Падот што го зафати пазарот на домување во Обединетото Кралство се засили во август заради намалената побарувачка, покажуваат податоците на еден од главните хипотекарни заемодавачи.
Националното здружение за градежништво соопшти дека просечната цена на куќите паднала за 5,3 отсто во август во однос на нејзиниот врв минатата година, што е најбрзо темпо од јули 2009 година кога беснееше глобалната финансиска криза. Просечната цена на куќите изнесуваше 259.153 фунти (328.020 американски долари) минатиот месец, што е за 14.600 фунти помалку од август 2022 година.
Бројките покажуваат дека пазарот сега е на половина пат од падот на цените од 10 отсто што економистите го предвидоа по 14 последователни зголемувања на каматните стапки од страна на Банката на Англија. Креаторите на политиките се обидуваат да ја скротат инфлацијата, ставајќи дополнително оптоварување на џебовите на потрошувачите. Трошоците за позајмување за домаќинствата стануваат далеку повисоки отколку пред една година.
„Падот не е изненадувачки, со оглед на размерите на порастот на трошоците за задолжување во последниве месеци, што резултираше со активност на пазарот на домување далеку под нивото пред пандемијата“, рече главниот економист на национално ниво Роберт Гарднер во извештајот во петокот.
Во знак дека кредиторите се обидуваат да ја зајакнат активноста, „Нејшнвајд“ (најголемата британска финансиска институција и најголемо градежно друштво) оваа недела извршија уште едно намалување на цените на своите хипотекарни производи.
Бројките ја дополнуваат сликата за намалената побарувачка за недвижен имот. Податоците на Банката на Ангија покажаа дека одобренијата за хипотека паднаа за речиси 10 отсто во јули, а порталот за недвижности „Зупла“ (Zoopla) оваа недела објави дека продажбата на домови е на пат да падне на најниското ниво од 2012 година.
Цените на куќите достигнаа врв во август минатата година. Оттогаш, тие паѓаа 10 од 12 месеци по ред бидејќи зголемените стапки извршија дополнителен притисок врз домаќинствата кои веќе се борат со зголемените цени на енергијата, храната и другите секојдневни производи. Цените паднаа за 0,8 отсто месечно - двојно повеќе отколку што очекуваа економистите - по падот од 0,3 отсто во јули.
„Сметаме дека цените на куќите ќе мора да паднат уште малку за да се усогласи побарувачката со понудата“, рече вишиот економист на „Пантеон Макроекономикс“, Габриела Дикенс.
Дури и ако основната стапка достигне 5,5 отсто, по уште еден квартален поен пораст, типичното домаќинство со дваjца купувачи ќе види дека плаќањата за хипотека ќе апсорбираат околу 28 отсто од нивниот приход, рече таа - многу над просекот од 2010 година од 20 отсто.
Што вели „Блумберг Економикс“...
„Корекцијата на британскиот пазар за недвижнини ќе продолжи. Најновиот индекс на цените на куќите во Обединетото Кралство покажува дека вредноста на куќите паѓа со најбрзо годишно темпо од 2009 година под тежината на повисоките каматни стапки.
- Нирај Шах, „Блумберг економикс“
Но, Сајмон Џерард, директор на агенцијата за недвижнини „Мартин Џерард“, вели дека побарувачката на пазарот за недвижнини останува силна и покрај повисоките трошоци за задолжување.
„Продолжуваме да гледаме високо ниво на прашања и се надеваме дека ако основната стапка сега е на или блиску до својот врв, довербата и одредена итност ќе го поттикнат пазарот“, рече тој.
Извештајот на „Нејшнвајд “, исто така, покажа докази дека обемот на продажбата нагло забавува. Бројот на извршени станбени трансакции падна речиси 20 отсто под нивото од 2019 година и 40 отсто под нивото од првата половина на 2021 година.
Главниот економист на Банката на Англија, Ху Пил, им даде надеж на потенцијалните купувачи во четвртокот, бидејќи навести дека најбрзиот циклус на монетарно затегнување од 1980-тите може да заврши. Сепак, стапките, кои моментално изнесуваат 5,25 отсто, веројатно нема да паднат наскоро, бидејќи официјалните лица ќе продолжат да се борат со стапката на инфлација која останува три пати над целта, предупреди тој.
Преференцијата за хипотеки со фиксна стапка во последниве години значи дека милиони луѓе допрва треба да го почувствуваат влијанието на повисоките каматни стапки. Како што истекуваат тие договори, нивните месечни сметки ќе скокнат во просек за 220 фунти, според минатонеделното истражување кое покажа дека секој трет сопственик на куќи презема дополнителна работа за да ги зацврсти своите финансии.
Цените на куќите сепак го избегнаа колапсот што се чинеше можен минатата есен, кога несреќниот буџет на тогашната премиерка Лиз Трс ги зголеми трошоците за задолжување. Во ноември, „Нејшнвајд“ предупреди на можен пад на цените од 30 отсто во најлошото сценарио.
„Блумберг економикс“ очекува пад најмногу од околу 10 отсто. Тоа е половина од загубите што претрпени меѓу крајот на 2007 и почетокот на 2009 година, по падот на хипотекарниот заемодавач „Нортерн Рок“, кој го означи почетокот на финансиската криза во Обединетото Кралство