.webp){kind=icon}
Високите каматни стапки предизвикуваат и пад на побарувачката на кредитирање на стопанството. „Прокредит банка“ на пример во првата половина од 2023 година, во споредба со истиот период лани, бележи преполовена побарувачка на кредити за правни лица.
Милан Дамчевски, член на Управниот одбор на „Прокредит банка“, вели дека причина е растот на каматите, но и големата економска неизвесност во текот на минатата година.
„Во бизнисот имаше одредено ниво на песимизам за тоа во која насока ќе се движат работите во наредниот период. Тоа што ме радува е што во изминативе неколку месеци тоа расположение кај бизнисите се менува и веќе тој песимизам станува оптимизам, односно сè повеќе почнувам да слушам за очекувани инвестиции, најавени инвестиции, планови за раст и развој на компаниите, што ме радува. Иако тоа сè уште не се гледа во зголемување на побарувачка за кредитирање, сепак, таа позитивна идеја што ја имаат бизнисите ќе се рефлектира во позитивно дело, односно во инвестиција што ќе има потреба од кредитирање. Така, во втората половина на годината очекувам да има посериозна побарувачка за кредити од страна на компаниите“, вели Дамчевски.
Милан Дамчевски
Bloomberg Adria
„Најголема промена од рестриктивната монетарна политика има кај кредитите во евра и денари со варијабилни камати, а најсилно е погоден бизнисот“, вели Дамчевски, кој смета дека се приближуваме до врвот на растот на каматните стапки.
„Кредитите кај домаќинствата, доминантно станбените кредити беа исплаќани со долг период на фиксна каматна стапка, но кај стопанството во голема мера беа каматни стапки со варијабла што се промени и со тоа се направи промена на каматната стапка што ја плаќаат клиентите. Од друга страна, земајќи предвид колку време трае покачувањето на референтните каматни стапки и каков ефект се постигна на маркоекономијата, сметам дека можеби се наоѓаме блиску до врвот на покачувањето, можеби уште едно покачување во втората половина на годината, впрочем такви се најавите што ги слушаме од Фед и ЕЦБ, така што очекуваме дека до крајот на оваа година нема да видиме некои подраматични зголемувања на референтните каматни стапки. Тоа значи дека каматните стапки на кредитите и депозитите би требало да бидат на некое приближно ниво на ова што го имаме денес, односно со стабилизирање на инфлацијата и намалување до некои 2 отсто, што најверојатно би се случило во текот на 2024 или 2025 година, може да очекуваме постепено намалување на каматните стапки“, вели тој.
И додека е забележан пад на кредитирањето, единствена константа во овој период, според Дамчевски, е побарувачката за зелени кредити.
„Зеленото финансирање мислам дека е иднината на финансирањето, бидејќи Македонија е земја во која енергетската трансформација е неизбежна за да може да бидеме независни од аспект на енергенти. Во овој период на волатилност, каде што можеби имаше позначителен пад на побарувачката на кредити, единствена константа остана побарувачката за кредитирање фотоволтаични централи. Во текот на 2022 имаше одреден баланс помеѓу централите за сопствена употреба, а од друга страна централи за комерцијална употреба, односно за продажба на електрична енергија. Со стабилизација на цената на струјата овој прв столб на побарувачка некако опадна, но вториот остана со исто темпо, така што очекувам тоа да биде една стабилна побарувачка и во иднина. Има и многу компании што работат на енергетската ефикасност, односно инвестираат во нова опрема, реновирање деловни простории, целат на заштита на енергија итн“, посочува Дамчевски.
