.webp){kind=icon}
Речиси 45 проценти од извршните директори во Македонија сметаат дека нивната организација нема да биде економски одржлива за десет години доколку продолжи со сегашниот курс, покажува 26. годишно издание на анкетата на „Прајсвотерхаус Куперс“ (PricewaterhouseCoopres - PwC), во чии рамки се испрашани 4.410 извршни директори од 105 земји, од кои 36 од Македонија.
„Бизнис-лидерите ја чувствуваат потребата за промени и преземаат активности за навремено да се подготват. Во моментов се тестира еластичноста на компаниите и извршните директори треба да разгледаат начини како да го следат темпото на промени и да останат релевантни и вредни за своите потрошувачи и за деловните партнери или ризикуваат да ја загубат својата работа“, се вели во извештајот на PwC.
Во истражувањето, извршните директори од Македонија идентификуваат неколку сериозни закани за своите бизниси во иднина, а меѓу главните е недостигот од работен кадар.
„Војната за таленти е жестока и ќе се интензивира во годините што следуваат. Извршните директори во Македонија и во регионот на Централна и Источна Европа (ЦИЕ) се повеќе погодени од ова прашање во однос на колегите на глобално ниво. Дополнително, промените во регулативата, прекините во синџирот на снабдување и технолошките нарушувања се идентификувани како врвни закани за бизнис-лидерите во Македонија“, велат од PwC.
Тие укажуваат и на проблемите што ги носат климатските промени и ризиците поврзани со нив. Имено, бизнис-лидерите се свесни за можното влијание на климатските промени врз нивните трошоци и синџирите за снабдување.
Соочени со долга листа на закани, извршните директори од Македонија, ЦИЕ и глобално се усогласени кога станува збор за непосредниот ризик што го носи инфлацијата. Останува голема и загриженоста за геополитичките конфликти и макроекономската нестабилност.
„Иако инфлацијата се смета за највисок ризик за годината што следува (МК - 56 проценти, ЦИЕ - 55 проценти), во иднина овој процент опаѓа (МК - 39 проценти, ЦИЕ - 36 проценти), а геополитичкиот ризик и макроекономската нестабилност се сметаат за висок ризик во следните пет години“, велат од PwC.
Еден од најголемите предизвици со кои се соочуваат извршните директори е глобалниот економски раст.
„Приближно, три четвртини или 72 процента од извршните директори во Македонија (73 проценти на глобално ниво и 74 проценти во регионот на ЦИЕ) очекуваат дека глобалниот економски раст ќе се намали во текот на следните 12 месеци. Во споредба со претходната година, кога 73 проценти од извршните директори во Македонија предвидоа подобрување во оваа област, јасно е дека денес извршните директори ги сменија своите верувања. Ова е главно под влијание на забрзаната инфлација, која во Македонија достигна 14,2 проценти во 2022 година, енергетската криза, како и тековната војна меѓу Русија и Украина“, укажуваат од PwC.
И покрај очекувањата за целокупната економија, извршните директори во Македонија се пооптимисти за изгледите за раст на приходите на нивната компанија во следните 12 месеци. Имено, дури 42 процента изјавиле дека се многу сигурни дека ќе имаат раст на приходите. На глобално ниво и на ниво на ЦИЕ, 42 и 46 проценти од извршните директори се сигурни дека ќе имаат раст на приходите.
Водечките менаџери од земјава се на иста линија со своите колеги од ЦИЕ во однос на потребата од преземање активности за да се да се ублажат потенцијалните економски предизвици и нестабилноста во следните 12 месеци.
„Педесет и осум проценти од извршните директори во Македонија ги намалија оперативните трошоци (51 процент во ЦИЕ), а 50 проценти ги зголемија цените на производите (58 проценти во ЦИЕ)“, се вели во извештајот.
Мнозинството извршни директори во Македонија, или 72 процента, веруваат дека недостигот од работна сила со кој се соочуваат ќе влијае на нивото на профитабилност.
Автоматизацијата и технологијата, како и надградбата на работната сила се првите три сегменти во кои локалните директори, како и сите глобални испитаници, планираат да инвестираат во текот на следните 12 месеци. Во Македонија и во регионот на ЦИЕ поголем процент извршни директори одговориле дека ќе инвестираат во усвојување алтернативни извори на енергија.
Додека некои од глобалните извршни директори размислуваат да инвестираат во истражување на метаверзумот и во преместување на своите операции како одговор на климатскиот ризик, локалните извршни директори и извршните директори од регионот на ЦИЕ се приклучуваат на тој воз со побавно темпо.
Според процентот на одговори на извршните директори од Македонија, убедливо најголем проблем во идниот период ќе биде недостигот од квалификуван кадар. „Блумберг Адрија“ во повеќе наврати пишуваше за загриженоста на работодавците, кои веќе се соочуваат со недостиг од работници.
Глигор Бишев, претседател на Советот за унапредување на високото образование и стратегиски истражувања на Стопанската комора на Северна Македонија, во неодамнешното гостување на телевизијата „Блумберг Адрија“ рече дека во Македонија, и покрај тоа што имаме стапка на невработеност од 14,2 отсто, речиси не можат да се најдат лица за работа во градежништвото, но и во голем број други индустрии и услужни сектори.
Како што нагласи тој, во една ваква ситуација прашањето е како да се задржат талентите во земјата и, ако е можно, да се привлечат таленти и од странство.
„За тоа, покрај условите што ги нудат компаниите, потребни се и повеќе шанси за младите и пат во развојот на кариерата за секој вработен, и тоа не само на ниво на компанија туку и на ниво на општество - да знаете дека она што сте денес нема да бидете и по 10-15 години“, посочи Бишев.
Пред неколку дена и Стопанската комора на северозападна Македонија (СКСЗМ) побара од Владата да го либерализира пазарот на трудот, да се зголемат квотите за увоз на работна сила и да се елиминираат бариерите што го спречуваат регрутирањето работници од други земји.
„Агенцијата за вработување треба да биде поажурна и тие што се пријавени за невработени да се вклучат во работната сила и да се вработат во компаниите што бараат работници. Од ден на ден нашата земја останува без работна сила. Иако во последните три години дипломирале околу 15 илјади студенти, за жал, тие заминуваат во странство. Се согласуваме дека треба да расте минималната плата, но настојуваме да се зголеми и средната (најчеста) плата на 500-600 евра, а не просечната, за колку-толку да се спречи одливот на кадри во странство“, рече претседателот на СКСЗМ, Менди Ќура.
