Под холандските мочуришта преполни со ветерници се наоѓа најголемиот резерват на природен гас во Европа. Огромното поле Гронинген има доволно неискористен капацитет да замени голем дел од горивото кое Германија некогаш го увезуваше од Русија.
Наместо тоа, полето е во процес на затворање, а Холандија ги одбива повиците да пумпа повеќе, иако Европа се подготвува за можеби најтешката зима од Втората светска војна. Причината: дупчењето доведе до повторени земјотреси, а холандските власти не сакаат да ризикуваат реакција од жителите со прекршување на дадените ветувања за гаснење на производството.
Гронинген е главен во снабдувањето со гас на Европа од 1963 година. Дури и по половина век, сè уште има околу 450 милијарди кубни метри гас што може да се извлече во резерви - во вредност од околу 1.000 милијарди долари. Дополнително, има простор да се извлечат околу 50 милијарди кубни метри годишно повеќе отколку што се извлекуваат во моментов, според компанијата „Шел“, еден од двата главни партнери вклучени во работењето.
Меѓутоа, локалните жители велат дека континентот треба да погледне на друго место. Вилнур Холаар (50), кој живее во Гронинген речиси две децении, сè уште врие од начинот на кој официјалните лица ја игнорираа неговата загриженост.
„Кога ја купив оваа куќа во 2004 година, таа беше палата“, вели Холаар за неговиот дом, изграден во 1926 година, на кој има витражи и резба во камен.
Но, како и илјадници домови во областа, таа е оштетена од земјотреси; полно е со пукнатини, а фасадата тоне.
„Мојата куќа се претвори во руина“, вели тој.
Холаар во неговиот дом/фоторепортер:Имке Лас/Блумберг
Холандскиот министер за рударство Ханс Вијлбриф вели дека е опасно да се продолжи со производство, но дека земјата не може да го игнорира страдањето во Европа. Недостигот на гас „може да не принуди да ја донесеме таа одлука“, вели тој, додавајќи дека би можело да биде безбедносно прашање доколку болниците, училиштата и домовите не можат да се загреат правилно.
Русија, која сочинуваше околу една третина од увозот на природен гас во Европа пред да ја нападне Украина, го ограничи снабдувањето како одговор на санкциите. И неодамнешните експлозии на гасоводот Северен тек ефективно го зацементираа намаленото ниво на проток кон Германија. Дополнителниот проток што „Шел“ проценува дека би можел да се добие би бил повеќе од доволен да ги замени 46 милијарди кубни метри што Германија ги увезе од Русија минатата година.
Холандските власти рекоа дека ако на Германија и треба повеќе енергија, побезбедна опција би била дополнително да го продолжи животот на нејзините нуклеарни централи. Германија ја отвори вратата за таков потег, кој би бил политички пресврт доколку се спроведе. Владата минатиот месец рече дека два објекти предвидени за затворање ќе бидат достапни и по оваа година доколку е потребно.
Гронинген/фоторепортер:Имке Лас/Блумберг
Комесарот за внатрешен пазар на Европската унија, Тиери Бретон, во неодамнешниот говор рече дека Холандија треба да ја преиспита својата одлука за затворање на Гронинген. Премиерот Марк Руте нема целосно да ја отфрли можноста за користење на Гронинген за зајакнување на залихите, но „само во екстремен случај ако сè тргне наопаку“, вели тој, и додава дека тоа не е потребно во моментов.
Гронинген ги забележа првите мали потреси во 1986 година. Оттогаш, има уште стотици. Иако повеќето не се откриваат освен со инструменти, земјотрес со јачина од 3,6 степени ја погоди провинцијата во 2012 година, што резултираше со илјадници барања за материјална штета. Почнувајќи од 2014 година, холандската влада постави сè построги ограничувања на производството од теренот, а производството падна од 54 милијарди кубни метри во 2013 година на 4,5 милијарди кубни метри оваа година.
Од околу 327.000 домови во регионот, најмалку 127.000 пријавиле одредена штета, според Институтот за штети од рударството Гронинген. Повеќе од 3.300 згради се урнати во областа од 2012 година, бидејќи земјотресите ги направиле небезбедни, објави холандската телевизија НОС.
Руте упати јавно извинување пред парламентот во 2019 година, но холандската влада сè уште се обвинува дека е нечувствителна на поплаки и дека е среќна да собира приходи. Прилагодено кон инфлацијата, полето донесе вкупен профит од 428 милијарди евра (422 милијарди долари), од кои холандската држава доби 363,7 милијарди евра во изминатите 60 години, според весникот Het Financieele Dagblad.
Куќа во Гронинген со потпорни греди за да се заштити ѕидот од пад поради земјотреси/фоторепортер:Имке Лас/Блумберг
Околу Гронинген страстите растат. На Холаар му беше понудена компензација од само 12.000 евра за штетата на неговиот дом во Рудшкол. Тој смета дека вредноста на неговата куќа паднала за 550.000 евра и вели дека е осуден затоа што му се заканувал на инспекторот кој ја проценил.
Алберт Хајдема (69) се пензионираше откако работеше како агент во борбата против трговијата со дрога и сега претседава со локалната акциона група наречена Ons Laand која се бори против, како што тој ја нарекува „неправдата“, со која вели дека се соочуваат Гронингерите. Во 2015 година, инспекторот му рекол дека неговата куќа во Апингедам е „скршена на половина“, но оттогаш тој чека официјална одлука за уривање. Тој ја нагласува маката на областа покажувајќи слики од оштетени куќи, купишта документи и градски мерач за земјотреси, кој ги регистрира сите вибрации.
Алберт Хајдема, прв човек на здружението „Наша земја“/фоторепортер:Имке Лас/Блумберг
„Земјотресите навистина ви влегуваат под кожа“, вели тој. „Ноќе секој звук ме буди. Се чувствувам небезбедно во мојата куќа“.
Тешката состојба на жителите на Гронинген ги освои симпатиите на се поголем број холандски гласачи.
Вијлбриф признава дека со текот на годините холандската влада ги разочарала луѓето како Холаар. Владата веќе плати 1,65 милијарди евра како компензација. Но, тоа е дел од она што го сакаат жителите. Иако презема дел од вината во име на владата, Вијлбриф исто така сака „Шел“ и „Ексон“ да играат поголема улога во компензацијата.
„Тие се целосно одговорни, исто како и нашата држава, за овие штети и за зајакнувањето на куќите“, вели тој.
Шел „целосно соработува“ со властите за да го затвори теренот што е можно поскоро и е „совршено свесен“ за својата одговорност, напиша портпаролот Тим Кезер во одговорот на прашањата по е-пошта.
„НАМ е одговорна за сите трошоци поврзани со земјотресот“ и секогаш ги компензира штетите од земјотресот и засилувањето неопходно за безбедност“, рече тој.
„Ексон“ не одговори на прашањата испратени по е-пошта на Bloomberg News за ова прашање, додека НАМ одби да ја коментира својата улога во компензацијата и упати одговори да бараме од „Шел“ и „Ексон“.
Наместо да го зголеми производството на гас, Холандија ги отстрани ограничувањата на електраните на јаглен за да помогне да се обезбеди енергетска безбедност, придружувајќи им се на другите членки на ЕУ во свртувањето кон силно загадувачкото гориво. Исто така, го удвои капацитетот за увоз на течен природен гас и на складиштата за гас за да се осигура дека тие се полни 80 проценти пред зимата.
Ситуацијата оваа зима може да биде „прилично безбедна“, вели Вијлбриф, но тој е повеќе загрижен за тоа што ќе дојде потоа.
„Ако би ги исцедиле овие резерви целосно поради студената зима, како повторно ќе ги наполниме?, прашува Вијлбриф.
Многу жители на Гронинген се подготвуваат за владата да ја повлече својата одлука и на крајот да го зголеми производството додека се зголемуваат притисоците.
„Дури и да ме убие, јас ќе ја продолжам мојата борба“, вели Холаар.
„Имам старо куче и стара мајка и скршена куќа. Тоа е се што треба да изгубам“, додава тој.
Со помош на Кевин Вајтлоу
.webp){kind=icon}
