Кој ќе победи во банкарскиот судир на Давид и Голијат?

Библиската приказна за Давид и Голијат стана поактуелна од кога било во меѓународните финансиски и технолошки кругови во последниве години. Приказната за тоа како Евреите се плашеле од филистејски воин со импозантна височина, кого храбриот еврејски овчар по име Давид го предизвикал на борба и, и покрај неговата неспоредливо помала физичка сила, го поразил преку моќта на неговата решителност и промисленост, изгледа како документарна репортажа за состојбата на работите меѓу финансиските институции. Традиционалните банки и банкарски системи се арогантниот огромен Голијат во оваа приказна. Необанките и другите финтек-компании се тој безобразен мал Давид, кој го мава со камен финансискиот гигант со намера да го удри меѓу очи и да го собори на земја.

Во реалноста, банкарскиот Голијат е далеку од паѓање на земја, но инвазијата на Давид е во тек. И тоа не само во Северна Америка и Западна Европа туку и во регионот Адрија. Додека многу корисници на традиционалните банкарски услуги во најдобар случај ги користат услугите на „Пејпал“, бидејќи моментално е најголема необанка во светот по број на корисници и капитализација, популарноста на необанките расте низ целиот свет, вклучувајќи го и регионот Адрија. Од бразилската „Нубанк“ (Nubank) и британската „Револут“ (Revolut and Wise), преку холандската „Бунк“ (Bunq) и германската Н26 (N260, до американските необанки „Кеш ап“ (Cash App), „Грин дот“ (Green Dot), „Софи“ (SoFI), „Ели бенк“ (Ally Bank), „Монилајан“ (MoneyLion) и „Чим“ (Chime).

Но, покрај необанкарските услуги, кои вклучуваат дури и кредитирање корисници, расте популарноста и на разни финтек и криптоуслуги. Многумина се воодушевени од хрватскиот блокчејн финтек „Ревуто“ (Revuto), кој им помага на корисниците да управуваат со голем број претплати преку интернет, како и со апликациите за картички „Курв“ (Curve) и „Вирекс“ (Wirex), од кои првата ги обединува сите картички на корисникот и ги прави компатибилни со „Епл“ и „Гугл пеј“, додека втората овозможува плаќања со криптовалути во кое било продажно место со размена на валути во втора валута во светот. Кога на тоа ќе се додадат многубројните апликации што ги комбинираат берзите и берзите на криптовалути, се чини дека финтек-индустријата сериозно ја нарушува финансиската индустрија базирана на традиционални банки и други финансиски институции.

Додека финтек носи технологија, необанките или дигиталните банки всушност ја користат оваа најсовремена технологија за да им обезбедат на клиентите класични банкарски услуги, но со значително помала бирократија и во целосно онлајн опкружување. Всушност, тие се обидуваат да ја трансформираат класичната визија за банката. Визија што вклучува пристигнување во филијалите на банките во точно одредено работно време, често чекање во долги редици, банкарски такси на секој чекор и одредена сума на чекање за секој трансфер на пари да биде обработен. Необанките сакаат да ги искористат сите недостатоци на класичното банкарство и, насочувајќи ги клиентите кон исклучиво дигитално искуство со поддршка од 24/7 за клиентите, фрлаат камен меѓу очите на банкарскиот Голијат.

Седиштето на „Нубанк“ во Сао Паоло, Бразил/Блумберг

А дека тоа не е невозможно во регионот Адрија доказ е и големата пенетрација на необанките, особено во Словенија и во Хрватска. На пример, само „Револут“ надмина половина милион корисници во Хрватска во 2024 година.

Според д-р Велимир Лукиќ, вонреден професор на Економскиот факултет во Белград, необанките што имаат шанси за пазарен успех се оние што ги надминуваат утврдените граници на конвенционалното банкарство.

„Компаративната предност на необанките, како што е ’Револут’, е тоа што тие нудат едноставен и достапен начин за меѓународно префрлање пари и промовирање плаќања на кои традиционалните банки не им даваат висок приоритет, како што се купувањето и продажбата на дигитални средства“, вели професорот Лукиќ, додавајќи дека пенетрацијата на необанките во регионот Адрија е условена од постоењето на постојните национални банки, како и други регулативи на националните банки. „Влезот на Хрватска во еврозоната дејствуваше како силен стимул за нивно поагресивно пробивање“.

Според овој експерт за нови технологии во банкарството, во Србија „нема да видиме необанки наскоро, бидејќи нашите граѓани не се соодветни да бидат клиенти на необанки“. Сепак, тој посочува дека од Србија ќе може да се води работењето на необанките основани во европските земји, што веќе се случува.

Навистина, европската необанка „Квонто“ (Qonto), со седиште во Париз, има добар дел од својот тим за поддршка на клиенти и инженери одговорни за техничката страна на необанкарството во Белград. Оваа необанка, чија платформа сега ја користат повеќе од половина милион европски мали и средни претпријатија, пред две години ја купи финтек-компанијата „Пента“, која претходно стана водечки снабдувач на дигитални решенија за финансии на малите и средните претпријатија, самовработените и хонорарците, со тим од повеќе од 200 вработени во Берлин и во Белград.

Некогашниот основач на „Пента“, Лав Одоровиќ, подоцна со Жарко Вукадиновиќ, еден од основачите на некогашната „Теленор банка“, сегашна „Јетел банка“, ја основа компанијата „Релио“, која за своите тимови во Белград и во Цирих доби три милиони евра за развивање технологија што на основа на детално познавање на клиентот ги автоматизира процесите за отворање сметка, пред сè во делот за управување и преземање ризик, ефикасно намалувајќи ја можноста за злоупотреби и криминални активности.

„Необанките како ’Револут’ и ’Вајс’ го преобликуваа дигиталното банкарство во Европа“, изјави Одоровиќ тогаш за српските медиуми, истакнувајќи дека предизвиците за усогласување со регулативите во областа на спречување на перењето пари и финансирањето тероризам и понатаму се најслабата алка за дигиталните банки што ги опслужуваат компаниите.

„Сложените сопственички структури, меѓународните текови на пари и комплицираните деловни модели создаваат поголеми ризици во смисла на злоупотреба за целите на перење пари, финансирање тероризам, прекршување на меѓународните рестриктивни мерки и измами. Последица од зголемениот ризик е подолгото време потребно за отворање сметка, од неколку недели до неколку месеци, предизвикано пред сè од неефикасноста на банките.

И додека српско-швајцарската „Релио“ се стреми да користи технологија за да обезбеди сигурен швајцарски платен промет, но без рачни проверки и бавни процедури, необанкарските заеми наскоро би можеле да пристигнат во Словенија и во Хрватска.

Bloomberg

И покрај жестоката конкуренција на традиционалните банки, повеќето необанки сè уште не им даваат кредити на своите клиенти. „Револут“, сепак, е исклучок и сега почнува да нуди потрошувачки кредити од 1.000 до 50.000 евра на своите два милиони клиенти на италијанскиот пазар, со рокови за отплата што се движат од шест месеци до седум години. Сѐ е средено преку апликацијата, каде што корисниците можат да го приспособат рокот на отплата со промена на месечниот рок на отплата или предвремена отплата на кредитот. „Револут“ претходно ги воведе овие инстант дигитални заеми за своите клиенти во Литванија, Ирска, Романија, Полска, Франција, Германија, Шпанија и во Португалија.

Шефот на „Револут“ за Јужна Европа вели дека Словенија и Хрватска се меѓу европските пазари што ги истражуваат, но дека во моментов немаат прецизен распоред за тоа кога ќе бидат достапни услугите.

„Генерално, се трудиме да ги прошириме производите и решенијата откако ќе ги претставиме на неколку пазари. Неодамна лансиравме заеми во Португалија, ги нудиме и во Шпанија, а почнуваме и во Италија. Се обидуваме да го разбереме потенцијалот што го имаат производите, да ја одредиме побарувачката за такви производи на пазарот“, изјави летоска Игнасио Зунзунегуи за ТВ „Блумберг Адрија“ во Словенија, додавајќи дека тие исто така ја испитуваат можноста за понуда на хипотекарни заеми, кои треба да бидат лансирани како пилот-проекти на пазарите во 2025 година.

Со оглед на тоа дека има строги законски барања за вакви производи, тој вели дека ќе биде потребно време тие да стигнат до сите европски пазари, вклучувајќи ги и словенечкиот и хрватскиот.

„Револут“ сега има околу 120.000 корисници во Словенија и повеќе од половина милион во Хрватска. И покрај брзиот раст на бројот на клиенти, Зунзунегуи истакнува дека специфичноста на овој регион е што готовината сè уште доминира во него.

„Тоа е особено забележливо во Словенија. Па така, би рекол дека еден од предизвиците што треба да ги надминеме, а мислам дека ќе ги надминеме со следните генерации, е да натераме повеќе корисници да користат картички и електронски плаќања и да управуваат со нив преку ’Револут’, без користење готовина. Ние веруваме дека ова е побезбеден, побрз и поевтин начин од водење бизнис со готовина“, вели тој, додавајќи дека уште еден голем предизвик на овој пазар е тоа што понекогаш банкарската индустрија генерално нуди ниски каматни стапки во време кога каматните стапки на Европската централна банка се речиси на највисоко ниво.

„Токму затоа воведовме флексибилни сметки, кои се покажаа доста добро и нудат каматни стапки од 3,75 отсто за трансакции во евра, што е веројатно една од најконкурентните понуди во регионот“.

Растот на трансакциите преку необанки доведе до две појави. Една од нив е тоа што некои необанки се приближија или се изедначија со бројот на клиенти на традиционалните средни банки. На пример, во Хрватска, „Револут“ има приближно ист број клиенти како и „Хрватска поштанска банка“ и „ОТП банка“. А вториот феномен е дека традиционалните банки започнаа со контранапади.

Некои ја забрзаа својата дигитална трансформација со создавање сопствени мобилни апликации, како и вистински финтек-платформи. Најголемата европска банка, ХСБЦ (HSBC), лансира сопствена апликација за меѓународни плаќања во Велика Британија, наречена Зинг, за да ја оспори доминацијата на „Револут“ и „Вајс“ во тој сегмент, привлекувајќи десетици милиони клиенти со поевтини услуги.

Bloomberg

Други воведоа дополнителни давачки за таканаречените квазиготовински трансакции на „Револут“ и други небанкарски и дигитални брокери, сето тоа во обид да ги принудат клиентите да ги користат редовните плаќања СЕПА за такви трансфери.

„Да, гледаме некои протекционистички потези на различни пазари. Словенија не е исклучок во тоа. Ги набљудувавме и во различни географски области. Тоа е нормално. Нашата индустрија беше ограничена на многу мал број играчи на повеќето пазари. Кога ќе видат дека мобилната апликација ’Револут’ е најсимнувана и дека придобиваме корисници речиси два-три пати побрзо од другите банки, можете да очекувате тие да се обидат да ги ограничат трансакциите со овие потези“, рече шефот за развој за Јужна Европа во „Револут“, додавајќи дека тие „разбираат дека се случува тоа“. „Но, на крајот, клиентот е тој кому му е полошо. Затоа, нашата филозофија е да ги минимизираме дополнителните плаќања што е можно повеќе. Мислам дека ќе продолжиме по овој пат, вака растевме досега – со повеќето од нашите функции достапни бесплатно“.

Според Зунзунегуи, необанките го водат светот кон пат без готовина и без банкарски провизии и во кој е развиена финансиската писменост на клиентите.

Додека необанките се намуртени на гореспоменатите „пенали“, д-р Велимир Лукиќ објаснува дека работењето на необанките се потпира на постојниот банкарски сектор бидејќи тие имаат пристап до сметките и средствата на нивните клиенти, кои се депонирани на сметките на тие клиенти во традиционалните банки.

„Како што банките во согласност со прописите и нивната деловна политика дефинираат провизија за префрлање пари или подигање пари од банкомати на други банки, легитимно е да дефинираат провизија за трансфер на пари инициран од необанка“, нагласува вонредниот професор на Економскиот факултет на Универзитетот во Белград.

Оваа војна со провизии неизбежно ја враќа приказната во борбата на Давид и Голијат и иднината на традиционалното банкарство.

„Во суштина, необанките немаат капацитет да ги сменат конвенционалните банки и соодветно да ги заменат сите банкарски услуги. Покрај тоа, конвенционалните банки минуваат низ дигитална трансформација и се очекува тие сериозно да им конкурираат на необанките, бидејќи ако сега се чини дека необанките се закана за традиционалните банки, таквата состојба може брзо да се промени“, истакнува Лукиќ, додавајќи дека во иднина може да се очекува „нивен меѓусебен соживот преку симбиоза“.

Со други зборови, банкарските Дејвид и Голијат во секој случај ќе мора да го спуштат оружјето и да живеат и работат заедно.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар