На „Тикток“ од Македонија 110.000 корисници: Забава, зараза и смрт?

„Блекаут челинџ“ (blackout challenge) е еден од многу опасните предизвици што вирално се шири меѓу младата „Тикток“ популација. Се работи за страшна игра што ги предизвикува децата ширум светот да се гушат со предмети од дома се’ додека не се онесвестат, снимајќи го адреналинот што го добиваат додека им се враќа свеста, а потоа видеоснимките ги поставуваат на социјалната мрежа. Се работи за модерна инкарнација, што постои со години, само што сега силните алгоритми на социјалните мрежи ова го испорачуваат до децата и допираат до тие кои се премали за целосно да го разберат ризикот. Резултатот, погодете, е неколку смртни случаи на мали деца низ светот и тоа, за жал, на возрат почнувајќи од дури пет години па нагоре.

„Блумберг бизнисвик“ (Bloomberg businessweek) веќе пишуваше дека компанијата „Тикток“ е свесна за тоа дека децата, кои не се доволно стари за да имаат профили на нејзината апликација, буквално умираат правејќи го тој предизвик. По еден таков случај во Италија, локалните судски власти од Палермо и’ наредија на социјалната мрежа да го блокира секој корисник во земјата за чиј профил не може да обезбеди потврда дека има повеќе од 13 години, наведувајќи притоа дека компанијата не се придржува до сопствените правила за држење на лицата од предтинејџерска возраст подалеку од апликацијата.

Bloomberg

 

Компанијата се брани на тој начин што тврди дека не се пронајдени податоци дека нивниот алгоритам го препорачува предизвикот на мали деца. Од социјалната мрежа велат и дека предизвикот никогаш не бил тренд на платформата и дека корисниците за него дознале од извори надвор од „Тикток“. И неодамнешната изјава на компанијата за „Блумберг бизнисвик“  е во насока дека децата кои го загубиле животот се премлади за да бидат на социјалните мрежи.

Според податоците што ги собра „Блумберг бизнисвик“ од новинарските извештаи, судски записи и интервјуата со родители, во последните 18 месеци овој предизвик е поврзан со смрт на најмалку 15 деца на возраст од 12 години или помлади од тоа. Во тој период животот го загубиле и најмалку пет деца на возраст од 13 и 14 години.

 

 

Не постои механизам за блокирање на децата од социјалните мрежи

Не постои механизам за блокирање на премладите корисници од платформите на социјалните медиуми, што претставува проблем уште откако постојат. Дел од другите платформи, како „Твитер“ и „Инстаграм“, веќе се здружија со еден кинески производител на софтвер за проценка на возраста на корисникот според фотографиите.

„Тикток“ не се одлучи за таков чекор, а информира дека само во првата половина од оваа година поништиле 41 милион профили на малолетници. Но, со оглед на тоа дека има повеќе од една милијарда корисници ширум светот, работата се чини бескрајна и прашањето е дали на тој начин „Тикток“ ќе успее да ги задржи малите корисници надвор од платформата подолго од неколку минути.

Како почнаа предизвиците на „Тикток“?

Почетокот на пандемијата, затварањето дома и вишокот слободно време го одбележа и почетокот на предизвиците на „Тикток“. Прво се појави трендот на играчки вештини во рамки на семејството, што вклучуваше што повеќе членови од фамилијата. Следуваше предизвикот со облекување на домашните миленици. Ова стана навистина интересно и резултатот беше дека во 2020 година преземањата на апликацијата „Тикток“ пораснаа за 75 проценти.

Тука почнаа да се нижат опасните предизвици. Меѓу првите беше тој со циметот, во кој што корисниците голтаа лажица прав од цимет, што може да доведе до помали оштетувања на плуќата. Сепак, се сметаше дека тоа веројатно нема да предизвика катастрофална штета.

Bloomberg

 

Сред тој хаос и експлозивниот раст на апликацијата, предизвиците стануваа се’ поризични. Во предизвикот со кршење череп, две лица ќе измамат трето да скокне меѓу нив, а потоа ќе го сопнат скокачот во воздух, што резултираше со извештаи за потрес на мозокот и оштетувања на мозокот.

Предизвикот со штекерот, кој вклучува фрлање паричка на делумно приклучениот полнач за телефон за да се види како искри, доведе до тоа студенти да бидат обвинети за вандализам. Огнениот предизвик, во кој децата ги полеваа предметите со гас и потоа ги палеа, понекогаш резултираше со изгореници од трет степен. И последниот, предизвикот за затемнување, односно модерната инкарнација, е буквално смртоносен.

Од „Тикток“ истакнаа дека во 2020 година издале алатка со која што на родителите им овозможуваат да ги следат активностите на нивните деца на апликавијата. Платформите на социјалните мрежи веќе се под се’ поголем притисок од законодавците за да направат што е можно повеќе за максимална заштита на децата. Но, за некои прерано згаснати млади животи веќе е предоцна.

Македонија и младите кај нас не се нималку имуни на овие трендови

Иако во споредба со светот, мал процент од населението во земјава ја користи оваа апликација, сепак најбројни се токму најмладите. Според податоците на компании од Македонија, кои што се занимаваат со прибирање и анализа на податоци, во просек на месечно ниво кај нас „Тикток“ има околу 110.000 корисници.

Последниот немил настан се случи кон крајот од минатиот месец, кога 17-годишно девојче се повреди откако преживеа струен удар од каблите на пругата на железничката станица во Маџари и тоа снимајќи видео на вагон наменето токму за објава на „Тикток“.

И претходно имаше случаи кога малолетници снимаа ризични видеа како дел од предизвиците на оваа социјална мрежа.

Актуелни се и мечевите, со кои што корисниците на апликацијата буквално се натпреваруваат во атрактивноста на видеата кои што ги споделуваат, а со тоа дури и заработуваат пари преку бројот на прегледи на видеата, споделувањата, кликовите, лајковите, коментарите...

Не е само „Тикток“ виновник, огромна улога имаат и родителите

Иако се чини дека денешните деца и тинејџери се многу поинформирани од претходните генерации на нивната возраст, психологот и претседател на Комората на психолози, Мирјана Јовановска-Стојановска, не смета дека тоа прави разлика во нивната зрелост и подготвеност за поправилно расудување.

Мирјана Јовановска- Стојановска / Приватна архива

 

„Не мислам дека денешните генерации се поразлични од кои било други тинејџери претходно само поради тоа што имаат интернет и повеќе достапни информации, затоа што постојат правила за развој за да се стане возрасен од многу аспекти и тие правила се исти за која било генерација. Секогаш е исто. Тоа што сегашните тинејџери имаат лесен пристап преку интернет до повеќе информации, нешто што било незамисливо за претходните генерации, не значи дека тие нешто повеќе разбираат или се поинтелигентни од нивоте претходници на истата возраст“, вели психологот Мирјана Јовановска-Стојановска.

Таа за „Блумберг Адрија“ објаснува дека младите секогаш минуваат низ различни игри за да се докажат кој е подобар, поуспешен, попопуларен меѓу врсниците, но порано тоа било во рамки на друштвото, училиштето или маалото, на пример. Додека, сега интернетот им нуди многу повеќе, поширок аудиториум, да стигнат до што повеќе врсници ширум светот, да ги видат многу повеќе луѓе, а при тоа и да заработат нешто од тоа.

Целта е иста, само околностите, односно кругот за кој што станува збор е поразличен.

„Ние, возрасните, мора постојано да им објаснуваме за вредностите во животот и за разликите меѓу реалниот живот и виртуелната реалност. Ние воспоставуваме живот врз основа на материјалното. Постоиме физички и материјално и сега, ако се повредат некои биолошки закони, на пример ако се осакатиме или физички потешко се повредиме, ние тоа повеќе не може да го вратиме назад. Не е како во игрите, ако го загубиме животот да добиеме друг и да продолжиме да играме. Овде се’ е реално“, објаснува психологот.

Токму од таа причина Јовановска-Стојановска ја нагласува огромната важност на начинот и намената за која што тинејџерите го користат интернетот.

„Не е само да седнат пред компјутер и родителите да се мирни и слободни. Мора многу да се посвети внимание на тоа како се користи интернетот за да се исползуваат добрите работи од технолошките можности, да се научат тинејџерите која е добивката и колку е добро да се користи правилно интернетот. Особено е важно родителите да им кажуваат дека тоа што се случува на интернет сепак е на база на реалното. Не може да се избегнат тие закони на природата, бидејќи ако не постоиме реално, нема да постоиме ниту во тој виртуелен свет“, вели Јовановска-Стојановска, додавајќи дека децата и тинејџерите мора да се свесни дека постојано мора да се внимава, да се грижат за своето тело, здравје, зашто за да постојат во виртуелниот свет мора да се живи и здрави.

„Користењето на интернетот и присутноста во виртуелниот свет е во ред се’ додека не ја надминуваат реалноста во која живееме. Затоа е потребно постојано да се потсетуваат на разликите меѓу виртуелното и реалното“, објаснува психологот Мирјана Јовановска-Стојановска.

Социјалните мрежи не се само платформи за објава на содржини, туку имаат и одговорност за тоа

„Без да имам намера да се ставам на нечија страна, клучно е повторно да повториме дека социјалните мрежи се само платформи на кои вистински луѓе, со свој идентитет, објавуваат содржини. И ова не ги амнестира сопствеништвата на социјалните медиуми од одговорноста да се грижат за постојано унапредување на приватноста, заштитата на децата и младите, борбата со дезинформациите, сајбер булингот, говорот на омраза и сите други негативни појави. Напротив, ги обврзува и законски, но и морално, бидејќи секое лошо корисничко искуство на социјалните медиуми ја намалува довербата, а со тоа и корисниците на таа социјална мрежа која не води доволно грижа на овој план“, вели Бојан Кордалов, комуниколог и претседател на Советот за дигитална трансформација за Западен Балкан при Хајделберг Институтот во Скопје.

Бојан Кордалов / Приватна архива

 

Но тој, како експерт за социјални медиуми, зборувајќи за „Блумберг Адрија“ ја нагласува и важноста на личната и одговорноста на родителите.

„Истовремено важно е да прифатиме дека личната одговорност е клучна и многу важна. Улогата на возрасните, особено родителите е клучна со цел децата од најрана возраст да стекнат правила на однесување во интернет просторот, но и онлајн репутација на социјалните медиуми. Дигиталните вештини и дигиталната писменост стануваат насушни, па оттука институциите кои креираат образовни политики е крајно време да ги прилагодат наставните програми на времето во кое се раѓаат и функционираат денешните генерации млади“, вели Кордалов.

„Истовремено, за да не се соочуваме со трагични последици како неодамнешниот случај предизвикан од желба да се постигне поголема популарност на 'Тикток', мора како општество да ја прифатиме дигитализацијата и дигиталната трансформација како реалност. Нема враќање назад од тој процес, но истовремено неопходно е да се фокусираме и да ги користиме позитивните аспекти од дигитализацијата кои ги има во огромен, а најмалку во еднаков број колку и негативните страни“, потенцира Кордалов.

Според него, ако на денешните млади продолжиме да им зборуваме како дигитализацијата и социјалните мрежи се лоши, како порано без нив било подобро, само ќе ја губиме сите надежта, а младите ќе нема кој да ги пренесе безбедно во онлајн светот, односно ќе бидат оставени сами на себе да се снаоѓаат како знаат и умеат.

„И уште една многу важна работа. Како луѓе потребно е да си го гледаме повеќе сопствениот 'двор', да не се однесуваме како морални судии на туѓите животи, бидејќи тоа најчесто се враќа како негативна последица врз младите луѓе. Стигматизацијата, дискриминацијата, осудата, покажувањето со прст ако нешто погрешат во дигиталниот свет може да им предизвика серозни трауми, депресии, а читаме и слушаме и за чести желби во такви случаи да посегнат по својот живот“, забележува комуникологот.

„Младите луѓе и децата имаат една огромна предност и можност, а тоа е правото на грешка на што се очекува нашата поддршка со цел да се коригираат и истата да не ја повторат. Никој не се родил ниту учен, нити е некој од нас совршен, па наместо осуда, потребно е да ги помагаме и да разбереме дека дигитализацијата е реалност за младите луѓе, односно дека денешните генерации не паметат време кое не се базира на интернет и дигиталните технологии“, советува комуникологот Бојан Кордалов.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар