.webp){kind=icon}
Комитетот за оперативна монетарна политика на вчерашната седница одлучи каматната стапка на благајничките записи да се зголеми за 0,50 процентни поени (п.п.) до нивото од 4,75 проценти, соопшти Народната банка (НБМ). Понудата на благајнички записи на редовната аукција е непроменета и изнесува 10 милијарди денари.
„Во согласност со зголемувањето на основната каматна стапка, зголемени се и каматните стапки на кредитот прекуноќ. На седницата беше донесена одлука за зголемување и на каматните стапки на расположливите депозити прекуноќ и на седум дена, исто така за по 0,50 п.п.. Со овие промени, Народната банка продолжува со затегнувањето на монетарната политика, кое започна уште од крајот на минатата година, заради одржување на стабилноста на девизниот курс и на среднорочната ценовна стабилност“, велат од НБМ.
Оттаму додаваат дека од крајот на минатата година, Народната банка активно управувала со ликвидноста преку интервенциите на девизниот пазар, а од април па наваму и преку зголемување на каматните стапки.
„Ваквата монетарна поставеност е поддржана и зајакната и со неколкуте промени кај инструментот задолжителна резерва, насочени кон раст на штедењето во денари, како и со системски мерки, како што е воведувањето противцикличен заштитен слој на капиталот (од 0,5 проценти), со што дополнително се јакне отпорноста на банкарскиот систем. Промените во поставеноста на монетарната политика и понатаму се реакција на инфлацијата, додека девизниот пазар е стабилен“, велат од НБМ.
Од централната банка посочуваат дека во ноември првпат оваа година е прекинат трендот на забрзување на годишната инфлацијa, под влијание на забавениот раст на прехранбената компонента, а во согласност и со промените на цените на меѓународните пазари.
„Сепак, ризиците од посилни преносни ефекти врз базичната инфлација од цените на енергијата и на храната, кои сè уште постојат, како и подигнувањето на инфлациските очекувања, наметнуваат потреба од натамошна монетарна реакција. Со оглед на поврзаноста на нашата валута со еврото, при одлучувањето влијаат и промените во монетарната политика на Европската централна банка, за која се очекува дека ќе продолжи со зголемувањето на каматните стапки во следниот период“, информираат од НБМ.
Забавува инфлацијата
Во однос на најновите показатели, оттаму укажуваат дека годишната стапка на инфлација во ноември забавила на 19,5 проценти, со што просечната годишна инфлација во периодот јануари-ноември 2022 година изнесува 13,8 проценти.
„И натаму околу 76 проценти од овој раст е директен ефект од растот на цените на прехранбените производи и на енергијата. Неизвесноста од идната динамика на цените на примарните производи на берзите, а особено на енергентите, е нагласена поради воените случувања во Украина и санкциите кон Русија, поради што од исклучителна важност се водењето претпазливи домашни политики и внимателното управување со домашната побарувачка“, велат од НБМ.
Од Народната банка потенцираат дека домашниот девизен пазар е стабилен, при поголема побарувачка на девизи на корпоративниот сектор, која во голем дел е неутрализирана од поволните движења на менувачкиот пазар и солидната девизна позиција на банките.
„Народната банка речиси нема интервенции на девизниот пазар, а девизните резерви од јули наваму бележат постојан раст и се над оцените од последните проекции. Нивото на девизните резерви ги задоволува меѓународните стандарди неопходни за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, трговскиот дефицит во октомври 2022 година засега е во рамките на очекувањата за четвртиот квартал, според октомвриската проекција, но периодот на оцена е премногу краток за да можат да се изведат попрецизни заклучоци. Податоците за менувачкото работење, заклучно со крајот на ноември 2022 година, укажуваат на можност за остварување нето-приливи од приватните трансфери што се малку повисоки од очекуваните“, информираат од НБМ.
Неповолни ефекти од енергетската криза
Што се однесува до домашната економска активност, од централната банка велат дека во третиот квартал од годината до израз дошле неповолните ефекти од енергетската криза и од растот на трошоците врз одредени сектори од економијата, што довело до забавен економски раст (2 процента).
„Остварувањата во третиот квартал од 2022 година, како и за првите три квартали од годината (раст од 2,7 проценти), се малку подобри од проектираните. Расположливите високофреквентни податоци за домашната економска активност во четвртиот квартал се недоволни, но засега се во прилог на очекувањата дека растот ќе забавува до крајот на годината. Така, податоците за октомври покажуваат мал реален годишен пад на прометот во вкупната трговија, наспроти малиот раст во претходниот квартал, и натамошни неповолни движења кај индустриското производство“, велат од НБМ.
Оттаму додаваат дека во однос на монетарните движења, според првичните податоци за ноември, кредитната активност и натаму расте, но поумерено и во согласност со очекувањата, додека растот кај депозитите забрзува посилно од очекувањата.
„Општо земено, неповолното надворешно опкружување и нагласените ризици налагаат водење исклучително претпазливи домашни политики. Народната банка внимателно ги следи макроекономските податоци и ризиците. Како и досега, централната банка е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема мерки со кои ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс, стабилизирање на инфлациските очекувања и за среднорочна ценовна стабилност“, заклучуваат од Народната банка.
