.webp){kind=icon}
Народна банка не прогнозира рецесија во смисла на негативен раст во тек на два последователни квартали, но проекциите за растот ги намали и за оваа и за следната година. Сепак, се ќе зависи од глобалното опкружување, вели гувернерката Анита Ангеловска Бежоска,
„Проекциите сепак, остануваат надолни и колку тие ќе бидат реалистичлни во голема мерка ќе зависи од глобалниот контекст, од геополитичките ризици а особено состојбите во европската економија кон која оди над 70 отсто од нашиот извоз“, вели таа.
НБРМ има две сценарија за растот на економијата. Едното е поповолно, другото е неповолно.
„Според основното сценарио, стапките на раст изнесуваат 2,3% и 2,6% за 2022 и 2023 година, соодветно, поддржани од домашните фактори поврзани со најавените инфраструктурни инвестиции и инвестициите за проширување на капацитетите кај дел од извозниот сектор. Доколку оваа поддршка биде послаба од очекувањата, имајќи го предвид понеповолното надворешно окружување, во второто сценарио економските изгледи ќе изнесуваат 2% и 1,8% за оваа и за следната година. На среден рок, се предвидува зголемување на растот на БДП на 3,6% во 2024 година и на 4% во 2025 година. Ризиците околу проектираната патека на растот се надолни и ќе зависат главно од надворешното окружување“, наведува гувенерката.
НБРМ
Инфлацијата ќе расте над априлските прокеции.
„За 2022 година, се предвидува просечна годишна инфлација од 14,3%. За следната година, се очекува намалување на увозните цени, со што би се намалиле и притисоците врз домашната инфлација. При вакви очекувања, како и оцени за отсуство на поголеми притисоци од побарувачката, за 2023 година се очекува дека просечната стапка на инфлација ќе биде поумерена и ќе изнесува 8 ‒ 9%, во зависност од порастот на цените на електричната енергија на регулираниот пазар. Се очекува дека врз движењето на инфлацијата би делувале и мерките за субвенционирање на цената на електричната енергија за прехранбената индустрија од страна на државата, како и постепеното затегнување на монетарната политика. За 2024 година се очекува дека инфлацијата значително ќе забави, сведувајќи се на 2,4% и ќе се врати на историскиот просек од 2% во 2025 година“, вели Бежоска.
Зошто инфлацијата во земјава е многу повисока од земјите од кои главно увезуваме производи, Бежоска вели дека тоа е резултат на структурата на економијата.
„Колку што е поголема трговската отвореност, толку сме поподложни на надворешни шокови. Кај нас тровската отвореност е 140 проценти од БДП, во ЕУ таа изнесува 70 проценти. Потоа, кај нас храната и енергијата учествуваат со 50 проценти во потрошувачката кошница, а во ЕУ учествуваат со 30 проценти. Ако се погледаат стапките на инфлација во ЕУ и таму се различни – од 7 проценти во Малта и Франција до над 20 проценти во Балтичките земји, токму поради различните структури на економиите – рече гувернерката“, вели таа.
Најновите проекции за кредитниот пазар упатуваат на умерено забавување на растот на кредитната активност до крајот на 2022 година, што ќе продолжи и во 2023 година. Растот на кредитите во 2022 година би изнесувал 9,2% на годишна основа, додека во 2023 година 7,1%. Во следниот период се очекува стабилизирање на кредитната активност, со просечна стапка на раст од 7,5% во периодот 2024 ‒ 2025 година, во услови на раст на домашната економија, стабилизација на очекувањата и зголемена побарувачка на кредити од домаќинствата и корпоративниот сектор. И покрај војната во Украина, мерките преземени од страна на Народната банка овозможија натамошен раст на депозитите со слична динамика, така што според сегашните проекции се очекува дека на крајот на 2022 година тој ќе изнесува 3,9%. Со стабилизацијата на тековите и со делувањето на мерките на Народната банка за поттикнување на денарското штедење, се очекува раст на депозитите од 6,5% во 2023 година и 8%, во просек, за периодот 2024 ‒ 2025 година.
Влошените услови на размена, а особено растот на цените на енергентите предизвикуваат проширување на дефицитот во тековната сметка на билансот на плаќања. Во однос на претходните проекции, во овој сегмент нема поголеми промени. Според последните процени, за 2022 година се очекува дека дефицитот во тековната сметка на билансот на плаќања ќе изнесува 7,4% од БДП, наспроти 3,1% во 2021 година. Влошувањето е исклучиво одраз на значителното проширување на енергетскиот дефицит, додека кај сите останати компоненти се очекуваат поместувања во позитивна насока, особено кај приватните трансфери коишто во првата половина на годината остварија раст од околу 30%. При оцени за понеповолно надворешно окружување во 2023 година, но и поумерен ценовен притисок, предвидено е дека дефицитот на тековната сметка ќе се намали на 5,6% од БДП, главно поради стеснувањето на негативното салдо во размената на стоки и услуги. За периодот 2024 ‒ 2025 година се очекува низок дефицит во тековната сметка од 1,6% од БДП сличен на претпандемичниот просек. Финансирањето на тековниот дефицит, како и досега, би било овозможено од приливите преку директните инвестиции и задолжувањето на државата, при што девизните резерви во целиот период на проекциите се задржуваат на соодветното ниво, како гаранција за стабилноста на курсот на домашната валута, информира НБРМ.
