.webp){kind=icon}
Набљудувањето птици е второто најзастапено хоби во Соединетите Американски Држави, а тој пазарен потенцијал го искористи словенечкиот стартап „Брд бади“ (Bird Buddy), кој за две години продаде повеќе од 100 илјади паметни хранилки за птици со камера и оствари приход од 35 милиони евра. Колку луѓето се заинтересирани за таквите куќички покажува и податокот дека во средината на мај, само за неколку часа, собрале повеќе од милион евра преку платформата за групни инвестиции.
Идејата да се претвори набљудувањето птици во бизнис се појавила при разговор на пијалак во декември 2019 година, во љубљанската област Трново. Колегите Франци Зидар и Жига Вртачич пиеле пиво и размислувале за бизнис-идеи. Зидар неодамна се вратил од САД и барал нови предизвици, а Вртачич работел во компанијата „Аутфит7“ (Outfit7) како продукциски директор за развој на игри за малото куче Токинг Бен, кое фотографира диви животни околу куќата.
И така се родила идејата - куќички за птици со камера што би го поврзувале дигиталниот свет со активностите во природата. Паметната куќичка за птици „Брд бади“ со камера ја снима птицата во куќичката, го известува сопственикот и, со помош на алгоритам за вештачка интелигенција, го одредува видот на птицата. Податоците се внесуваат во базата во реално време и се објавуваат на веб-страницата (доколку дозволи сопственикот). Секако, преземената слика веднаш е подготвена за објавување на Инстаграм.
Размислувањето зад таа бизнис-идеја било да се доближи природата до младите луѓе за да им биде „конкурентна“ на сите крадци на вниманието од дигиталниот свет, од филмовите до социјалните мрежи. Така светнала првичната искра. Идните коосновачи на „Брд бади“, работејќи на остварување на својата идеја, разменувале пораки преку апликацијата „Ватсап“ (WhatsApp). „Ги чувам и денес“, вели Зидар.
Паѓаат милиони
За да собере пари за остварување на идејата, компанијата минатата година започна успешна групна кампања на Кикстартер (Kickstarter), каде што се собрани 4,2 милиони евра. Ги поддржаа речиси 23 илјади луѓе. Неколку месеци подоцна, тие добија уште 8,5 милиони долари од американскиот фонд за ризичен капитал „Џенерал каталист’ (General Catalyst). Компанијата доживеа молскавичен успех, па во 2021 година беше прогласена за словенечки стартап на годината.
Во средината на мај започнаа нова кампања преку Кикстартер и само за неколку часа собраа повеќе од еден милион евра. Пари ќе собираат до 15 јуни. На американскиот пазар сакаат да пласираат бања за птици и хранилки за мали колибрија, кои би ги привлекувале со нектар.
„Брд бади“ за две години од ништо прерасна во компанија што остварува приход од 35 милиони долари и има стотина вработени. Во тој период продале повеќе од 100.000 паметни хранилки за птици. Производството едвај ја следи побарувачката, па тие во од ги решаваат проблемите предизвикани од брзиот раст, а во исто време осмислуваат нови производи. Засега тие се фокусирани и на американскиот пазар, но „брд бадис“ може да се купат и онлајн во земјите од Европската Унија. Цената на куќичка со камера е 199 долари, а најскапите се 269 долари, бидејќи имаат соларни ќелии на покривот.
Птичја работа вредна милијарди
„Гледањето и хранењето на птиците е многу старо хоби. Наводно тоа го правеле уште во Стар Египет. Луѓето со задоволство се занимаваат со тоа, но нема некој централен простор околу кој би можеле да се соберат и да разговараат“, вели Франци Зидар, коосновач на „Брд бади“.
Набљудувањето и проучувањето на птиците е многу широк поим. Вклучува сè, од наједноставното хранење на птиците околу вашиот дом до комплицираните орнитолошки експедиции, за кои се потребни многу знаење и врвна (а со тоа и скапа) опрема.
Според процените, околу 70 милиони луѓе во САД ги хранат птиците во околината на својот дом. Околу 16 милиони Американци се занимаваат со значително понапорно набљудување птици (анг. birdwatchingom), се наведува на веб-страницата „Статиста“. Тие за своето хоби - за патни трошоци, опрема за набљудување, фотоапарати и слично - во просек трошат од две до три илјади долари годишно.
Таа сума сè уште не го става набљудувањето птици меѓу (нај)скапите хобија, но сумите што се вртат околу индустријата сепак се импресивни. Оние што хранат птици трошат околу четири милијарди долари за храна и околу една милијарда долари годишно за хранилки. Според Зидар, оние 16 милиони вистински набљудувачи на птици трошат 39 милијарди долари на опрема, патувања и сè друго.
„Кај Американците двете најчести причини за набљудување птици се желбата да се доближат до природата и желбата да ѝ се помогне на природата, а двете се силно емотивни“, вели Зидар. „Во ерата на уништување на живеалиштата и последиците од глобалното затоплување, луѓето се чувствуваат немоќно, а хранењето птици, колку и да е банално и базично, им дава на луѓето чувство дека можат да дадат свој придонес и да преземат нешто“.
Деловни можности
Површински преглед на интернет-понудата на опрема и услуги за набљудување птици покажува дека станува збор за голема група на компании, од организатори на излети во природа до продавачи на специјална оптичка опрема, па дури и посебна храна приготвена за хранење диви птици.
„Набљудувањето на птиците претставува добра деловна можност бидејќи во моментов не постои бренд што комплетно би го опфатил целото поле на активности. Можеби некои невладини организации успеале да ги лансираат своите брендови, но нема простор каде што луѓето можат меѓусебно да зборуваат за тоа и да споделуваат фотографии или совети. Затоа гледаме добра можност во нашата позиција на посредници, даватели на простор за разговор, за да привлечеме луѓе што моментално не се занимаваат со набљудување птици“, вели Зидар.
Кражба и конкуренција
Идејата за паметни куќички за птици изгледа многу едноставно. „Брзо почнаа да нѐ копираат“, вели Зидар. Тој се сеќава дека криминалци, како што ги нарече, украле материјал, графики и друго од нивната веб-страница, а потоа уредиле сопствени веб-страници преку кои продавале фалсификувани „брд бадис“ за многу пониска цена, на пример 50 долари.
„Значи, конкуренција има, но засега не сме загрижени“, вели тој самоуверено. Кога купувате „брд бади“, добивате цело друштво од искрени љубители на набљудувањето птици, што е клучно. Тоа е хоби што пазарот, освен продавачи на дрвени куќички и храна за птици, досега не го нудеше. Поголемиот дел од додадената вредност го создава заедницата.
Соработка со орнитолози
Паметните куќички се еден вид истражувачки станици, кои досега собрале повеќе од 100 милиони фотографии, а секоја фотографија е информативна точка со податоци за видот на птицата, локацијата и времето. Во „Брд бади“ сакаат, во соработка со орнитолозите, да придонесат за истражување на птиците и зачувување на нивните живеалишта. „Од многу податоци може да се анализираат промените во миграциите, популацијата и слично. Птиците реагираат многу брзо на промените во околината, а со вакви анализи можеме да извлечеме заклучоци за промените во околината. Нашите производи индиректно имаат многу позитивно влијание на полето на истражување на птиците и нивната околина“, вели Франци Зидар.
Bloomberg Businessweek Adria/ Франци Зидар
Најскапите хобија - потенцијал за работа?
Поврзувањето на работата и хобито е веќе воспоставен метод за доаѓање до претприемачки идеи. Се чини дека со зголемувањето на активностите во слободното време има сѐ повеќе можности за бизнис. Можеби некои идеи ќе ви паднат на памет додека го читате следниот список.
Списоците на најскапите хобија се разликуваат, но најчесто вклучуваат едрење, воздухопловство (вклучувајќи летање со балон), поло, собирање уметнички дела и антиквитети, падобранство, голф, филателија и нумизматика, планинарење итн.
Најпопуларното хоби во САД - градинарството, не е на листата на најскапи хобија, како ни втората најпопуларна активност - набљудувањето и хранењето птици. Тие спаѓаат во категоријата на поевтини хобија.
Текстот го преведе Сузана Митреска
