.webp){kind=icon}
Влијание врз значителниот пад на извозот во вториот квартал од 2023 година секако дека имаше кризата во Германија, која е наш значаен трговски партнер. Дополнително, врз падот и на БДП влијаеше и инфлацијата, која сè уште е висока и ги кочи новите инвестиции на стопанството, вели во интервју за „Блумберг Адрија“ универзитетскиот професор Ванчо Узунов.
Според него, во вакви околности не може да се очекуваат значајни промени до крајот на годината.
Bloomberg Adira
„Факт е дека македонската економија е многу поврзана со германската економија. Кога пазарот што ви е главна дестинација ќе влезе во криза, тоа автоматски значи намалување на нарачките и на извозот кон Германија... За жал, јас не сум оптимист. Мислам дека годинава ќе ја завршиме на нивото на некои не многу оптимистички очекувања што ги имавме во почетокот на годината. Очигледно годинава ќе биде многу тешка. Проблемот е што и в година имаме многу други предизвици – изборна година е, па самото тоа ја става целата економија на стендбај. Избори има и во други држави итн., така што не би бил преголем оптимист дека и до крајот на годината и в година нема да има поголем пад и да стане уште полошо“, вели Узунов.
Во однос на борбата со инфлацијата, професорот вели дека проблем е што таа се покажа како упорна и веќе е вградена во очекувањата на бизнисите.
Bloomberg Adira
Узунов вели дека со антиинфлаторните мерки, како замрзнување на цените, ако ништо друго, барем ќе се ублажи ударот од инфлацијата врз посиромашното население. Но, штом ќе се укинат мерките, можен е повторен раст на цените.
Bloomberg Adira
„Секоја мерка има свои позитивни и негативни ефекти. По ова повторно делумно замрзнување на цените, повторно може да дојде до покачување на цените, а во меѓувреме производителите, бидејќи цените се замрзнати, може да бидат негативно погодени. Но, Владата не може да не реагира, бидејќи суштината е кое од двете зла е помало. И не само во политичка смисла туку и во економска смисла. Затоа што ако падне многу животниот стандард на граѓаните, тоа повторно ќе има негативно влијание врз целата економија и врз производителите, бидејќи граѓаните не ќе можат да купуваат. Ако се цените превисоки, влијанието на побарувачката врз растот на БДП повторно ќе биде мало, дури можеби и негативно. Суштината на раководењето со оваа инфлација, која се покажа многу упорна и многу жилава, не премногу висока, но доволно жилава да не поминува, е во тоа што бидејќи е долготрајна, таа стана вградена во очекувањата на економските субјекти - граѓаните и бизнисмените. И многу е лошо кога инфлацијата ќе стане вградена во очекувањата, бидејќи тогаш е потешка за решавање. Кај инфлацијата има една ’клетва’ – ако мислиш дека ќе има инфлација, ќе има инфлација. И сега суштината е како да се раководи со целиот овој контекст на смирување на инфлацијата при минимално можен пад на БДП и минимална штета на производителите. Сите земји го бараат рецептот, никој ја нема волшебната формула. Се гледа дека Владата искористила некои искуства од Хрватска и други земји, не се оди како на почеток на годината со генерално замрзнување на цените, туку со селективно, и да се надеваме дека ова сепак ќе има позитивно влијание и дека инфлацијата ќе почне да се смирува“, вели Узунов.
Но она што загрижува уште повеќе, како што потенцира тој, се прогнозите за инфлаторните притисоци во ЕУ.
„Во Европа, вклучувајќи ја и Германија, се очекуваат негативни резултати и во 2024 и 2025 година, кога се очекува стапката на инфлација да биде повисока од стапката на раст на БДП во Европа. И тоа продолжено негативно ќе влијае врз нашата економија, која е извозно врзана за тие пазари“, вели Узунов.
