период повторно слушаме разговори, информации дека бизнисот сака да инвестира, сака да вложува во проширување на своите капацитети, во можности за зголемување на конкурентноста, и гледа потенцијал за раст и развој надвор. Така што дури и без некое намалување на каматните стапки, верувам дека оваа година ќе има поголема побарувачка за кредитирање и верувам дека ќе забележиме повисоки проценти на раст на тоа кредитно портфолио за разлика од тоа што го имавме лани“, вели Дамчевски.
Со него зборувавме и за поддршката на стартап-компаниите, како и кредитите за инвестиции во зелени проекти.
