Растот на инвестициите во фотоволтаици во Македонија беше меѓу примарните приоритети на државата и приватниот сектор кога станува збор за енергетската транзиција во последните две-три години.
Но додека се зголемуваше производството, се наметна уште поважно прашање, а тоа е неопходноста од стабилен систем за складирање на вишокот енергија.
„Најголем проблем во наредниот период сметам дека ќе биде (не)можноста за складирање и сигурно и стабилно производство и снабдување со електрична енергија. Мора да му ставиме крај на оној поранешен енергетски систем, да се насочиме кон модерните енергетски системи, каде што потрошувачите и потрошувачката ќе бидат главни чинители во делот на развојот на енергетиката, во делот на развојот на енергетскиот систем, каде што тие ќе можат сами да произведуваат електрична енергија, истата таа да се складира и да се балансираат потребата и потрошувачката“, вели универзитетскиот професор Драган Миновски.
Додека светот трча кон остварување на целта за енергетска неутралност, пак, предизвик е и како да се постигне рамнотежа меѓу производството на енергенти и храна.
Во тој контекст, во Македонија низа реакции имаше и за новиот закон за земјоделско земјиште, кој предвидува дека земјоделското земјиште од четврта до седма категорија може да биде пренаменето за изградба на централи за производство на струја од обновливи извори на енергија, што носи ризик од намалување на земјоделските површини.
„Како да се спречи тоа? Единствен начин е со поставување односно со искористување на оние површини што не можат да се користат за земјоделско производство или, пак, со комбиниран пристап. Ако некое земјиште е од трета-четврта категорија, тогаш да биде задолжително производство и на храна и на електрична енергија на таквите површини или производство на биорастенија за биогорива. Има и поголеми можности доколку поставувањето фотоволтаични електроцентрали биде мапирано во целата држава. Една таква студија беше направена во изминатиот период, каде што се мапираа одредени површини во државата што овозможуваат поставување фотоволтаични електроцентрали и се покажа дека на површините како на пример искористени рудници или површини со јаловина итн. може да се постават фотоволтаични електроцентрали со поголем инсталиран капацитет“, вели Миновски.
Професорот потенцира дека еден од главните проблеми на државата ќе биде напуштањето на јагленот, кој доминира во нашата потрошувачка на енергенти.
Осврнувајќи се на законските регулативи со чие донесување државата доцни, како на пример законот за биогорива или законот за климатска акција, професорот истакнува дека државата лута на патот кон енергетската транзиција.
Неопходни се, според него, и политички консензус и јасна стратегија во која главен фокус ќе бидат граѓаните.
„Во претходниот период многу се зборуваше за енергетската транзиција и во нашата земја и во регионот, меѓутоа јас не видов конкретни чекори во делот на енергетската транзиција кај нас, иако нашата држава е веќе длабоко навлезена во овој процес на транзиција. Меѓутоа, немам јасно прецизна стратегија, постојат многу стратегии, но ниедна од нив не е конкретно следена од енергетските чинители во нашата држава, па и во регионот. Потребна е една јасна многу конкретна стратегија за енергетска транзиција, која ќе ги вклучува аспектите и во делот на климатските промени, заштитата на животната средина, користењето на биогоривата итн. Во центарот на тој процес, пак, треба да се вклучат и граѓаните, преку поставување фотоволтаични електроцентрали во своите домови“, посочи Миновски.